24. religie minojczyków, pelazgów, mykeńczyków, licja, lidia, orfizm, grecja, hellenizm

24. 7. 1. 3. 1. koń (cz 2)

cztery konie (lub klacze) (dejnos, ksantos, lampon i podargos) diomedesa stanowiące ósmą pracę heraklesa były karmione ludzkim mięsem. herakles i jego przyjaciel abderos lub inni ochotnicy popłynęli do tracji. herakles odpędził (lub przekupił) stajennych i pognał klacze ku łodzi. spostrzegłszy pościg, polecił abderosowi pilnowanie klaczy, a sam ruszył przeciw atakującym i pokonał ich w walce. po powrocie zobaczył, że konie zjadły abderosa lub zabiły go ciągnąc po kamieniach. aby powstrzymać je przed ucieczką, rzucił im na pożarcie diomedesa, dzięki czemu uspokoił je i zawiódł na peloponez. pokazał je kupresowi, heroldowi eurysteusza i wypuścił w pobliżu olimpu, gdzie zostały zjedzone przez wilki. 

resos, król tracji, był właścicielem koni białych jak śnieg i szybszych od wiatru. przed wyjazdem fyllis podarowała mu skrzynię z przedmiotami poświęconymi rei, nakazując otworzyć ją w momencie utraty nadziei na powrót do żony. gdy ją otworzył, przestraszył się, wskoczył na konia, który go poniósł (lub potknął się). demofontowi wypadł miecz, na który nadział się resos. 

przepowiednia, że troja nie zostanie zdobyta, jeżeli konie napiją się wody z rzeki skamander, spodowowała, że odyseusz i diomedes wykradli dwa bielsze od śniegu rumaki resosa i zabili właściciela (mykeńczycy, grecja). 

hippolytos zginął pod kopytami własnych koni, które zostały spłoszone przez posejdona za karę za uwiedzenie fedry, przy czym oskarżenie było nieprawdziwe (minojczycy, grecja). 

echepolos z sykionu nie uczestniczył w wojnie trojańskiej, bo zeus obdarzył go bogactwami, których nie chciał utracić. ofiarował agamemnonowi klacz ajthe. 

eumelos przywiózł ze sobą pod troję rącze konie, którymi niegdyś opiekował się apollo przebywając w niewoli u jego ojca. z rumakami tymi wziął udział w igrzyskach żałobnych na cześć patroklosa. 

harpia (aello, padagre lub kelajno) była matką (z zefirem ) koni achillesa: ksantosa (płowy) i baliosa (srokacz). 

konie achillesa, ksantos i balios, były nieśmiertelne, galopowały z prędkością wiatru. posejdon podarował te konie peleusowi podczas jego zaślubin z tetydą, a peleus podarował je achillesowi, który zaprzągł je do powozu podczas wojny trojańskiej. konie stanęły nad grobem patroklosa, który je żywił i czyścił, i płakały. tylko patroklos umiał zapanować nad nimi. ksantos został skarcony przez achillesa za to, że pozwolił na śmierć patroklosa. hera obdarzyła go umiejętnością mowy i łamiąc boskie prawa przepowiedział achillesowi śmierć. erynie odebrały mu dar mowy. 

wśród łupów, które wziął achilles po zabiciu eetiona, był koń pedasos. 

pegaz to skrzydlaty rumak, który powstał z krwi meduzy zabitej przez andromedę (lub gdy perseusz odciął jej głowę). krople krwi spadły na ziemię i spłodziły pegaza. bellerofont otrzymał od ateny złote wędzidło, dzięki któremu mógł dosiąść pegaza. razem doświadczyli wielu przygód. w końcu pegaz zrzucił bellerofonta i udał się na olimp (albo zeus zrzucił bellerofonta z grzbietu pegaza, żeby nie dostał się na olimp), gdzie został przyjęty do stajni zeusa. do końca swoich dni służył zeusowi przynosząc mu grzmoty i błyskawice. po śmierci został umieszczony przez zeusa na niebie jako gwiazdozbiór pegaza. 

po stuknięciu kopytem pegaza w skałę wytrysnęło źródło aganippe, z którego można czerpać natchnienie. 

celeris to źrebię (gwiazdozbiór źrebięcia), młodszy brat pegaza podarowany kastorowi przez hermesa. 

podczas wojny siedmiu przeciw tebom adrastos został uratowany przez cudownego rumaka ariona. 

glaukos, syn syzyfa, wspaniały jeździec, nie pozwalał kryć swoich klaczy, żeby nie straciły formy. afrodyta zemściła się za to w czasie igrzysk pogrzebowych na cześć peliasa. glaukos został prześcignięty przez jolaosa, a jego zaprzęg przewrócił się. konie pożarły go, gdyż wcześniej napiły się wody z zaczarowanego źródła. 

hippe została uwiedziona przez eola, zaszła w ciążę i urodziła córkę melanippe. uciekła przed ojcem chironem w góry i zwróciła się do bogów o ratunek. bogowie zamienili ją w klacz, a artemida umieściła wśród gwiazd, gdzie w dalszym ciągu ukrywa się przed ojcem. 

hippotoon został dwukrotnie uratowany jako niemowlę przez pasterza i wykarmiony przez klacz. 

antos został pożarty przez konie swojego ojca antonousa. 

taraksippos to zły duch, który w połowie okrążenia hipodromu igrzysk olimpijskich miał grób-ołtarz, płoszył konie i powodował katastrofy rydwanów. był to duch ischenosa woźnicy oleniosa lub alkatoosa lub myrtilosa lub dameona, pochowanego wraz ze swoim koniem, lub pelopsa, który miał zakopać egipski talizman służący do płoszenia koni. inne wyjaśnienie: rosło tam drzewo wawrzynu, których ruch cienia płoszył konie. 

taraksippos to duch glaukosa, który nawiedzał hipodrom igrzysk istmijskich. 

atena nauczyła ludzi hodowli koni. 

w gwiazdozbiorze woźnicy woźnicą jest erichtonios, syn hefajstosa, który wynalazł wóz konny lub wóz czterokonny. 

hekate jest przedstawiana pod postacią klaczy. 

men był przedstawiany jako jeździec na koniu. 

sylen był przedstawiany jako łysy, tłusty mężczyzna z końskim ogonem i uszami. 

syleni, ojcowie satyrów, półkonie i półludzie, miały końskie nogi i końskie ogony. 

„herbem” protesilaosa był koń z głową koguta.

Waldemar Mierniczek