7. hinduizm (wedyzm, braminizm, hinduizm), adźiwikowie, joga, mitologia indii, religie cyganów

7. 10. 4. taniec
 

taniec stanowi w hinduizmie element kultu bogów. taniec występuje także jako rytuał. taniec tworzy elementy bakhti wykonywane dla celów kultowych (zwłaszcza tańce klasyczne, np bharatanatian). teoria tańca i konieczne ruchy kończyn są opisane w natjaśastrze bharata muniego, natchnionego przez brahmę. wisznudharmottarapurana zawiera objaśnienia dotyczące tańca.

natjaśastra, traktat dotyczący teatru, tańca i muzyki, stanowi podstawę, z której wywodzi się klasyczny taniec indyjski, który ma siedem stylów, południowe: bharatanatian, kathakali, kućipudi, mohiniyattam, północne: kathak, manipuriu, odissi. tańce opierają się na ruchach, gestach i wyrazie (abhinaya). w tańcu używane są mudry - język gestów, którym tancerze ilustrują opowiadania ze świętych ksiąg. celem tańca jest uwolnienie duszy od świata materialnej ułudy i połączenie się z boskością. początkowo wymienione tańce były tańczone tylko w świątyniach przez dewadasi (kapłanki-tancerki).

bharatanatian ma ok 3000 lat. w pierwszym okresie był tańczony w świątyniach przez dewadasi, wiązany z bhakti i tamilami. bharatanatian to forma daru składanego bóstwu. towarzyszy mu muzyka i śpiew.

dewadasi rozpoczynały naukę ok szóstego roku życia. pierwotnie obowiązywał je celibat, później były zobowiązane do prostytucji sakralnej. tańczyły klasyczne tańce hinduskie np brahatanatian. system dewadasi został zdelegalizowany w 1988 r pod zarzutem wspierania prostytucji.

mohiniyattam - taniec stworzony przez wisznu, który pod postacią mohini odczyniał klątwę demonów (danawas).

kathak, to tancerz, który 2000 lat temu zapoczątkował klasyczny taniec kathak. chodził od wsi do wsi, opowiadał legendy, teksty świętych ksiąg i hymnów religijnych. jest hipoteza, która mówi, że kathak stanowi połączenie tradycji hinduskiej i muzułmańskiej. w tańcu występują bardzo szybkie ruchy nóg, uderzenia stóp o podłogę przy akompaniamencie muzyki na tabli lub sarandze. tancerz ma na nogach dzwoneczki ghungroo. inna hipoteza zakłada, że od kathaka pochodzi flamenco, muzyka i taniec andaluzyjskich cyganów, opisująca historię ruchami (taniec, gesty) i stanem emocjonalnym. taniec odgrywa dużą rolę w życiu i obrzędach religijnych cyganów.

kathakali to rodzaj dramatu teatralnego opartego na klasycznych tańcach hinduskich z kerali. kathakali odgrywane jest nocą, na świeżym powietrzu. artyści noszą charakterystyczne stroje, mają pomalowane twarze. ruchem i gestem ilustrują pradawne opowieści o wielkich hinduskich bogach i demonach.

w "reamker" - khmerskiej wersji ramajany opis gestów zmieniono tak, aby pasował do tradycyjnego tańca khmerskiego, który jest wystawiany w teatrach cieni i na scenach baletowych.

świecki taniec indyjski ma wyraźne korzenie religijne.

śiwa jest najczęściej przedstawiany jako nataradźa - mistrz i władca tańca. taniec śiwy to alegoria nieustannego niszczenia i tworzenia się wszechświata. postać u podstawy (demon) deptana przez śiwę może mieć cechy androgyniczne lub kobiece, co miałoby być prośbą zatrzymania niszczącego tańca przez maję, bóstwo psychicznych iluzji. w ćidambaram jest świątynia śiwy nataradźi, w której odbywa się festiwal tańców na cześć śiwy.

tandawę, taniec śiwy i kosmicznego tancerza nataradźi, wykonują mężczyźni. taniec powoduje wydzielanie testosteronu, który wzmacnia ciała i powoduje pozbycie się lęków. tandawa rozpoczyna się z rozpostartymi ramionami. lewa dłoń otwarta, prawa zaciśnięta w pięść. lewa w domyśle trzyma węża symbol śmierci, prawa trzyma nóż, symbol walki ze strachem. zaczyna się od podskoku i lądowania z ugiętymi kolanami, następnie tancerze wykonują podskoki z podniesionymi na przemian nogami. taniec kończy się wysokim podskokiem (trzeba zapraszać kobiety do skakania, jeżeli chce się je uwieść). według innej koncepcji nataradźa tańczy taniec śmierci.

gopi, pasterki krów (a było ich osiem), wymykały się nocami, aby spotkać się z kryszną i tańczyć na brzegu jamuny (świętej rzeki). najważniejszą z nich była radha. taniec kryszny i gopi odbywa się pod wpływem jogamaji, a dziewcząt i chłopców w realnym świecie pod wpływem mahamaji (maji). związek gopi z kryszną określany jest jako rasa lila (miłosne zabawy). w ogólniejszym ujęciu rasa lila to mistyczne i ekstatyczne połączenie wyznawców kryszny z kryszną (najwyższym osobowym bogiem) przez zabawę, taniec, radość, miłość i całkowite oddanie, co uwalnia od złej karmy.

nabożeństwa hare kryszna kończą się radosnym tańcem, kobiety i mężczyźni tańczą oddzielnie.

podczas święta holi praktykuje się tańce i śpiewy wokół ogniska.

podczas święta thaipusam wykonuje się taniec kavadi attam.

święto gowanardhanapudźa obfituje w tańce i śpiewy.

bhangra to rodzaj muzyki i tańca z Pendżabu, które wywodząsię ze święta wiosny (waisakhi). początkowo wykonywany przez rolników.

taniec barong symbolizuje walkę ze złem (bali).

istnieje taniec na cześć murugana (karttikeji), bóstwa płodności i wojny.

jakszagana to forma muzyczno-taneczna wywodząca się z karnataki. przypomina operę. artyści noszą wymyślne kostiumy i fryzury. przedstawienie powinno trwać całą noc. tematyka została zaczerpnięta z eposów i puran.
 

7. 11. bohaterowie w legendach i przekazach folklorystycznych
 

7. 11. 3. bohaterowie związani z wodą
 

lausen był strzeżony przez boga dharmathakura. kiedy jego kraj nawiedziła powódź, bóg sprawił, że słońce wzeszło po stronie zachodniej.
 
 
 
Waldemar Mierniczek

Komentarze

Popularne posty z tego bloga

8. buddyzm, bon

8. buddyzm, bon

8. buddyzm, bon