24. religie minojczyków, pelazgów, mykeńczyków, licja, lidia, orfizm, grecja, hellenizm

24. 3. 4. gwiazdy, planety i inne ciała niebieskie (cz 2)

plejady i plejone zostały napadnięte przez oriona. udało im się uciec, ale orion ścigał je przez siedem lat, dlatego zeus umieścił plejady na niebie tuż przed orionem. 

hyas zginął rozszarpany przez lwa, dzika lub węża. hiady nieustannie płakały, zostały umieszczone na niebie, a grecy wierzyli, że ich pojawienie się (łzy) są oznaką nadciągającego deszczu, a zstępowanie wzywa do orki. są identyfikowane z hiadami w gwiazdozbiorze byka. 

plejone wraz z córkami plejadami i hiadami została zamieniona w gwiazdy i jest identyfikowana z gwiazdą plejone w gromadzie plejad w gwiazdozbiorze byka. na niebie sąsiaduje z hiadami i gwiazdozbiorem oriona. 

plejady, córki tytana atlasa , na wieść o śmierci swoich sióstr hiad, popełniły samobójstwo, a zeus przeniósł je na niebo jako siedem pięknych gwiazd. merope świeci w konstelacji plejad najsłabiej ponieważ związała się ze śmiertelnikiem syzyfem. według innej wersji jedynym powodem umieszczenia hiad i plejad na niebie było ich prześladowanie przez oriona. zeus najpierw zamienił je w gołębie, a później w gwiazdy. 

atlas, jako ojciec plejad, został umieszczony na niebie jako gwiazda w gromadzie plejad. 

orzeł kaukaski, syn tyfona i echidny, został  zabity przez heraklesa. martwy ptak został umieszczony w gwiazdozbiorze orła, a strzała, która go zabiła, została umieszczona w gwiazdozbiorze strzały. 

inny mit: gwiazdozbiór orła przedstawia orła, pod postacią którego zeus sfrunął na ziemię, aby porwać urodziwego ganimedesa, by uczynić go podczaszym bogów. zeus jest przedstawiany jako orzeł w locie dźwigający w szponach młodego chłopca i kierujący lot w kierunku gwiazd gwiazdozbioru koziorożca. 

gwiazdozbiór strzały przedstawia strzałę z łuku erosa lub strzałę, którą apollo pokonał cyklopa, aby zemścić się na zeusie za zabicie asklepiosa, lub jedną ze strzał, którą herakles wystrzelił żeby zabić orła kaukaskiego lub strzałę, którą herakles zabił ptaki stymfalijskie. 

gwiazdozbiór łabędzia mógł wziąć swoją nazwę od łąbędzi stanowiących część grupy ptaków stymfaliskich. dlatego gwiazdozbiór łabędzia został umieszczony blisko gwiazdozbiorów strzały i herkulesa. 

inna wersja: gwiazozbiór łabędzia jest wcieleniem zeusa, który uwiódł ledę (lub nemezis). 

gwiazdozbiór koziorożca jest przedstawiany jako pół kozioł, pół ryba, gdyż taką postać przybrał pan, gdy uciekał przed tyfonem do egiptu podczas tytanomachii. za pomoc udzieloną zeusowi został umieszczony wśród gwiazd. 

gwiazdozbiór wodnika jest związany z potopem zesłanym przez zeusa, który jest przedstawiony jako młodzieniec rozlewający wodę z dzbana. 

kastor i polideukes zakochali się w phoebe i hilarii przez co zostali wplątani w walkę z bliźniakami idasem i linkeusem. linkeus zabił kastora, a zeus w rewanżu zabił piorunem linkeusa. nieśmiertelny polideukes rozpaczał z powodu śmierci brata i marzył o tym, aby podążyć z nim do hadesu. zeus z litości pozwolił im mieszkać na przemian w hadesie i na olimpie. polideukes poprosił zeusa o obdarzenie brata nieśmiertelnością, zeus postanowił ich umieścić na niebie jako gwiazdozbiór bliźniąt. kastor i polideukus są widoczni na niebie w postaci najjaśniejszych gwiazd w tym gwiazdozbiorze. 

perseusz, syn zeusa i danae, mąż andromedy, został gwiazdozbiorem perseusza. gwiazda algol w gwiazdozbiorze perseusza to głowa meduzy. 

ketos aitiopus (ketos etiopski) pustoszył etiopię. został zabity przez perseusza i przemieniony w gwiazdozbiór wieloryba. 

andromeda została przemieniona po śmierci w gwiazdozbiór andromedy. 

artemida wygnała kallipso za złamanie ślubów czystości i zamieniła w niedźwiedzicę. narodził się arkas. gdy dorósł wybrał się na polowanie i spotkał matkę w ciele niedźwiedzicy. nie poznał jej i chciał ją zabić. przeszkodził mu zeus przenosząc ich na niebo jako wielką niedźwiedzicę (kallipso) i małą niedżwiedzicę (???), a arkasa jako strażnika kallipso, czyli gwiazdę o imieniu arktur. hera przekonała posejdona by nie pozwolił zanurzać się niedźwiedziom arkasowi i kallisto w morzu, dlatego okrążają biegun powodując obrót sfery niebieskiej poganiane przez psy pasterskie wolarza: asteriona i charę. 

bootes, syn zeusa i kallisto, pogania wielką niedźwiedzicę wokół bieguna północnego za pomocą dwóch psów myśliwskich, czyli gwiazdozbioru psów gończych. 

poganiacz wołów (wolarz) tułał się po wsiach po utracie stada i obserwował ciężką dolę rolników. wynalazł plug, aby im ulżyć. z wdzięczności trafił na niebo. inna wersja: wolarz, syn demeter, orał pole korzystając z pracy niedźwiedzi, zwany był poganiaczem niedźwiedzi i wylądował na niebie jako gwiazdozbiór wolarza. według innej wersji wolarzem był ikarios, który został przeniesiony przez zeusa na niebo po śmierci. 

inna wersja: adrastea i ida, nimfy opiekujące się zeusem, zostały z wdzięczności przeniesione na niebo jako wielka i mała niedźwiedzica. 

gwiazdozbiór byka wziął swoją nazwę na cześć zeusa, który przeistoczył się i uwiódł europę jako biały byk ze złotymi rogami. 

gwiazdozbiory byka i oriona przedstawiają na niebie wielką scenę polowania. 

w gwiazdozbiorze woźnicy woźnica w lewej ręce trzyma kozę z koźlętami. kozą jest amaltea, która wykarmiła zeusa. najjaśniejsza gwiazda w tym gwiazdozbiorze kapella nazywana jest kozą lub amalteą. 

inna wersja: woźnicą jest erichtonios, syn hefajstosa, który wynalazł wóz konny i pług. w nagrodę został uwieczniony na niebie jako gwiazdozbiór. 

inna wersja: woźnicą jest myrtilos, woźnica ojnomaosa, króla pisy w elidzie. 

inna wersja: woźnicą jest faeton, syn heliosa. 

erydan, rzeka w hadesie, miejsce męki tantala, lub rzeka, w której zatonął faeton, lub bóg rzeki erydan są identyfikowani z gwiazdozbiorem erydanu. 

dionizos podarował ariadnie złoty diadem wykonany przez hefajstosa. rzucony na niebo po jej śmierci stał się gwiazdozbiorem korona północna. 

po wyprowadzeniu z podziemi swojej matki semele, dionizos umieścił na niebie koronę, która stała się gwiazdozbiorem korona południowa, który przypomina wieniec atletów olimpijskich lub wieniec laurowy noszony przez centaura krotosa lub jego kołczan ze strzałami.

Waldemar Mierniczek