25. religie etrusków, italików, sabinów, wenetów, rzymian i włochów

25. 8. 2. 6. dobro (szczęście)/nieszczęście

 

róg obfitości to symbol dobrobytu roztaczanego przez rzym. 

bóstwa szczęścia i nieszczęścia: 

- fufluns - bóg szczęścia (etruskowie), 

- apollo - bóg prawdy, natchnienia, które zsyłał z parnasu, 

- gracje - boginie radości, lubiły zabawę, 

- horta - bogini stymulująca w ludziach dobro (etruskowie, italikowie, rzym), 

- felicitas - personifikacja szczęścia, pomyślności, przedstawiana z kaduceuszem, rogiem obfitości lub berłem, czasami wsparta o rzymską kolumnę, 

- laetitia - personifikacja piękna, wesołości, wdzięku, przedstawiana z wieńcem (koroną) i sterem (lub kotwicą) lub długim berłem, czasem z rogiem obfitości, 

- harpokrates - bóg pomyślności, personifikacja ciszy i dotrzymywania tajemnic, 

- fortuna - personifikacja pomyślności, szczęścia, 

- geniusze, które przynoszą szczęście, 

- italia turrita, która symbolizuje dobrobyt, 

- volupia - bogini przyjemności, 

- hilaritas - personifikacja radości, wesołości (wesela) i dobrego nastroju, 

- clementia - personifikacja łagodności, łaskawości, pobłażania, wyrozumiałości, tolerancji władcy wobec przeciwników politycznych, przedstawiana z gałązką oliwną i berłem, czasami oparta o kolumnę, 

- hilaritas - personifikacja pogody ducha, wesołości, pogodności, cierpliwości, wesołości, piękna, wdzięku, łagodności, łaskawości, przedstawiana jako matrona z długą gałęzią palmową, rogiem obfitości lub długim berłem, niekiedy ze sterem lub kotwicą, z dziećmi u stóp, 

- nobilitas - personifikacja szlachetności, dostojeństwa, 

- securitas - personifikacja bezpieczeństwa i ufności, przedstawiana z paterą i berłem, niekiedy oparta o kolumnę lub siedząca na tronie, 

- concordia - personifikacja zgody i harmonii, 

- fides - personifikacja wierności, lojalności, zaufania, przedstawiana z paterą i rogiem obfitości lub koszem owoców, jej atrybutami były również kłosy i synogarlica, 

- constantia - personifikacja stałości i stabilności, 

- liberalitas - personifikacja łaskawości i hojności, przedstawiana z tesserą i rogiem obfitości, 

- momos - bóg, uosobienie sarkazmu, żartów, kpin, drwin, niezasłużonej krytyki, syn nyks, z powodu wyśmiewania i krytykowania innych bogów wyrzucony z olimpu, 

- indulgentia - personifikacja pobłażliwości, 

- pudicitia - personifikacja skromności, 

- patientia - personifikacja cierpliwości, przedstawiana z berłem, 

- providentia - personifikacja przezorności i sumienności, rozwagi, przewidywania, przestawiana z berłem i pałeczką, u jej stóp lub w jej dłoni przedstawiano kulę (glob), 

- spes - personifikacja nadziei, przedstawiana z kwiatem w ręce w momencie unoszenia skraju szaty, 

- consus - bóg dobrych rad, 

- averruncus - bóstwo posiadające moc odtwarzania i zażegnywania nieszczęść, 

- mana genita, do której wznoszono modły, by chroniła przed nieszczęściem, 

- discordia - bogini zamętu, niezgody i chaosu, 

- vacuna - bogini próżniactwa (sabinowie, rzym), 

- petulantia - bogini i uosobienie bezczelności, arogancji, przemocy, rozpusty, pychy, lekkomyślności, skandalicznego zachowania, 

- angerona - bogini milczenia, lęku i cierpienia, przedstawiana z zamkniętymi i zapieczętowanymi ustami jako symbol stłumienia lamentów i lęków, 

- fames - córka nyks, personifikacja głodu, wychudzona kobieta o bladej twarzy i zjeżonych włosach, ze związanymi na plecach rękoma, 

- fama - bogini i uosobienie wieści, szybko rozchodzącej się plotki, 

- furrina - bogini furii, 

- fraus - zdrada i uosobienie zdrady. 

podczas święta agonaliów kapłan rex sacrorum składał w regio ofiarę z barana prosząc o ochronę przed złem i śmiercią. 

buk to drzewo szczęśliwe, symbol cierpliwości. 

z gałązek brzozy sporządzano pochodnie weselne, których ogień miał przynosić szczęście nowożeńcom. 

13 to symbol nieszczęścia i zniszczenia (rzym), lub liczba szczęśliwa (włosi). 

zło bierze się z błędu poznawczego, człowiek bierze zło za dobro i je czyni, zło powstaje ze względu na fałszywą ocenę (salustios). 

materia nie może być przyczyną zła, gdyż nie ma żadnych właściwości, zło jest ostatecznie pozorne, przyczyną zła jest dusza, bóg nigdy nie jest przyczyną zła, zło nadaje sens pojęciu dobra (symplicjusz z cylicji). 

człowiek, który w życiu nie zaznał żadnego nieszczęścia, nie może być szczęśliwy, gdyż nie zaznał hartu ducha (demetriusz cynik). 

działanie cnotliwe polega na dobrowolności i opiera się na rozumie, podmiot działający według nakazów działania cnotliwego osiągnie szczęście, tylko cnota daje szczęście (senaka młodszy).

Waldemar Mierniczek