3. religie sarmatów, scytów, saków, ariów i indoariów

3. 3. kurhany

 

przedmiotem kultury materialnej sarmatów, scytów i saków są kurhany, czyli miejsca pochówku zaopatrzone w przedmioty, które miały służyć pochowanym przedstawicielom bogatej arystokracji w życiu pośmiertnym. oto niektóre z nich: 

- sarmacki kurhan chochłacz k nowoczerkaska, w którym została pochowana kobieta: wódz lub żona wodza. kurhan został wyposażony min w złote przedmioty, turkusy, ametysty, korale, bransolety, diadem, flakonik do perfum, srebrne i brązowe naczynia, złote blaszki, terakotową figurkę, 

- królewski lub książęcy kurhan sarmacki w olenesti k bender, 

- dwa królewskie kurhany scytyjskie k arżan na tuwie, w których przeważa sztuka animistyczna, 

- scytyjskie kurhany nad dolnym dnieprem: nikopol, zaporoże, towsta mohyła, czortomłyk, grodzisko kamjanśke (stolica od v do iii w pne), sołocha, hajmanowa mohyła, kurhan melitopolski, kurhan aleksandropolski, wełyka cymbałka, kozieł, ohuz, 

- zespół kurhanów scytyjskich k kelermes. w kurhanach znaleziono zoomorficzną sztukę typową dla scytów. w największym kurhanie znaleziono 24 końskie szkielety, 

- scytyjski kurhan kul-oba k kerczu. niezwykle bogaty zawierał min przedmioty ze złota i elektronu, wyobrażenia scytyjskiej sztuki zoomorficznej, figurkę dwóch scytów pijących bruderszaft (więc to nie jest niemiecki zwyczaj), wizerunki gryfów, 

- liczne kurhany scytyjskich arystokratów koło ryżanówki, 

- złoty kurhan scytyjski pod symferopolem zawierający przedmioty ze złota, w tym pas biodrowy z litymi płytkami przedstawiającymi orła. 

- issyk - najbogatszy kurhan wchodzący w skład nekropoli złożonej z 45 kurhanów (między vii a iv pne), wysokość 6 m, szerokość 60 m, 4000 złotych przedmiotów, rekonstrukcja "złotego człowieka". 

- pazyryk - pięć kurhanów. wśród znalezisk tatuaże, szkielety koni, najstarsze znane siodła (vi-iv w pne), odzież, kobierce (najstarszy na świecie dywan z motywem zwierzęcia podobnego do gryfa, łosiami, reniferami, ludzie na koniach, ludzie obok koni), harfy, tamburyny, zwierciadła, ozdobne stoliki w stylu zoomorficznym, rzeźby, reliefy, sceny mitologiczne, fantastyczne zwierzęta, fryzy z lwami, jeźdźcem na koniu, kozłami górskimi, jeleniami. 

drugą stolicą scytów (od iii pne do iv ne) był neapol scytyjski. został całkowicie zniszczony jakkolwiek do dzisiaj istnieje tam scytyjskie mauzoleum. 

wyliczając bogactwa scytów nie sposób zapomnieć o skarbie z witaszkowa: złote przedmioty, akinakes (krótki obosieczny miecz), okucie gorytosu (futerału łuczniczego), 2 naszyjniki, naramiennik, osełka w złotej oprawie. skarb pochodzi z ok 500 r pne. obecnie znajduje się w berlinie, z wyjątkiem tych eksponatów, które zostały rozkradzione przez niemców w czasie ii wojny światowej.

 

 

Waldemar Mierniczek