7. hinduizm (wedyzm, braminizm, hinduizm), adźiwikowie, joga, mitologia indii, religie cyganów

7. 7. 1. 4. pozostałe zwierzęta

 

zwierzęce awatary wisznu: matsja - pierwsza awatara pod postacią ryby, kurma - druga awatara pod postacią żółwia, narasinha - czwarta awatara wisznu pod postacią pół-człowieka i pół-lwa. ryba matsja symbolizuje rozwój i tworzenie, a żółw potencję.

matsja ostrzegł protoplastę rodu ludzkiego manu przed potopem. manu schronił się wraz z rodziną na okręcie zabierając ze sobą także przedstawicieli wszystkich gatunków żywych. matsja-ryba pociągnął okręt przytroczony do swojego rogu na bezpieczną wyspę. ryba symbolizuje w tym micie rozwój i tworzenie, jest emblematem fallicznym.

gdy potop zabrał wiele dóbr, w tym amrytę, wisznu przeobraził się w żółwia (kurmę), zanurzył się w falach bezkresnego oceanu, na grzbiecie miał górę mandara, której zbocza oplutł wąż wasuki, asurowie chwycili węża za głowe, niebianie za ogon i ubijali nim ocean, jak mleczarze masło. z wód wyłoniła się amryta, lakszmi i inne skarby. żółw podpora świata symbolizuje potencję.

żółw był wahaną jamuny i waruny. śani, forma wisznu, dosiada żółwia. podczas święta dharmathalur czci się kamień kształtem przypominający żółwia.

balijski bóg barong to półlew. lwica (lub śnieżna pantera) była wahaną durgi, rahu i parwati. atrybutem parwati, oprócz lwicy, może być lew.

śiwa może być przedstawiany jako okryty skórą tygrysa. kali odziewa się w tygrysią skórę. tygrys był wahaną durgi i ajjapana. w kerali obchodzi się święto onam, podczas którego odbywają się "tygrysie" procesje uliczne. w indii i na wyspach azji wierzono, że jest możliwa przemiana człowieka w tygrysa.

bawół mahiszasura zapanował nad demonami. przeciw niemu bogowie stworzyli durgę na tygrysie. demony rzuciły się na durgę, a ona zabijała je maczugą, pętlicą, mieczem i trójzębem. mahiszasura przestraszył zastępy durgi i zaatakował jej tygrysa. durga złapała go za arkan, a on przemienił się we lwa, odcięła mu głowę, a on pojawił się jako mężczyzna z mieczem w dłoni, przeszyła go mieczem, a on przemienił się w słonia, obcięła mu trąbę, a on zamienił się w bawoła. odrzucając góry rzucił się na nią. wtedy przeszyła go trójzębem i odcięła mu głowę mieczem.

kot był wahaną śaszti, która przedstawiana jest jako stojąca lub siedząca na kocie lub z głową kota.

siedmiu mędrców z rodu angirasa urodziło się jako niedźwiedzie, wstąpili do nieba i stali się gwiazdami wielkiej niedźwiedzicy.

król wiśwamitra włóczył się z ministrami polując na jelenie i niedźwiedzie. pewnego dnia goniąc za jeleniem dotarł do aśramy wasiszthy, który ugościł go i jego armię mlekiem nandini.

krysznie nadano imię damodara w związku ze zdarzeniem z jego młodości. jako małe dziecko baraszkował, wykradał masło i karmił nim małpy. jaśoda próbowała związać go sznurkiem, ale jej się to nie udawało, dopóki nie dał przywiązać się do moździerza. gdy znudził się poraczkował do dwóch wielkich drzew, zaczepił je moździerzem i wyrwał z korzeniami. w drzewach tych były uwięzione dusze bogów przeklętych przez naradę, które dzięki krysznie osiągnęły wyzwolenie.

ramajana opowiada dzieje księcia ajodhji ramy, który odsunięty od tronu przez intrygi macochy znalazł się na czternastoletnim wygnaniu razem z żoną sitą i bratem lakszmaną. korzystając z pomocy ministra króla małp hanumana odzyskał sitę porwaną przez rawanę, pana demonów ze sri lanki. rama zabił rawanę, po czym wrócił do swojego kraju i odzyskał tron.

hanuman był ministrem sugriwy, króla małp. jego wizerunek widniał na fladze wetkniętej w rydwan kryszny i ardźuny. jego formą jest postać o imieniu hanubhajrawa.

śiwa jako bhajrawa przedstawiany jest z psem - wahaną o imieniu ruru. ruru był także towarzyszem guru sekty aghorich. posłańcami jamy są dwa psy.

w indiach można spotkać zespół szczenienia się, wiarę, że ugryzienie przez psa powoduje poczęcie szczeniąt w brzuchu. chorzy szczekają, patrząc w lustro widzą odbicie psa, i słyszą jak szczenięta rosną w brzuchu. zaklinacze oferują doustne kuracje na tą dolegliwość.

prythywi chroni czcicieli przed wilkami.

wahaną ganeśi była mysz lub szczur (jako symbol sprytu). mangusta była wahaną kubery.

śiśumara to pierścień w postaci delfina lub morświna wokół gwiazdy polarnej.

oczy parwati w aspekcie minakszi mają kształt ryby karpiookiej i trujące właściwości. rohini uchodzi za boginię karpiooką.

w pańćali królowie próbowali trafić w rybę służącą za cel, ale tylko ardźunie to się udało. hajagriwa został zabity pod postacią ryby za kradzież wed. dokonał tego wisznu.

bryngin to trzmiel towarzyszący śiwie. wśród 24 autorytetów dattatreji została wymieniona pszczoła. kama, bóg miłości, jest uzbrojony w łuk z trzciny cukrowej i strzały z kwiatów. cięciwę łuku tworzą pszczoły.

garudatantra to tantry medyczne zawierające metody przeciwdziałania jadom węży i skorpionów.

każdego dnia przed wejściem do domu kobiety usypują kolam - symetryczną figurę w tradycyjne wzory z grubo zmielonej mąki ryżowej. kolam ma chronić domowników i przynosić pomyślność. mąka jest ofiarą dla drobnych zwierząt (mrówek, ptaków). labirynt stanowi ochronę przez złymi duchami, które są w nim uwięzione. obraz kolamu stanowi ponadto alegorię początku i końca.

śankha to muszla morskiego mięczaka turbinella pyrum, symbol i atrybut wisznu i lakszmi. uosabia moc, czystość, piękno i wyzwolenie. w wodzie przechowywanej się w konsze mieszczą się wszystkie tirtha świata. umieszczana na trójnożnym stojaku podczas obrzędów rytualnych jako instrument muzyczny i naczynie. muszle mają dwie odmiany: prawo- i lewoskrętną. w praktyce jogi istnieje specjalny układ rąk zwany śankhamundra (gest muszli).

 

 

Waldemar Mierniczek