14. religie indian i eskimosów

14. 3. 9. czas

 

huehueteotl to pan czasu, a xipe totec to bóg czasu (aztekowie).

stela 1 w coba zawiera datę 13.13.13.13.13.13.13.13.13.13.13.13.13.13.13.13.13.13.13.13.0.0.0.0. tzn 4,134105 x 1028 (41 kwadryliardów) czyli o 3 tryliony lat więcej niż wiek wszechświata, jakkolwiek mogło to być mechaniczne działanie artysty, który nie zdawał sobie sprawy z tego, co utrwalił w steli.

 

14. 3. 9. 1. kalendarz

 

kalendarz inków jest kalendarzem księżycowo-słonecznym, w którym jest 12 miesięcy księżycowych po 29-30 dni i około 11 dni dopasowywanych do przesilenia zimowego. innym kalendarzem stosowanym przez inków jest kalendarz słoneczny.

kalendarz 13-miesięczny oparty na fazach księżyca stosowali saliszowie nadmorscy i indianie prerii.

kapłani teotihuacanu opracowali kalendarz.

zadaniem kapłanów była kontrola upływu czasu wg 365-dniowego kalendarza słonecznego (tamub) i 260-dniowego kalendarza rytualnego (tzobnalaqui) (huastekowie).

kukulkan był twórcą pierwszego systemu kalendarza (toltekowie).

niemal w całej mezoameryce stosowano podział roku słonecznego na 18 miesięcy po 20 dni i 5 dni dodatkowych oraz rok obrzędowy liczący 260 dni podzielony na 20 okresów, z których każdy liczył 13 dni oznaczonych odrębnymi znakami.

olmekowie stosowali trzy miary czasu: kalendarz solarny (365 dni), rytualny (260 dni) oparty na obiegu planetu wenus (???) i długą rachubę czasu służącą do pomiaru okresów dłuższych niż 1 rok.

datowanie długą rachubą czasu rozpoczęto prawdopodobnie od ok 9000 pne.

tzolkin, rok rytualny (sakralny) został zapoczątkowany od ok 1000 pne przez zapoteków lub olmeków jako sprzężenie okresów po 20 i 13 dni.

twórcą kalendarza był itzmana lub votan (majowie).

bacabowie to bogowie lat (majowie).

zac cimi przynosił śmierć i zniszczenie w latach hix (majowie).

majowie stosowali długą rachubę czasu, tzolkin i 365-dniowy haab.

poniżej najważniejsze założenia kalendarza majów (w tym metoda ustalenia daty i podział długiej rachuby na jednostki czasu, proszę zwrócić uwagę, że nie jest to podział liniowy, ale zbliżony do wykładniczego).

fenomen roku 2012 został wyliczony przy pomocy długiej rachuby dnia i przypadał 21 grudnia 2012 r. jako koniec świata o dacie 13.0.0.0.0., a był to dla majów jedynie koniec epoki wyliczony od daty wyrytej w palenque rozpoczynającej cykl 1.872.000 dni od daty z 8239 pne. identyczna konfiguracja daty pojawia się po 18980 dniach czyli po 52 latach (co jest zgodne z cyklem kondratiewa) (majowie).

huehueteotl to bóg roku (aztekowie).

quetzalcoatl (lub ehecatl) i huitzilopochtli stworzyli kalendarz i podzielili go na miesiące i dni. quetzalcoatl przekazał ludziom wiedzę o kalendarzu. według innej wersji kalendarz stworzyli oxomoco i cipactonal (aztekowie).

aztekowie stosowali 2 kalendarze. pierwszy kalendarz, słoneczny (xiuhpojualli), miał 365 dni, 18 miesięcy i 5 dni (nemotemi) bez imienia, numerowane od 0 do 4, które przynosiły nieszczęście. normalne dni były numerowane od 0 do 19. drugi kalendarz, wróżbiarski (tonalpohualli), miał 260 dni. każdy tydzień miał 13 dni. nazwy dni podporządkowane były stronom świata. zrównanie dwóch kalendarzy następowało co 52 lata, co oznaczało koniec epoki.

poniżej główne założenia kalendarza azteków.

 

 

 

Waldemar Mierniczek