14. religie indian i eskimosów

14. 6. anioły, demony, herosi, półbogowie

 

14. 6. 1. anioły i demony

 

w mitologii indian brak jest aniołów i demonów, co tylko potwierdza, że jest to wymysł chrześcijan, którzy słowiańskie, celtyckie i germańskie bóstwa zamienili w demony. w ameryce nie było to konieczne, gdyż indian udało się wymordować, a i czasu od xvi w nie było wystarczająco dużo, aby dokonać tak ogromnej transformacji propagandowej.

 

14. 6. 1. 2. demony

 

złe duchy opiekuńcze, złośliwe, wyrządzające szkody demony anchanchu zwiazane były z określonymi odosobnionymi miejscami, zwykle jaskiniami, były źródłami chorób, śmierci, trąb powietrznych. np jipi związany był z górą o tej samej nazwie, otrzymywał ofiary w przypadku przerwania ciąży lub poronienia. jeżeli ofiary nie złożono zsyłał grad niszczący pola uprawne. ipoqapaqa to dobry demon górski, właściciel lam, alpak i wigoni, składano mu w ofierze krew tych zwierząt, dla utrzymania ich pogłowia (ajmara).

oxlahun tox uważany był za demona (tzeltalowie).

bóg pijaństwa był formą demona, który bezwzględnie ścigał nadużywających alkoholu i pił ich krew. cihuateteo to złośliwe demony, którymi stawały się kobiety zmarłe w połogu. straszyły głównie dzieci (aztekowie).

dawno temu w miesiącu izcalli przybyły na ziemię demoniczne reprezentantki bogini tlazolteotl zwane ixcuiname, które złożyły w ofierze huasteckich mężów strzelając do nich z łuku. to zdarzenie odgrywane jest corocznie (aztekowie).

przed nastaniem światła, na ziemi panowały demony podziemia i śmierci (majowie).

chac uayab xoc to wielki czerwony demon rekin (majowie).

podczas powtórnego stwarzania świata hunab-ku stworzył twory podobne do dzisiejszych ludzi, ale byli źli, więc zesłał na nich potop. ci, którzy ocaleli z potopu zostali demonami świata podziemnego (majowie).

po zesłaniu potopu na ludzi-kukły stworzone z drewna, przybył na zalaną ziemię jako pierwszy z demonów xecotcovach i wydziobał im oczy. jako drugi z demonów przybył camalotz, bóg lub ptak-demon, i poucinał im głowy. jako trzeci przybył cotzbalam, bóg lub ptak-demon, i pożarł ich ciała. jako ostatni z czterech demonów przybył tukumbalam, połamał i poszarpał kości i nerwy ludzi i starł je w proch (kicze).

podczas ceremonii intronizacyjnej władca (zipa) bogoty zrzucał z siebie na środku świętego jeziora guatavita kosztowności (diademy, naszyjniki, klejnoty) jako ofiarę dla demonów (czibcza).

członkowie plemienia piraha nosili amulety do odstraszania demonów.

 

14. 6. 2. krasnoludki, karły

 

jest ich niewiele w mitologii indian, ale są tym bardziej cenne.

podczas pierwszego zniszczenia świata (przez słońce), ziemia była zaludniona przez karły, budowniczych miast, których stworzył hunak-ku. część z nich przetrwała z pieczarach i jamach, gdzie przebywają do dziś, (majowie).

tlalokowie to pomocnicy tlaloca. są małego wzrostu i zostali przez niego stworzeni do opróżniania zbiorników z wodą. w wyniku tego opróżniania na ziemi pada deszcz lub mamy do czynienia z innymi zjawiskami atmosferycznymi (aztekowie).

do karła anchancho należały pokłady złota i srebra i przedmioty wykonane z tych surowców (ajmara).

payiihsa to złośliwe gnomy atakujące podróżnych (indianie prekolumbijscy).

 

 

Waldemar Mierniczek