21. religie egiptu, nubii i hyksosów

21. 9. 5. magia, czary

thot stworzył bogów i ludzi przy wykorzystaniu zaklęć magicznych.

dzięki zabiegom magicznym hathor horus odzyskał wzrok.

izyda to bogini magii, personifikacja tronu faraona i opiekunka żon faraona. jej atrybutem była egida jako kapłańska tarcza ochronna.

heka to bóstwo uosabiające magię.

teksty piramid uczą, że w czasie podróży w zaświatach dusza faraona używa magicznych formuł, a po dostaniu się do nieba żywi się na wieki magiczną energią bogów.

sowa jest symbolem magii.

21. 9. 5. 2. praktyki magiczne

śmierć to oddzielenie ciała od ka i ba, dlatego stosowano rytuał chwytania duszy, gdyż odłączona od ciała narażona była na śmierć. za pomocą magicznych obrzędów trzeba było pochwycić duszę i na nowo połączyć z ciałem.

kapłani sechmet tworzyli zrzeszenie uzdrowicieli, którzy za pomocą magii walczyli z chorobami.

w obrzędach magicznych zadaniem sistrum było odwracania złych mocy od ceremonii.

anch ma znaczenie magiczne.

w egipcie powszechnie stosowano amulety. najpierw zęby i pazury dzikich zwierząt, które miały zapewnić siłę i dzielność, pestki i nasiona - jako siedlisko tajemniczych mocy wzrostu, kości, muszle, rzadkie minerały, później figurki bóstw, demonów, świętych zwierząt, świętych symboli i magicznych symboli, zwitki płótna zapisane magicznymi formułami.

od schyłku średniego państwa wyrabiano amulety dla zmarłych (skarabeusze, filar dżed, sokoły, plakietki z wizerunkami czterech synów horusa). amulety dla osób żyjących były przechowywane w naszyjnikach, bransoletach, kolczykach, pektorałach, ozdobach. często były wymierzone w szczególne zagrożenie. wiele amuletów miało kształt znaków hieroglificznych. od czasów nowego państwa datuje się masowy wyrób amuletów z fajansu, szkła, metali (w tym szlachetnych), minerałów, kamieni półszlachetnych i szlachetnych.

najpopularniejsze amulety to: oko horusa, anch, amon, ra, ozyrys, izyda, thot, sechmet, bastet, bes, tawaret, harpokrates, węzeł izydy, dwa palce horusa, serce, strusie pióra, drabina, poziomica, podgłówek, schody, korony królewskie, wąż, kot, sokół, krowa, baran, byk, krokodyl, hipopotam, żaba, ryba, pawian, szakal, ibis, zając, lew.

amulety z wyobrażeniami bóstw miały dla ludu działanie magiczne.

tawaret przedstawiano wspartą na amulecie sa (magicznym symbolu ochrony). powszechnie noszono amulety z podobizną tawaret dla ochrony przed złymi urokami. były szczególnie skuteczne dla rodzących kobiet.

bes występował jako motyw amuletów i tatuaży u egipskich tancerek, akrobatek i muzykantek. amuletami zabezpieczano dzieci przed działaniem zła i ukąszeniami gadów.

amulety z wyobrażeniem heket chroniły kobiety podczas porodu i połogu.

amulety grobowe z okiem horusa odpędzały wszelkie zło i zapewniały ochronę w życiu pozagrobowym. oko horusa to jeden z najmocniejszych symboli chroniących, po zrośnięciu się jako oko uadżet stało się potężnym amuletem zapewniającym życie, chroniącym przed niebezpieczeństwami.

oko ra ma moc ochronną przed złem, dlatego jest umieszczane na sarkofagach, łodziach, stelach jako amulet. ureusz w koronie faraona to także oko ra.

skarabeusze to przedmioty najczęściej wkładane do grobów. wytwarzane z kamienia, fajansu, drogich metali, kości słoniowej, kości zwierząt, pełniły rolę amuletów w postaci naszyjnika lub obrotowego pierścienia. w okresie średniego państwa wytwarzano skarabeusze w formie pieczęci.

opis innych amuletów znajduje się w rozdziale poświęconym przedmiotom kultu.

21. 9. 5. 4. ofiary

w okresie predynastycznym grzebano zmumifikowane zwierzęta różnych gatunków jako ofiary dla bóstw.

ofiara składana maat była najważniejszą z ofiar, niejako sumą wszystkich ofiar.

przed rozpoczęciem czynności skrybowie wylewali na cześć swego patrona imhotepa kilka kropel wody z dzbanów. składano mu figurki wotywne.

zmarłym składano ofiary z chleba i libacje ze świeżej wody.

świnie były cenione jako zwierzęta ofiarne.

anat składano w ofierze małe dzieci (czczona w tanis, informacja o dzieciach jako ofiarach może dotyczyć kanaanu).

astarte oddawano cześć paląc kadzidła i składając ofiary z produktów spożywczych, zwierząt i małych dzieci (hyksosi, informacja dotyczy astarte fenicko-kananejskiej).

21. 9. 5. 5. wróżenie, wyrocznie

amon rządził egiptem i porozumiewał się z poddanymi za pomocą wyroczni. wyrocznia amona wyrokowała w siwa.

swoją wyrocznię miała amanuet.

bes miał wyrocznię w abydos. słynęła z tłumaczenia snów.

wyrocznia hathor znajdowała się w jej głównej świątyni w denderze. wróżono ze snów.

Waldemar Mierniczek