24. religie minojczyków, pelazgów, mykeńczyków, licja, lidia, orfizm, grecja, hellenizm

24. 3. 5. ogień, kowal, jubiler (cz 1)

 

foroneus był wynalazcą ognia. 

reszef objawia się w błyskawicy (cypr). 

z każdego oka tyfona tryskał ogień. 

hekate jest przedstawiana z pochodnią w ręce. 

atrybutem zeusa, władcy błyskawic, jest piorun. zeus jest odpowiedzialny za burze i jest przedstawiany na tronie. w ręce trzyma piorun. jako kataibates chroni od uderzeń pioruna, jako asteropates był błyskawicą, jako terpikeraunos był rozmiłowany w piorunie. pegaz nosił błyskawice zeusowi. 

wulkan etna powstał w wyniku walki zeusa z tyfonem. zeus pokonał tyfona przywalając go górą etny. erupcje wulkanu to płomienie, którymi zieje tyfon lub resztki piorunów zeusa.

walkę zeus - tyfon lub zeus - pyton można rozumieć jako walkę boga grzmotu z siłami chaosu, co spowodowało zaprowadzenie porządku i sprawiedliwości na świecie. grzmot symboluzuje nieszczęścia i ciężkie bitwy (homer). 

adranus jest kojarzony z ogniem, mieszkał pod wulkanem etna zanim został wygnany przez hefajstosa. 

szukając córki demeter odpaliła pochodnie od ogni wulkanu etna. 

hera pozazdrościła zeusowi, że wydał na świat atenę bez jej pomocy i zrodziła samodzielnie hefajstosa. 

hefajstos był kulawy, gdyż został zrzucony z olimpu, gdy wstawił się za herą powieszoną na tej górze przez zeusa. spadł na wyspę limnos i złamał nogę. po dziewięciu latach sprowadził go na olimp dionizos. po powrocie hefajstos dostał za żonę afrodytę. 

atena używała czasami pioruna ojca zeusa. w atenach odpowiadała za kowali i była ich patronką. kapłani ateny nie mogli odmówić nikomu wydania ognia. 

atena utkała szatę, którą podarowała harmonii jako prezent ślubny, kiedy harmonia wychodziła za kadmosa. razem z naszyjnikiem roboty hefajstosa przedmioty stały się przeklęte sprowadzając nieszczęście na każdego ich posiadacza. naszyjnik trafił w końcu do ateny w delfach. 

kiedy hefajstos naraził honor ateny, został wyrzucony z olimpu. 

hefajstos to bóg-kowal, bóg ognia, kowali i złotników, pracował w kuźni we wnętrzu etny. jego atrybutem był młot. demeter stoczyła spór z hefajstosem o sycylię. spór wygrał hefajstos, który w etnie założył kuźnię. 

cyklopi pracowali w kuźni hefajstosa wewnątrz etny, ofiarowali zeusowi grzmot, błyskawicę i piorun, hadesowi hełm, który czynił niewidzialnym, posejdonowi trójząb. dzięki temu bogowie olimpijscy pokonali tytanów i zrzucili ich do tartaru. 

grzmoty i błyskawice są wykuwane przez cyklopów: brontesa (grzmot), steropesa (błyskawica), argesa (piorun) (hezjod). 

inny mit: telchinowie, pomocnicy hefajstosa, mieli niezwykłe umiejętności, np obróbki metali. wykonali sierp dla kronosa i trójząb dla posejdona. 

cyklopi drugiego pokolenia: akamans, pyrakmon, adnanos pracowali u hefajstosa. 

prawi daktylowie powstali z odcisku pięciu palców prawej ręki rei. herakles, pajonios, epimedes, jazjos, akesidas byli kowalami. wynaleźli obróbkę żelaza. inny mit: jeden z daktylów kelmis został zamieniony w żelazo za to, że obraził reję. 

kabirowie to kowale, mają związki z podziemnym światem metali. 

dedal był kowalem (minojczycy, grecja). 

za dzieła hefajstosa uważa się tarczę, berło i pioruny dla zeusa, zbroję achillesa, strzały erosa. 

orzeł kaukaski to robot z brązu skonstruowany przez hefajstosa ???. orzeł przynosił zeusowi pioruny. 

tytan prometeusz ulepił człowieka z gliny pomieszanej ze łzami. dał mu duszę z boskiego ognia, którego parę iskier ukradł z rydwanu heliosa. prometeusz przemycił ogień dla ludzi w kawałku drewna lub przy pomocy tyrsu wbrew woli zeusa, który uważał ogień za przywilej bogów. potem nauczył ludzi używać ognia, wytapiać metale i kuć zbroję.

Waldemar Mierniczek