24. religie minojczyków, pelazgów, mykeńczyków, licja, lidia, orfizm, grecja, hellenizm

24. 6. anioły, demony, herosi, półbogowie

 

24. 6. 1. anioły i demony

 

24. 6. 1. 1. anioły

 

w mitologii greckiej nie ma aniołów, co pokazuje, że jest to wczesna mitologia indoeuropejska. gdzieniegdzie można spotkać współczesne wtręty sugerujące anielskość, np w informacji, że atena jako promachos była panią zastępów.

 

24. 6. 1. 2. demony

 

demony w mitologii greckiej mają charakter indoeuropejski, wręcz słowiański, co znaczy, że byty duchowe są demonami, ponieważ postkatolicyzm uznał za stosowne tak je nazwać. 

demony greckie: 

- agdistis, ojciec attisa, demon dwupłciowy, którego bogowie pozbawili we śnie genitaliów, a w miejscu gdzie one upadły wyrósł migdałowiec, którego owoc spożyła nana, córka boga rzeki sangarios, 

- algos - dziecko eris, które zrodziła sama z siebie, lub etera i gai, demon bólu i cierpienia, smutku, niepokoju, przynosił płacz i łzy, 

- androktasiai - córki eris, żeńskie demony śmierci w walce, 

- apophis - egipski demon sił ciemności uważany w grecji za brata heliosa, 

- daktylowie - demony lub bóstwa opiekuńcze, 

- erynie, które pełniły w tartarze role katów, demony obłąkane z okrucieństwa, 

- eurynomos - demon świata podziemnego, żywił się ciałami zmarłych ogryzając je do kości, miał wystrzeżone zęby, ciało w niebiesko-czarnym kolorze much żywiących się padliną, 

- fonos - dzieci eris, demony morderstwa, zabijania i uboju, zadawania śmierci poza walką, 

- harpie - duchy lub demony porywające dzieci i dusze, uosabiające gwałtowne porywy wiatru, torturowały złych ludzi w tartarze, były złośliwe, okrutne i brutalne, 

- hysminai - córki eris lub etera i gai, żeńskie demony walki, zajmowały się walką na pięści i potyczkami ulicznymi, 

- kerkopi - dwaj bracia, demoniczni synowie tei i okeanosa, rozbójnicy grabiący i mordujący wędrowców; chcieli ukraść broń heraklesowi, który pokonawszy ich zawiesił ich na drągu; wtedy zauważyli, że heros ma czarny tyłek; rozśmieszyło to herosa i wypuścił ich; w innym wariancie dostarczył ich królowej omfale, u której nadal zajmowali się zbójnictwem, aż zeus zamienił ich w małpy i zesłał na pitekuzy (małpie wyspy), 

- korybanci - demoniczne bóstwa towarzyszące kybele, synowie kronosa i rei lub kronosa i kybele, którzy wynaleźli ekstatyczny taniec korybas, inna wersja: synowie zeusa, który zapłodnił ziemię pod postacią deszczu, inna wersja: potomstwo muzy talii i apollina lub heliosa i kybele, w tym układzie było dziewięciu korybantów, 

- lamia - demonica porywająca i zabijająca dzieci, żywiąca się ludzkim mięsem i krwią, 

- mache - bóstwa (demony) i personifikacje walki i bitwy, zrodzone przez eris: homados - szum bitwy, proioksis - natarcie, szturm, palioxis - wycofanie się, ioke - rozgromienie wroga, alke - siła, kydoimos - bitewna wrzawa, 

- pseudologoi - demony kłamstwa i fałszu, dzieci eris lub etera i gai, 

- satyrowie - demony leśne, istoty silnej budowy, górna połowa ciała ludzka, dolna koźla, zmierzwione włosy, płaski nos, spiczaste uszy, kozi ogon, nieprzyjazne człowiekowi, choć nie wrogie mu bezpośrednio, nie przejawiały ochoty do nawiązywania kontaktów z ludźmi i nie życzyły sobie, aby ludzie ingerowali w ich świat, byli śmiertelni, ale dożywali późnego wieku, 

- sfinks - żeński demon zniszczenia i złego losu, 

- sosipolis - demon, zbawca miasta. 

hera zesłała na heraklesa obłęd, w czasie którego zabił swoje dzieci biorąc je za demony. 

ochronne środki magiczne: rytuały i rekwizyty (apotropeiony), zakazy (np tabu), chronią przed demonami. 

demony uważane były początkowo za nieosobowe moce nadprzyrodzone, bywały groźne i dobrotliwe (duchy opiekuńcze). wraz z rozwojem dualizmu, zaczęto je utożsamiać ze złem (bo były powiązane z materią). 

hipokrates zwalczał przesądy, jakoby demony wywoływały epilepsję i opętanie. 

medioplatoniści przyczynili się do rozwoju demonologii. uważali, że najniżej w hierarchii tego co boskie stały demony niecielesne i demony cielesne.

Waldemar Mierniczek