24. religie minojczyków, pelazgów, mykeńczyków, licja, lidia, orfizm, grecja, hellenizm (113, 120)

24. 8. 2. 7. 4. sztuka (cz 4)

bóstwa i tematy uwiecznione w sztuce (cz 1)

 

agamemnon mordowany przez klitajmestrę i ajgistosa - częsty motyw na urnach etruskich. 

amazonomachia - przedmiot malowideł stylu czarnofigurowego malarstwa wazowego, fryz mauzoleum w halikarnasie z iv w pne, fryz w świątyni w figalei, tarcza ateny partenos fidiasza, tron na posągu zeusa w olimpii dłuta fidiasza, sarkofag amazonek. 

amfitrion z małym heraklesem duszącym węże - malowidło ścienne z domu wettiuszów w pompejach. 

amfitryta - przedstawiona np na mozaice z iv w pne z konstantyny w algierii (obecnie luwr), posąg na rynku we lwowie, posąg w szczecinie, obecnie nieistniejący. 

andromeda - przedstawiana na wazach, mozaikach, w malarstwie pompejańskim (freski). 

atena - malowidła na amforach począwszy od archaiku przez malunki czarnofigurowe, wyobrażenia konkursu parysa, np fryz skarbca syfnijczyków, waza francois, rzeźby w eginie, płaskorzeźby począwszy od vi w pne, jako patronka herosów, metopy z selinuntu i olimpii, rzeźba myrona przedstawiająca boginię napastowaną przez marsjasza, rzeźby w partenonie, w tym fidiasza. 

atlas - najsłynniejsze wyobrażenia: metopa w świątyni zeusa w olimpii i rzeźba atlas farnezyjski. 

attis i kybele - w pałacu dożów w wenecji znajduje się sarkofag z wyobrażeniem attisa i kybele. 

auge - płaskorzeźba na ołtarzu w pergamonie. 

bogowie olimpijscy - „percy jackson i bogowie olimpijscy: złodziej pioruna” - komedia chrisa columbusa na podstawie powieści ricka riordana, 2010, „percy jackson: morze potworów” - film thora freudenthala, percy to syn posejdona. 

caritas romana - rzymska historia pero i jej ojca cymona pochodząca z czasów helleńskich, popularny motyw na freskach rzymskich, rzeźbach, obrazach np caravaggia, pellegriniego, greuze. 

centauromachia - wyobrażenia na malarstwie wazowym, metopach, sarkofagach, zachonim fryzie świątyni zeusa w olimpii. 

centaury - wyobrażenia centaurów występują często na amforach czarnofigurowych, metopach partenonu, w tezejonie, pompejańskim malarstwie ściennym. 

chimera - bardzo popularna w grach komputerowych. 

chiron - uwieczniony na malowidłach ściennych i wazowych (np "centaur chiron uczy grać achillesa na lirze" ok 60 z bazyliki w herkulanum). 

chloris - jedna z bohaterek „wiosny” botticellego z 1482. 

damon i pytiasz - amerykański film z 1962 nawiązujący do greckiej legendy o damonie i pytiaszu. 

doris na hipokampie - relief ołtarza (obecnie w glipotece monachijskiej). 

edyp - król edyp - film włosko-marokański pasoliniego z 1967. 

ehetlos - na jednym z malowideł w tzw portyku malowanym (stoi pojkile). 

elektra - film cacoyannisa z 1962. 

elizjum - film neilla blomkampa z 2013 r. 

endymion - jego wizerunki znajdujemy w malarstwie wazowym i ściennym, np w pompejach i herkulanum. 

eos - przestawiana w malarstwie wazowym, np z v w pne - skrzydlata eos goniąca kefalosa i opłakująca memnona. 

fojbe i asteria - płaskorzeźba na wielkim ołtarzu zeusa pergamońskim. 

gigantomachia - ulubiony motyw w ornamentyce starożytnej grecji, zwłaszcza na ołtarzu pergamońskim zeusa. 

harpie - bardzo często w grach komputerowych (np wiedźmin 2). 

hefajstos - w komiksach, filmach animowanych (np kacze opowieści) i innych (np zmierzch tytanów) i serialach. 

herakles - bardzo popularny (zwłaszcza 12 prac) na ceramice, mozaikach (np z ilirii), herakles u hesperyd - relief z ii poł v w pne. herkules - serial telewizyjny amerykańsko-nowozelandzki z lat 1995-1999, herkules - film animowany, stany zjednoczone, 1997, dwanaście prac asteriksa - komiks uderzo i goscinnego.

Waldemar Mierniczek