24. religie minojczyków, pelazgów, mykeńczyków, licja, lidia, orfizm, grecja, hellenizm

24. 9. kult, magia

 

24. 9. 1. kulty

 

w tym rozdziale wymienię tylko niektóre kulty: 

- kult płodności, 

- fallicyzm, 

- kult ognia, 

-  kult astralny (sabejczycy z harranu), 

- okrutny kult bogini-pszczoły (graves), 

- kult przodków (kalasze), 

- kult przodków o charakterze rodzinnym, 

- kult herosów, który wyodrębnił się z kultu przodków i ma charakter obywatelski, rodzaje kultu herosów: 

- kult założycieli miast, zwłaszcza w koloniach, 

- kult słynnych bohaterów (np odyseusz, menelaos), 

- kult herosów lokalnych (np akademos); 

- kult przy grobach (np przy tolosach thorikos i menidhi), 

- kult związany z wyroczniami (np amfiaros), 

- kulty uzdrowicielskie (np doryda w azji mniejszej), 

- kult wina, 

- kult władców hellenistycznych przejawiający się w przyjęciu imienia boga, ustawieniu posągu władcy w świątyni boga, wydzieleniu świętego kręgu, wzniesieniu ołtarza lub świątyni, organizacji procesji i świąt; różnica między kultem bogów i kultem deifikowanych władców hellenistycznych: brak obrzędów, ofiary składane za władcę, a nie do władcy, modlitwy w intencji władców, a nie do władców.

 

24. 9. 2. totemizm

 

pelazgowie zwani byli bocianami. być może to ich zwierzę totemiczne. 

zwierzęta totemiczne: 

- wilk na samos i w delfach, 

- owca - samos, 

- łasica - teby.

 

24. 9. 3. osoby

 

24. 8. 3. 0. organizacje religijne

 

amfiktionia to organizacja plemion i poleis zakładana w celach religijnych i politycznych, np: 

- amfiktionia delficka założona wokół świątyni apollina w delfach (dorowie, lokrowie, tesalowie, malijczycy, aininowie, dolopowie, achajowie, magneci, perrajbojowie, eubejczycy, beoci). każde plemię miało dwóch przedstawicieli, którzy zbierali się dwa razy do roku przy okazji świąt religijnych - wiosną w świątyni demeter w anteli, jesienią w świątyni apollina w delfach. egzekwowanie zasad należało do pilargów. główny cel: obrona wyroczni delfickiej i udział w "świętych wojnach". po i świętej wojnie do rady weszli także ateńczycy (jako jonowie) i peloponezyjczycy jako reprezentanci dorów. propagowano kult apollina i demeter. rada amfiktioni organizowała igrzyska pytyjskie, zarządzała rozpoczęcie świętych wojen. organem rozjemczym była wyrocznia w delfach. funkcje administracyjno-skarbowe pełnili kapłani obu świątyń, z czasem wprowadzono fundusz i obowiązkowe składki, 

- heksapolis dorycka (ix w pne) wokół świątyni apollina w knidos, związek sześciu miast (lindos, kamejros, ialissos, halikarnas, kos i knidos), organizowano olimpiadę dorycką w knidos, 

- amfiktionia wokół świątyni apollina na delos, 

- amfiktionia przy świątyni posejdona na wyspie kalauria (w viii w pne). 

amfiktionia była zawiązywana dla ochrony miejsca kultu religijnego, opieki nad sanktuarium i jego majątkiem, uregulowania kwestii religijnych i kultowych, organizowania igrzysk związanych z miejscem kultu. dla rozwiązywania sporów powoływany był sąd rozjemczy. łagodzono prawa wojenne poprzez zakaz surowego traktowania pokonanych (np burzenia miast lub odcięcia wody). 

w teos miało siedzibę stowarzyszenie artystów dionizosa zrzeszające aktorów, poetów i muzyków z jonii. stowarzyszenie było związane z kultem dionizosa kathegamona. 

istniały także stowarzyszenia świętych tancerzy jak betarmoj lub korybanci.

Waldemar Mierniczek