25. religie etrusków, italików, sabinów, wenetów, rzymian i włochów

25. 5. 2. duchy przodków

 

lares familiares, dusze przodków, opiekują się rodziną i domem, sprawują pieczę nad żyjącymi krewnymi. 

many, duchy zmarłych przodków, były bóstwami opiekuńczymi domu. 

21 lutego obchodzono feralia, święto ku czci duchów zmarłych przodków. pewnego razu zapomniano uczcić to święto, dusze zmarłych wyległy na ulice, miasto nawiedziła zaraza. kiedy złożono ofiary, dusze zmarłych wróciły do grobów i zaraza ustała.

 

25. 5. 3. dusza

 

prozerpina jest opiekunką dusz (italikowie, rzym). 

wysłannikami turan były kary (etruskowie). 

many to duchy przodków, dusze ubóstwionych zmarłych jako mieszkańców świata podziemnego. manami stają się geniusze i junony po śmierci ludzi. 

dusze były żądne krwi, składano im niekiedy ofiary z ludzi (etruskowie). 

lemury to duchy (demony = geniusze) czyli dusze zmarłych, rodzą się wraz z ciałem, które są ich opakowaniem, śmierć ciała uwalnia duszę, która uzyskuje swobodę stając się lemurem. dusze dobroczynne nazywa się larami, dusze złych ludzi, które nie mogą zaznać spokoju, szkodliwe i złośliwe, skazane są na pokutę i nazywane larwami. 

lary to dusze zmarłych czczone jako chroniące od nieszczęść bóstwa opiekuńcze domu i pomyślności. 

lares familiares, dusze zmarłych przodków, opiekowały się domem i rodziną. 

larwy były złymi duchami, duszami ludzi, którzy za życia popełnili ciężką zbrodnię lub nie zostali należycie pochowani, upiorami, pojawiały się jako widma i szkielety, zsyłając na żyjących strach, choroby nerwowe, epilepsję. 

harpie to duchy (demony) porywające dzieci i dusze i uosabiające gwałtowne porywy wiatru. torturowały dusze złych ludzi w tartarze, były złośliwe, okrutne i brutalne. 

21 lutego obchodzono feralia, święto ku czci duchów zmarłych przodków. pewnego razu zapomniano uczcić to święto, dusze zmarłych wyległy na ulice, miasto nawiedziła zaraza. kiedy złożono ofiary, dusze zmarłych wróciły do grobów i zaraza ustała. 

podejścia filozoficzne: 

według ameliusza (iii w) umysł dzieli się na trzy części: 

1 jedno, 

2 umysł (nous), 

3 dusza. 

hipostazy według jamblicha: 

1 pierwsza zasada, pierwsze jedno, zasada całkowicie niewysławialna, 

2 druga zasada, drugie jedno, 

3 świat umysłu, 

4 dusza (1 ponadkosmiczna, 2 całości, 3 dusze poszczególne). 

symplicjusz z cylicji, ok 490 - 560, rozróżniał trzy rodzaje duszy: 

1 boskie dusze, które nigdy nie schodzą na ziemię, zamieszkują nieśmiertelne ciała, 

2 dusze, które schodzą na ziemię i zamieszkują ludzkie ciała; żyjąc na ziemi mogą ulec złu, 

3 dusze zwierząt i roślin, które zawsze przebywają na ziemi. 

dusza ma pozycję pośrednią między światem czystego bytu a światem stawania się i ginięcia, spadając do świata narodzin i śmierci zapomina o posiadanej wcześniej wiedzy. 

anima = dusza biologiczna, animus = dusza subtelna mieszcząca się w sercu, centrum zdolności poznawczych i emocji (lukrecjusz). 

dusza jest nieśmiertelna (plutarch). 

dusza ludzka jest wieczna i nieśmiertelna, jest to powszechne na świecie przekonanie opierające się na głosie natury, dusza podlega prawu naturalnemu, co pozwala odróżnić dobro od zła i postępować zgodnie z naturą (cycero). 

ciało to więzienie duszy (seneka młodszy). 

epigramat ułożony przez hadriana na łożu śmierci:

 

"duszyczko moja, tkliwa i ruchliwa

gościu ty ciała mojego i druhno

co pójdziesz teraz w ostępy ciemności

twarde i nagie, i pełne bladości

a żartów stroić już zwykłych nie będziesz.”

Waldemar Mierniczek