25. religie etrusków, italików, sabinów, wenetów, rzymian i włochów

25. 9. 6. 1. 2. liturgia

 

druga sofistyka wyrażała zauroczenie rzymian kulturą grecką i dążenie między innymi do przywrócenia dawnej liturgii, czci bogów i herosów homeryckich.

 

25. 9. 6. 2. modlitwy

 

ponieważ było bardzo dużo bóstw opiekujących się poszczególnymi czynnościami, nie wiadomo było jaka mają płeć, rzymianie modlili się "czyliś ty bóg, czy bogini, czy mężczyzna, czy kobieta". 

w czasie wojny rzymianie modlili się do bóstw nieprzyjaciela, aby opuściły oblegane miasto i przeniosły się do rzymu. 

każdego poranka i we wszystkich modłach kapłani wzywali janusa imieniem "pater matutinus" (latynowie, rzym). 

w trakcie carmentaliów kobiety modliły się o szczęśliwy i bezpieczny poród i zdrowie dla dzieci. 

do larów modlono się zwłaszcza z okazji świąt, wyjazdu i powrotu. 

do mana genita wznoszona modły, by chroniła przed nieszczęściem. 

podczas świąt parilia ludzie modlili się do pales, aby im błogosławiła i przebaczyła pasterzom winy, proszono o czystą i zdrową wodę, dobrą trawę i o odwrócenie zarazy i choroby. modlitwy powtarzano cztery razy. 

bractwo arwalskie (kolegium 12 kapłanów dea dii i marsa) modliło się w świątyni bogini przy zamkniętych drzwiach o dobre zbiory. 

żeglarze zanosili modły do leukotei, bogini morskiej, opiekunki żeglarzy, z prośbą o ocalenie i bezpieczny powrót do portu. 

żeglarze wznosili modły do portunusa, opiekuna portów, o bezpieczny powrót. 

men był wzywany w modlitwach jako strażnik grobów, jego wizerunek zdobił stele i nagrobki. 

podczas składania ofiary lustrum cenzor modlił się o pomyślność państwa rzymskiego. 

wobec zarazy przepowiednia sybillińska zaleciła w 293 pne sprowadzenie z epidaurus do rzymu węża asklepiosa. senat zarządził jeden dzień modłów do asklepiosa. 

w 24 ne pontyficy zarządzili modły za nerona i druzusa jak za tyberiusza. tyberiusz napomniał senat, że takie modły należą się jedynie osobom wiekowym i zasłużonym. 

polityka prowadzona przez hadriana, septymiusza sewera i karakallę doprowadziła do unifikacji religijnej i nakazu modlitw za cesarza do wszytkich bóstw imperium (212 lub 213).

 

25. 9. 6. 3. grzech, pokuta

 

taurobolium to rytuał na cześć kybele odprawiany od ii do iv w polegający na oczyszczeniu z grzechów poprzez oblewanie krwią byka. 

orkus to demon śmierci, karzący aspekt bóstwa, karał śmiercią i dręczył grzeszników łamiących dane słowo, kłamców, zdrajców. 

poena cullei to kara śmierci, głównie za ojcobójstwo, polegająca na zaszyciu skazanego żywcem w skórzanym worze z psem, kogutem, wężem i kotem i wrzuceniu do morza lub rzeki. tarkwiniusz pyszny karał w ten sposób za zbrodnie religijne, sulla za zabójstwo wstępnych i zstępnych, hadrian rozciągnął karę na przypadki zabójstwa rodziców i dziadków. 

hekate to bogini pokuty.

 

25. 9. 6. 4. pielgrzymki

 

do źródełka merkurego w rzymie pielgrzymowali złodzieje i handlarze, żeby uzyskać wybaczenie za występki i kłamstwa. 

sanktuarium eskulapa na wyspie tyberyjskiej było miejscem pielgrzymek.

 

25. 9. 6. 5. mistycyzm

 

kult ceres miał rysy mistyczne (???).

Waldemar Mierniczek