2. religia słowian, albańczyków, bałtów, basków, daków, finów, lapończyków, rumunów, traków, ugrofinów, i węgrów

2. 7. 1. 3. kopytne
 

większość zwierząt towarzyszących człowiekowi w obejściu domowym to ssaki kopytne: koń, przeróżne odmiany bydła domowego, osioł, kozy, owce, świnie. także dzikie zwierzęta pozyskiwane na żywność to w większości przedstawiciele kopytnych: żubr, tur, jeleń, sarna, dzik. 

szczególne znaczenie mityczne mają: koń, byk (lub baran) jako apoteoza słońca i kozioł przez związek z orgiastyczną płodnością.

 

weles był opiekun bydła, miał moc zamykania paszczęki dzikich zwierząt i moc odwracania wzroku wilków od stada. boginki płoszyły bydło na pastwiskach, a adżacha mogła porywać woły. dażbóg to bóstwo drobnego bydła. w kalevali bogiem hodowli bydła był tapio. trackim bogiem opiekującym się bydłem był ajnos. 

u słowian duchy domowe zajmowały się obrządkiem bydła, a może im się tylko tak wydawało? 

bożicz pojawiał się w towarzystwie złotorogiego jelenia i świni. zwierzęciem bałtyjskiego kerklisa był dzik, a świętym zwierzęciem pruskiej curche był dzik lub świnia. 

samodiwy często jeździły na jeleniach, za upolowanie jelenia zabijały myśliwego lub zsyłały na niego chorobę samodiwską, jeśli chory pojawił się na polanie samodiw, ginął. 

węgrzy czcili cudownego jelenia.

 

ustreł wysysał krew bydła, owiec, wołów, w pierwszym etapie rozwoju mordkę miał podobną do świńskiego ryja, w drugim etapie rozwoju przebywał między rogami zwierząt hodowlanych lub wymionami krów. 

skarbnik umiał przybrać postać kozy, a czart mógł przybierać postać świni. 

lamia powstawała z głowy uciętej smokowi nałożonej na róg wołu. Przemiana trwała czterdzieści dni. kocmeuch w dzień krył się pod progiem stajni, w nocy podpełzał pod wymię krowy i doił ją. 

siwa to bożyszcze z głową tura lub woła. trojan miał ośle uszy. płamęta zamiast stóp miał racice. siwa, trojan i płamęta to kryptydy. baskijska mari mogła przyjmować postać kobiety z kozimi kopytami. mari nie była kryptydą. mogła latać nad ziemią wozem zaprzęgniętym w woły.  

łotysze składali ceroklisowi w ofierze czarnego wołu lub świnię, bałtowie pergrubriusowi cielęta, barany i owce. 

młynek sampo został wykonany z pióra, mleka płodnej krowy, runa jagnięcia urodzonego latem i ziarnka jęczmienia (kalevala). 

instrument kantele został wynaleziony z kości renifera przez vainamoinena. bóg  umocował na szczękach szczupaka struny z ogona konia należącego do demona hiisi (kalevala). 

turoń powstał jako symbol tura, który był emblematem słońca (po bożym narodzeniu słońce się rodzi). turoń może być także symbolem welesa. podczas zabawy turoń pada na ziemię, aby zostać ocuconym przez domowników.

 

2. 7. 1. 3. 1. koń

 

biały koń był świętym zwierzęciem świętowita. auseklis był czasami przedstawiany jako koń. koń występuje także jako motyw peruna. atrybutem trzygłowa był czarny koń. świętym zwierzęciem radogosta był koń.

skarbnik i wiły mogli przybierać postać konia. dieva deli, boscy bliźniacy, byli wyobrażani w postaci koni (łotysze). 

jaryło to bosy młodzieniec w białej szacie jadący na białym koniu, w prawej ręce trzymał głowę ludzką, w lewej kłosy żyta. 

bendis jest przedstawiana jako postać siedząca na koniu tyłem do jego głowy, w lewej ręce trzyma łuk, w prawej zająca, którego podgryza pies, towarzyszy jej kobieta z pochodnią w dłoni (trakowie). 

hurbóż dokuczał koniom plącząc im grzywy, a duchy domowe zaplatały koniom grzywy w warkoczyki (jak w filmie „Kingsajz”). 

boginki płoszyły konie przy wodopoju. adżacha mógł porywać konie. bełt płoszył konie i wodził je tak, żeby nie trafiły do zagród. fajermon to dusza pokutująca za to, że krzywdziła zwierzęta (przede wszystkim konie). w dzień gromnicy domowik mógł "zajeździć konia". 

syta zmora idzie do stajni, porywa konia i udaje się w szaleńczy galop w świetle księżyca. potem wraca i zostawia konia w stajni. aby ochronić stajnię przed zmorą, trzeba przybić nad drzwiami zabitą srokę lub powiesić lustra na drzwiach stajni. 

węgrzy czcili białego konia. taltos składał z niego ofiarę na stosie, kiedy umierał koń chowano z nim jeźdźca (???). węgierscy szamani lub taltosi mogli wpływać na pogodę, wywoływać grad lub burzę lub je rozpraszać przybierając postać siwych i gniadych ogierów. łotewski usins był związany z końmi. 

baskijska mari mogła przybierać postać konia. 

towarzyszem, powiernikiem i doradcą fat-frumosa był jego koń, który mówił (rumuni). 

wynalazcą instrumentu kantele był vainamoinen. zrobił ją z kości renifera, na szczękach szczupaka umocował struny z ogona konia należącego do demona hiisi (kalevala).

 

2. 7. 1. 3. 2. byk, baran, kozioł

 

niewielu było w słowiańskiej mitologii byków, baranów i kozłów. prawdę mówiąc ani jednego kozła nie znalazłem. 

baskijska mari mogła przyjmować postać byka, w jaskini w ostabio miała złoty posąg byka. ofiarowano jej barany. 

węgierscy szamani lub taltosi (pod postacią czerwonych i białych byków) mogli wpływać na pogodę, wywoływać grad lub burzę lub je rozpraszać. 

bałtowie składali pergrubriusowi w ofierze cielęta, barany i owce.

 

 

Waldemar Mierniczek