2. religia słowian, albańczyków, bałtów, basków, daków, finów, lapończyków, rumunów, traków, ugrofinów, i węgrów

2. 10. 4. taniec

 

wiele bóstw było związanych z tańcem. podczas tańców obrzędowych ubierano się w skóry wilków, co miało obdarzyć tańczących siłą wilka. 

rusałki mogły zabić przez opętańczy taniec. nocnice tańczyły w szale. wiły były w stanie zatańcować mężczyzn na śmierć. miawki tańczyły w trawie. samodiwy tańczyły horę. 

tańce uprawiano podczas topienia lub palenia marzanny, w noc kupały wokół ogniska. tańczono i śpiewano podczas święta peperudy. tańce towarzyszyły świętom: stado i rusałczy tydzień. 

dla wybłagania deszczu organizowano rytuały taneczne przed jaskiniami mari. ekhi wchodziła tańcząc (baskowie). 

w trakcie święta gromnicy taniec był zakazany. ci, którzy odważyli się tańczyć, umierali w ciągu roku. 

podczas jarego święta organizowano w lesie igrzyska połączone ze śpiewem i tańcem. podczas święta maslenicy zabawy i tańce trwały przez cały tydzień. 

tańce towarzyszyły zwyczajom i obrzędom folklorystycznym. np draby noworoczne, bursa. 

podczas kolędowania, koza tworzyła figury pantomimiczne, turoń tańczył i swawolił. 

w trakcie jańskiego rajtowania, kiedy trwała biesiada wieczorna, tańczono z dziewczętami, aby otrzymać od nich koronę. na zakończenie imprez surwakari tańczono przy ognisku. 

przebierańce tańczyli zwłaszcza oberka. w obrzędzie wodzenie niedźwiedzia gospodyni tańczyła w niedźwiedziem ze słomy (polska). z prawdziwym niedźwiedziem tańczono w grupie skoromochow (wędrownych aktorów) (rosja, litwa, białoruś, ukraina). 

w czasie nestinarstwa tańczono na rozżarzonych węglach i biesiadowano. był to doroczny rytuał wiosenno-letni w bułgarii i tracji. jego celem było zapewnienie udanych zbiorów i dobrobytu dla wsi, a także ochronę przed gradobiciem. grano na świętym bębnie i na gajdzie. 

nasza nenka to zabawa taneczna kaszubów o charakterze obyczajowo-weselnym, przekomarzanie się podczas transakcji małżeńskich. 

wśród tańców słowiańskich, które związane były mniej lub więcej z bóstwami i (lub) oddziałały na inne religie i kultury, możemy wymienić: 

- dzek - męski taniec kaszubski, skoczny, służący pokazaniu sprawności fizycznej, 

- owcorz - taniec kaszubski wywodzący się z obrzędów powitania wiosny. obecnie jako wspomnienie wypędzania owiec na pastwiska,

- kolo (choro) - dalmacja, chorwacja, bałkany, 

- syrba – szybki taniec w formie półkolistego kręgu. z niego wyewoluowała hora (rumunia, mołdawia, węgry, ukraina, żydzi, klezmerzy, huculi, bukowina), 

- hora - taniec grupowy (rumunia, bułgaria, bałkany, żydzi, izrael). tańczony w kole. wywodzi się z greckiej chorea (tak piszą, w świetle badań r1a1 mogło być i najpewniej było odwrotnie, to grecy przejęli go od słowian). tańcowi akompaniowały cymbały, akordeon, skrzypce, altówka, kontrabas, saksofon, trąbka, fletnia pana, 

- kółko graniaste - podobno taniec, który wyewoluował ze zwyczajów pogańskich, przez grecką choreę i rzym przedostał się do średniowiecznej francji jako carole, a stąd do polski (???). 

- korowód – rosja, 

- alunelul – wywodzi się z tańców korowodowych związanych z rytuałami religijnymi (rumunia, mołdawia), 

- cenar – taniec wspominany w „pieśni świętojańskiej o sobótce” jana kochanowskiego, 

- chmielowy rytualny taniec do "oj, chmielu chmielu". po wolnej zwrotce śpiewanej następował szybki taneczny refren. chmielowy był tańczony przy oczepinach, 

- służenie pod czepcem - taniec biskupiański tańczony na weselu. tańczący tworzyli łańcuch dookoła izby. po zmianie melodii drużba i panna młoda wchodzili do środka, by odtańczyć ostatni panieński taniec, 

- chodzony, tańczony po oczepinach. prowadził go stateczny żonaty gospodarz, pierwowzór poloneza. istnieje teoria, że wziął się z rytuału wołchwów, którzy egzorcyzmowali izby obchodząc je wkoło, 

- polonez - zachował się w kolędach. 

- goniony - wspomniany w "pieśni świętojańskiej o sobótce", 

- kujawiak - wywodzi się z kujawskich obrzędów weselnych, 

- lasowiak – tańczony w parach po obwodzie dwóch kół współśrodkowych, tancerze tyłem, tancerki twarzą do środka koła, 

- oberek – szybki taniec, podobny do mazurka, ale nie śpiewany, 

- mazurek – szybki taniec w parach po obrębie koła. ruch obrotowy na całych stopach. często improwizowany. mazurki można było także śpiewać. z czasem powstał stylizowany taniec oparty na mazurze, oberku i kujawiaku, zwany także mazurkiem, 

- polka – taniec pochodzenia czeskiego, który stał się polskim tańcem ludowym, a następnie opanował cały świat.

 

 

Waldemar Mierniczek