5. religia celtów

5. 10. święta, zwyczaje, obrzędy

 

5. 10. 1. święta 

celtowie obchodzili święta związane z przesileniami letnim i zimowych, wiosennym i jesiennym zrównaniem dnia z nocą, a także związane z kultem przodków. 

jeżeli podaję daty świąt to zawsze oznacza, że obchodzono je w ich wigilię tej daty. 

5. 10. 2. obrzędy, rytuały, zwyczaje 

jemioła ścinana w dniu zimowego przesilenia dnia z nocą i na przełomie wiosny i lata, leczyła wszystkie choroby, jednała pomyślność, chroniła przed złymi mocami, zapobiegała pożarom, sprowadzała bogactwo, spełniała życzenia i marzenia, zapewniała potencję. 

druidzi kojarzeni są z dębem i jemiołą. jemioła zbierana przez nich w określony sposób dodana do napoju przywracała płodność zwierzętom i była remedium na wszystkie zatrucia. 

5. 10. 2. 1. wiosna (od beltane) 

beltane (ogień beli) - święto obchodzone w wigilię 1 maja, w czasie którego palono duże ogniska (ognie beli) związane z rytuałem składania ofiar z wierzbina. czczono beli. ogniska pełniły funkcje oczyszczające, wygaszały to co stare i zapalały to co nowe. zmuszano bydło do przejścia miedzy ogniskami przed wyjściem na pastwisko. druidzi rozpalali płomień z dziewięciu rodzajów drzew. 

wickerman (wiklinowy pan, wierzbin), to duża kukła z suchych gałęzi wierzbowych (wikliny) przeplatanych słomą, trawą i innymi łatwopalnymi materiałami, zbudowana na ramie w kształcie krzyża i ozdobiona wstążkami. żółte wstążki symbolizowały powietrze, czerwone ogień, niebieskie wodę, a zielone ziemię. kukła miała sprawiać wrażenie kołysania się w biodrach. wewnątrz wickermana umieszczano ludzką ofiarę. człowiek powinien wejść do wickermana dobrowolnie. zazwyczaj był to wygnaniec, zbrodniarz, wiejski "idiota" lub inna niepożądana społecznie osoba. po spaleniu popiół był rozsypywany na polach. jeżeli brak było człowieka palono zwierzę, kurczaka itp. obrzędom towarzyszyło bicie bębna, kółko graniaste (?), śpiew, a potem nagła cisza. kapłanka zbliżała się do wickermana wzywając ogień jako proces zmiany, oczyszczenia i przekształcenia. ludzie wymieniali wszystko co złe i co należy zmienić. ogień przygasał. ponownie walono w bębny i rozlegały się śpiewy.

 

5. 10. 2. 2. lato, jesień (od święta aine)

 

w wigilię letniego przesilenia obchodzono święto na część aine jeszcze w xix w w hrabstwie kerry.

w wigilię 1 sierpnia obchodzono święto na cześć lugha – lughnasad. było one poświęcone bogini tailtiu, matce lugha (?). święto było związane z wydawaniem plonów przez ziemię i porównywane z cierpieniami przy porodzie. 

chrześcijanie zmienili lughnasad na lammas. podczas tego święta do odprawiania mszy bierze się chleb ze świeżo zebranego zboża. 

1 sierpnia obchodzono święto na cześć oenach carman, bogini złej magii. do xi w obchody odbywały się co 3 lata w ok wexdorf. 

samhain było świętem obchodzonym na pożegnanie lata. wygaszano ogień na ołtarzach i zapalano nowy. podczas tego święta duchy zmarłych w ciągu ostatniego roku oraz duchy tych, którzy jeszcze się nie narodzili, pojawiały się w świecie żywych, by w nich zamieszkać przez następny rok. gaszono ogniska, kaganki i pochodnie, a poza domem wystawiano żywność dla duchów. ubierano się w stare podarte ubrania i chodzono po wsiach udając włóczęgów, żeby żaden duch nie zechciał zabrać żywych ze sobą. ze święta samhain wywodzi się halloween (?, mocno wątpliwa teza!). 

crom cruach miał dostawać podczas tego święta co trzecie dziecko w zamian za dobrą pogodę, urodzaj, obfite plony i pomyślność w hodowlę bydła. według innych źródeł crom cruach dostawał wszystko co pierworodne i co trzeciego syna, dom wodza podpalano, a on sam był symbolicznie zabijany. 

podczas samhain zmarł król tigernmas oddając cześć crom cruachowi. razem z nim zmarło trzy czwarte poddanych (?).

 

5. 10. 2. 3. zima (od święta epony)

 

święto epony obchodzono 18 grudnia. 

modraniht, święto poświęcone trzem matronom obchodzono w okresie przesilenia zimowego. 

w święto imbolc (wigilia 1 lutego) czczono brigit, gdyż to ona przynosiła wiosnę. było to święto oczyszczenia przez wodę i ogień. zbiegało się z początkiem mleczności owiec. było związane z magią przepowiadania pogody. 

podczas chrystianizacji zastąpiono je świętem candlemas (2 luty ofiarowanie pańskie). obecnie 1 lutego obchodzi się dzień świętej brygidy.

 

 

Waldemar Mierniczek