5. religia celtów

5. 11. bohaterowie w legendach i podaniach, także niektórzy bohaterowie cyklu arturiańskiego

 

tu także niektórzy bohaterowie cyklu arturiańskiego, który zaliczyłem do przekazów folklorystycznych.

 

5. 11. 1. królowie, książęta, rycerze

 

było 150 rycerzy okrągłego stołu (lub 25 lub 50). kształt stołu miał zapobiegać rywalizacji o pierwszeństwo. misja rycerzy polegała na  poszukiwaniu świętego graala (kielicha). 

król artur został wychowany przez merlina w zamku tintagel wraz z sir kayem. edukacja obejmowała zasady rycerskie, sposoby korzystania z posiadanej wiedzy, nauki jak rządzić mądrze i sprawiedliwie, władanie bronią, jazdę konną. podczas szkolenia artur doznał wizji zamku pięknego i potężnego, camelotu. król artur został pochowany po porażce z mordredem lub nadal żyje w avalonie, gdzie jest ukryty święty graal. 

iatnieje hipoteza, że sir kay był mlecznym bratem króla artura. miał zdolności magiczne, potrafił przez dziewięć dni nie spać lub przez dziewięć dni przebywać pod wodą. 

mordred był rycerzem okrągłego stołu z kazirodczego związku króla artura z morganą le fay lub lota z ich siostrą margause lub brata artura lub syna pani jeziora. dokładnie nie wiadomo. mordred słynął z ciętego języka i złośliwości. spiskował przeciw ojcu aby zdobyć władzę i poślubić ginewrę. w bitwie pod camlann mordred zginął  raniąc wcześniej śmiertelnie ojca. 

lancelot z jeziora był najznamienitszym rycerzem okrągłego stołu. został w dzieciństwie porwany przez panią z jeziora i wychowany przez nią. w innej wersji był jej synem. grzeszna miłość jego i ginewry stała się przyczyną upadku króla artura i uniemożliwiła zdobycie świętego graala. lancelot zdołał cudownie uleczyć rycerza urrey z węgier (???). miecz lancelota nazywał się arondight. lancelot był ojcem galahada zdobywcy graala, którego spłodził na skutek intryg czarodziejki brisen, która omotała go winem z domieszką ziół, tak aby wziął elaine z corbenic za ginewrę. gdy agravain i mirdred wydali jego związek z ginewrą, uciekł, a ginewra została skazana na spalenie na stosie. lancelot uratował ją przed śmiercią zabijając kilku rycerzy okrągłego stołu. artur obległ go w zamku. lancelot wyrzekł się ginewry i udał na wygnanie. kiedy ginewra złożyła śluby zakonne został pustelnikiem. 

pewnego razu malagant porwał ginerwę i uwięził ją w tajemniczym królestwie (pewnie zmarłych). lancelot podążył na ratunek. w drodze spotkał karła, który obiecał wskazać miejsce uwięzienia ginewry jeżeli lancelot siądzie na podwodę służącą do przewożenia zbrodniarzy, co było hańba dla rycerza. przez most wąski jak ostrze miecza lancelot dostał się do królestwa i uwolnił królową. 

galahad był synem lancelota spłodzonym z elaine z corbenic, jedną ze strażniczek graala. lancelot myślał, że legł z ginewrą. galahad był najczystszym z rycerzy, dalego to on zdobył świętego graala. był niezwyciężony w boju. jako jedyny wysadził z siodła lancelota. tylko on mógł zasiąść na "miejscu zguby" przy okrągłym stole. inni, którzy tego próbowali umierali od razu. galahad rycerski jest symbolem jezusa. 

peredur, syn evranwga, był pierwowzorem parsifala. jego ojciec i bracia zginęli gdy peredur był mały. gdy dorósł został pasowany na rycerza okrągłego stołu. jako siódme dziecko miał predyspozycje do walki z siłami zła, czarownicami, wiedźmami. 

erek był rycerzem okrągłego stołu. na dworze ogłoszono zawody polegające na tym, że kto upoluje białego jelenia może pocałować najpiękniejszą pannę na królewskim dworze. podczas polowania erek dostrzegł jak dworka proszona przez ginewrę o spytanie się kim jest przejeżdżający rycerz, została raniona w twarz przez karła. erek stanął w jej obronie i dostał batem. wyruszył w pościg, by pomścić zniewagę. ową dworką i osobą, która miała dać pocałunek była enida, przyszła żona ereka. erek spędził rok u jej boku zapominając o obowiązkach rycerskich. żona namówiła go, by wyruszył w pole i zadbał o swoją reputację. erek zabrał ją ze sobą, nakazując jej milczenie. okazało się, że żona była mu wierna i uległa, ratowała męża ostrzegając go o niebezpieczeństwie, czyli łamiąc ślub milczenia. mimo tego pogodzili się ratując przy okazji rycerza zaklętego w ogrodzie za ścianą powietrza przez kapryśną wróżkę-kochanicę. 

cynon był rycerzem okrągłego stołu. nieznajomy polecił mu, aby udał się do źródła i napełnił wodą misę ze srebra, którą tam znajdzie, a potem wylał wodę na marmurową płytę. kiedy tak uczynił rozległ się grzmot pioruna i śpiew zaczarowanych ptaków. cynonowi ukazał się czarny rycerz, który miał jedną nogę i jedno oko. cynon stoczył z nim walkę i przegrał. 

król rybak był ostatnim członkiem rodu pilnującego świętego graala. był przedstawiany jako postać ranna w nogi lub w pachwinę, niezdolna do samodzielnego przemieszczania się. jego ułomność czyniła jego ziemię nieurodzajną (magia sympatyczna). król rybak łowił ryby w pobliskiej rzece. uleczył go galahad (lub bohort, lub percewal).

tristan od izoldy jasnowłosej był rycerzem okrągłego stołu, siostrzeńcem lub bratankiem króla marka.

 

5. 11. 2. olbrzymy

 

gog i magog to jedyni pozostali przy życiu potomkowie 33 córek mężobójczyń dioklecjana. morderczynie popłynęły na wyspy brytyjskie. gdy prawnuk eneasza, brut, przodek króla artura, dopłynął do anglii, napotkał tam olbrzymów, a wśród nich goga i magoga. oboje zostali doprowadzeni w łańcuchach do troynovantu (londynu) i do śmierci służyli jako odźwierni w pałacu królewskim. 

odźwiernymi guidhallu (ratusza londyńskiego city) byli olbrzym gogmagog i rycerz z drużyny bruta koryneusz, który wrzucił gogmagoga do morza (to miejsce nazywa się teraz skok olbrzyma), za co otrzymał kornwalię. 

dziełem olbrzymów było stonehenge. olbrzymy przeniosły głazy z afryki na górę killaraus, a na prośbę merlina przeniosły je w dzisiejsze miejsce jako pomnik godny króla artura.

 

5. 11. 3. bohaterka związana z wodą

 

ramię pani jeziora (bóstwo matriarchalne) jest strojne w biały, lśniący złotogłów. pani jeziora umie kroczyć po wodzie.

hipoteza: pani z jeziora to tytuł przekazywany przez kapłanki mieszkające w avalonie. 

hipoteza: "maria z morza" czyli maria magdalena, wręczyła królowi arturowi excalibur. jest przybraną matką lancelota. wychowuje go po śmierci ojca.

 

5.11.4. bohaterowie związani z ziemią

 

pukacze - postacie z kornwalijskich kopalń rud żelaza. pukają w ściany chodników wskazując górnikom pokłady rudy. są to duchy żydów biorących udział w ukrzyżowaniu chrystusa i za karę zesłanych do kornwalijskich kopalń. są z natury przyjazne ludziom. denerwuje je znak krzyża. mają długie cienkie kończyny, haczykowate nosy. zamieszkują najodleglejsze i najciemniejsze miejsca kopalń, gdzie pozostawiano im niewielkie porcje jedzenia i łoju.

 

5. 11. 5. bohater związany z zimą

 

jack frost, psotny chochlik, uosobienie zimy, odpowiada za mroźną pogodę, barwienie liści jesienią, szczypiący mróz i kryształowe wzorki na oknach. obecnie występuje jako postać w orszaku świętego mikołaja.

 

5. 11. 6. antybohater

 

nie stwierdzono.

 

najbliższy temu pojęciu wydaje się być dagonet, błazen króla artura, pasowany dla żartu na rycerza okrągłego stołu. dagonet okazał się odwagą w wielu turniejach.

 

 

Waldemar Mierniczek