5. religia celtów

5. 9. 5. 7. klątwy

 

geis to rodzaj celtyckiej klątwy w postaci nałożonej przysięgi lub obowiązku na kogoś przez bohatera/herosa. złamanie geis sprowadzało zły los. 

np arianrhod rzuciła klątwę na swego syna llewa llawa gyffesa, który urodził się jako kropelka. klątwa arianrhod: 1 tylko ona może nadać mu imię, 2 tylko od niej może otrzymać broń, 3 nie będzie miał ludzkiej żony. w ten sposób w jej mniemaniu pozbawiła kropelkę atrybutów męskości. gwydion oszukał siostrę i ta nadała synowi imię i dała broń. gwydion i math stworzyli dla niego kobietę z kwiatów. 

cian został zabity przez briana i jego dwóch braci: ichara i iucharba. jako pokutę lugh nakazał im wykonać osiem zadań (min mieli przynieść trzy jabłka, które miały moc uzdrowicielską, świńską skórę o uzdrowicielskiej mocy od króla grecji, zatruty oszczep od króla persji, rożen nimf z podwodnego królestwa, siedem świń króla asala od złotych filarów (świnie ugotowane i zjedzone następnego dnia znów były żywe), wejść na wzgórze mochaena i zawołać). gdy wykonali siedem zadań i szli wykonać ostatnie zostali śmiertelnie zranieni przez mochaena i jego synów. tuireann poprosił lugha o świńską skórę, która uleczyłaby jego synów, lecz lugh nie zgodził się i jego synowie zmarli. 

gdy llew llaw gyffes udał się z wizytą do matha, blodeuwedd zaoferowała schronienie młodemu myśliwemu grownowi pebrowi. zakochali się, a blodeuwedd wyciągnęła z męża warunki (geis), których spełnienie pozwalało na jego zamordowanie: musiało się to stać o zmierzchu, miał mieć na sobie sieć rybacką, miał kąpać się na brzegu rzeki pod strzechą, nad kotłem, stojąc jedną stopą na jeleniu, jedną stopą na plecach kozy, drugą na brzegu wanny (miał trzy stopy???). nie mógł się znajdować ani w pomieszczeniu, ani na zewnątrz. nie mógł zginąć jadąc konno ani idąc pieszo. mógł być zabity włócznią, której zrobienie zajęło rok. grot włóczni miał być wykonany podczas świętego czasu. te warunki udało się spełnić. został zamordowalny lub uciekł zmieniając się w orła w zależności od wersji mitu. gwydion zamienił blodeuwedd w sowę (ptaka skazanego na samotne polowanie nocą). 

cuchulainn zginął ponieważ złamał geis, która obejmowała obowiązek przyjęcia każdego zaoferowanego posiłku oraz zakaz jedzenia psiego mięsa. wrogowie zmusili go do zjedzenia mięsa z psa składając mu zwykłą propozycję. w ten sposób został osłabiony duchowo przed walką. 

iubdan był królem karzełków i chwalipiętą. został namówiony przez nadwornego poetę, eisirta, na podróż do irlandii. celem wyjazdu było namówienie barda aeda (krasnala) do powrotu do ojczyzny. podróż do ulsteru odbyto w tajemnicy (iudban z żoną bebo). eisirt nałożył geis: skosztowanie owsianki fergusa mac ledy, króla ulsteru, przed następnym świtem. iubdan i bebo wpadli do owsianki, a król nie chciał wziąć za nich okupu w postaci ziarna. lud karzełków postanowił zaatakować królestwa: zaczęło brakować mleka, woda w rzekach i źródłach stała się stęchła, młyny płonęły, nocą ktoś ścinał włosy kobietom i mężczyznom. utrapienia trwały rok i jeden dzień. w końcu król zgodził się uwolnić więźniów pod warunkiem, że zostawią mu zaczarowane buty. kto je nosił unosił się w powietrzu. gdy nałożył je na swoje stopy, buty powiększyły się i dopasowały do jego dużych stóp. 

geis mogła zostać spowodowana przez druida korzystającego z prawoa geasa, które pozwalało druidom nakładać na poszczególne osoby nakazy i zakazy wiążące te osoby mocą magiczną. złamanie geasa powodowało zemstę sił nadprzyrodzonych.

 

 

Waldemar Mierniczek