7. hinduizm (wedyzm, braminizm, hinduizm), adźiwikowie, joga, mitologia indii, religie cyganów

7. 3. 2. słońce, światło

 

w zależności od tradycji religijnej i dominujących mitów, mamy wielu bóstw słonecznych. słowo dewi oznacza światłość, jaśnienie, świetlistość:

- aditjowie to różne aspekty światła słonecznego i niebiańskiego, synowie djausa i aditi (waruna, mitra, arjaman, bhaga, daksza, anśa, surja lub sawitar, rawi),

- waruna był odpowiedzialny za wędrówkę słońca po niebie, 

- wedyjski surja, bóg słońca, był czczony o wschodach i zachodach słońca; aruna, bóg świtu, był woźnicą powożącym rydwanem surji; surja przemierza przestrzeń wokół góry meru (axis mundi) w rydwanie w czasie doby; w powozie surji rezyduje bhrygu; inna wersja: przemieszcza się po niebie w rydwanie zaprzężonym w siedem koni powożonym przez arunę; na kole powozu surji osadzone jest koło czasu zwane kalaczakra,

- przed surją zawsze stoi i modli się 60.000 mędrców (walakhiljów), którzy są dziećmi kratu i sannati; są oni wielkości kciuka, ich duchowa moc utrzymuje słońce na stałej orbicie. jest tam też czternaście gandharwów, apsar i innych półbogów podzielonych na siedem grup, którzy każdego miesiąca wielbią paramatmę (duszę najwyższego boga), 

- podczas wojny dewów z asurami, demon rahu przeszył strzałą surję, zapanowała ciemność, bogowie zaczęli przegrywać z asurami. na prośbę dewów atri przybrał postać surji i zalał świat światłem. dewowie odnieśli zwycięstwo, 

- rahu to także planeta, sprawca zaćmień słońca i księżyca (wraz z ketu); rahu i ketu poruszają się po niebie w odwrotnym kierunku niż inne planety,

- sawitri,

- sawitar, bóg światła słonecznego dającego życie, sprawował pieczę nad wschodami i zachodami słońca,

- mitra (słońce) – jego kult rozpowszechnili śakowie,

- arjaman był bogiem wschodzącego słońca,

- wiwaswant - bóg wschodzącego słońca, porzucony i nie uznany za boga przez matkę; jego bracia (aditjowie) umieścili go na niebie jako słońce, a saranju spłodził aświnów, z chają manu,

- aświnowie, boskie bliźnięta, synowie słońca, przemierzają niebo w rydwanie torując drogę uszas,

- agni był identyfikowany ze słońcem – „niebiańskim ogniem”,

- puszan,

- słońce powstało z oczu puruszy,

- wrytra - demon, który odegrał negatywną rolę przy uwolnieniu wody i światła,

- wisznu,

- mahadewa to wielkie światło, nieskończona światłość, jedna z najwyższych form śiwy. hinduiści obchodzą święto krittika dipam, które jest poświęcone śiwie pod postacią złotego światła,

- hiranjagarbha, postać zarodkowa brahmy jako pierwszej istoty promieniująca jak słońce,

- dharmathakur jest identyfikowany ze słońcem. jako słońce ma złoty rydwan i osiem białych koni. Jest przystrojony w koronę sięgającą nieba,

- waiwaswata,

- ganeśa ma w sobie elementy kultu solarnego (?),

- kunti zrodziła karnę z promieni słonecznych.

jak widać mamy tu cały panteon bogów związanych ze słońcem, że tylko brać i wybierać.

zgodnie z religią wedyjską poza sklepieniem nieba znajduje się niebiańska krowa. słońce i księżyc to jej cielaki, a światło ciał niebieskich to mleko niebiańskiej krowy.

słońce postrzegano jako pełne somy. kapłani angiras mogą odzyskać światło za sprawą magicznych recytacji i śpiewów.

joga (także jako ćwiczenie w hathajodze) zna dwanaście pozycji ciała i technik medytacji, które powinny być stosowane o wschodzie słońca. nazywane są surjanamaskar.

uśpiona w człowieku siła kundalini jest jasna jak tysiąc słońc, podobna do ognistego zwiniętego węża, a gdy się wznosi podobna jest do słupa ognia.

słońce było dla hindusów symbolem światła i rozumu. swastyka to symbol słońca i talizman światła i rozumu. triśula jest równoznaczna dla cyganów z krzyżem chrześcijańskim.

z kultem słońca związana jest roślina mleczara olbrzymia.

dla odróżnienia od światła, kubera jest władcą ciemności.

 

 

Waldemar Mierniczek