7. hinduizm (wedyzm, braminizm, hinduizm), adźiwikowie, joga, mitologia indii, religie cyganów
7. 9. 3. 5.
założyciele religii, reformatorzy religii
w dotychczasowych rozdziałach poświęconych mitologii
słowiańskiej, celtyckiej i germańskiej nie mogło być mowy o założycielach i
reformatorach religii. religia wyłoniła się w sposób naturalny (podkreślam to
słowo: naturalny) z pradziejów.
w przypadku hinduizmu, gdzie mamy do czynienia z
różnorodnością źródeł, nutrów, szkół (sampradaja) takie pojęcia są naturalne.
założycieli klasycznych szkół filozoficznych (darśana) określa się wieloznacznym pojęciem ryszi. adi (pierwszy) to tytuł nadawany założycielom sampradaji.
tu jedynie kilkunastu myślicieli religijnych, których możemy
określić tymi nazwami:
- adi śankara,
awatara śiwy, założyciel smartyzmu, adwajtawedanty i zakonu daśanamisampradaja,
- adwajta aćarja,
- basawa – twórca
tradycji lingajatów,
- bhaktiwedanta swami
prabhupada,
- ćajtania mahaprabhu,
wcielenie kryszny i radhy, był założycielem gaudija wisznuizmu,
- dattatreja
znany jest jako założyciel dattasampradaji,
- gorakhnath -
założyciel hathajogi i dwunastu
tradycji nathów,
- jogananda – założyciel
krijajogi,
- kima ram -
założyciel aghori,
- lakuliśa, awatar
śiwy, założyciel szkoły paśupatów,
- maharishi mahesh
yogi – twórca i propagator medytacji
transcendentalnej,
- matsjendranath
- założyciel nathasampradaji,
- nimbarka bhaskara
był twórcą kumara sampradaji,
- paramahamsa
vishwananda – założyciel bhakti
marga,
- purnananda – założyciel
adźapajogi,
- ramanudźa sformułował
założenia nurtu wiśisztadwajta,
- rawidas,
założyciel (sadguru) ruchu rawidasi (hinduizm z elementami
sikhizmu, symbolem rawidasów jest hari
składający się z trzech liter w formie płomienia ozdabiający świątynie nazywane
gurderhas), był jednym z pierwszych osób,
które zakwestionowały dyskryminację wynikającą z podziału kastowego (dźati),
- shri mataji nirmala
devi, założyciel sahadźa jogi.
7. 9. 3. 6. mędrcy,
ryszi
mitycznymi mędrcami byli angirasowie (atharwaweda).
półmitycznymi mędrcami byli: badarajana (i lub iv w pne), twórca wedanty, który napisał brahmasutrę
i kompilator wjasa (wedawjasa), autor mahabharaty, którą podyktował ganeśie,
i puran. wjasa podzielił wedy na części i skompilował brahmasutry.
walmiki napisał ramajanę, wynalazł śloki (najważniejsze metrum w poezji sanskryckiej).
ryszi to tytuł niejednoznaczny,
ewoluujący. zgodnie z teorią wedyzmu
to kapłani, autorzy hymnów wedyjskich
i niektórzy bogowie (np agni). w upaniszadach znajdujemy informację, że
jest to odrębna klasa istot, których jest ok 48.000. obecnie przyjmuje się, że
ryszi to wieszcz, autor hymnów, śastr i surtr, założyciel szkoły, mędrzec itp. ryszi dzielą się na trzy
kategorie (brahmarszi, radźarszi i dewarszi) lub na 12 kategorii.
za mitologicznych mędrców (ryszi) byli uważani: marići,
bhrygu, angiras, pulastja, pulaha, kratu, daksza, atri, wasisztha. tytułem ryszi nazywano dźajminiego, twórcę wedanty.
brahmarszi -
klasa wedyjskich mędrców i
wieszczów. jedna z wersji mówi, że są to mędrcy z klanów: kaśjapa, wasisztha, bhrygu, angiras i atri. inna
teoria głosi, że istnieje pięć rodzajów brahmarszich - form boga wiśwakarmana: sanaga, sanatana, abhuwanasa, prathnasa, suparnasa.
współcześnie żyjący brahmarszi to brahmarshi
subhash patri, brahmarshi prem
nirmal.
nawabrahmarszi to
grupa dziewięciu ryszich, którzy dzięki duchowej praktyce (sadhanie) i wyrzeczeniom (tapas)
doświadczyli brahmana i osiągnęli wyzwolenia, mentalni synowie brahmy.
radźarszi to kategoria
ryszich, wieszcz królewski, władca (radża), który za swojego panowania żyje na
sposób świętych, w czystości, braku pożądań i wolności od grzechów.
dewarszi to boski
(lub niebiański) ryszi, który osiągnął poziom odpowiadający wedyjskim bogom.
czasami przenoszono go do niebios jako półboga i wiódł tam życie wśród dew, np kaśjapa, narada, dharma, pulastja, kratu, pulahu, pratjuszas, prabhasa.
narada, syn brahmy, awatara wisznu, to wędrowny mędrzec (ryszi),
wieczny brahmaćarin, nauczyciel bhaktijogi. dattatreja, autor pism filozoficznych, był ryszim. ryszim był także
anirwan.
maharszi to
wyższy stopień mądrości niż ryszi. określenie widjadhara oznacza dzierżącego mądrość
(od widja – wiedza).
muni to nazwa mędrców
pustelników, którzy wiedzę o
prawdzie istnienia posiedli w procesie samorealizacji.
kardama, syn
brahmy, zrodzony z jego umysłu lub jego cienia, nie zaliczany do jego synów,
jeden z pradźapatich, był munim, natchniony mędrcem.
za wielkich mędrców uważani byli adi śankara, myśliciel i gorakhnath,
mahasiddha, wiwekananda.
aćarja to mistrz,
profesor, wielki duchowy nauczyciel, wybitnie wykształcony uczony, np adwajta aćarja. nathamuni to aćarja ruchu śriwajsznawa.
tytuł pandita
nadawany jest erudytom hinduistycznym i profesjonalistom w jakiejkolwiek
dyscyplinie teoretycznej, np braminom,
których wykładnia pism religijnych ma moc wiążącą.
tytuł babu nadaje
się osobie uczonej, a także nauczycielom duchowym.
Waldemar Mierniczek
Komentarze
Prześlij komentarz