7. hinduizm (wedyzm, braminizm, hinduizm), adźiwikowie, joga, mitologia indii, religie cyganów

7. 9. 6. pobożność, religijność, bhakti

 

w tym podrozdziale będzie o tym, w jaki sposób powinien się zachowywać dobry (pobożny, religijny) hinduista. postawy skrajnej religijności, jak np formy kultu uprawiane przez kapalików, czy aghori, nie będą opisywane w tym podrozdziale.

bryhaspati wyposażał ludzi w pobożność. za wzór i symbol pobożności uchodziła anasuja, która praktykowała różnorodne wyrzeczenia i poświęcenia.

wisznuizm: pobożność to medytacje, kult świątynny oraz oddanie miłosne krysznie przejawiające się jako bhadźana (wielbienie) lub sewa (służba). pobożność nie kończy się po osiągnięciu wyzwolenia (mokszy).

gaudija wisznuizm: ćajtanja mahaprabhu jest połączoną formą radhy i kryszny, awatarą boga. jego misją jest upowszechnianie premy. najwyższymi obiektami kultu są formy radhy i kryszny, a rasa to jeden z pięciu rodzajów bezpośredniego związku z bogiem (kryszną).

bhakti to kult wewnętrzny, emocjonalny związek z bogiem, poddanie mu się. bhakti było traktowane bardziej jako cześć oddawana bogu niż jako miłość do niego. bhakti nie dąży do zmiany sposobu myślenia ludzi, odwołuje się do pozytywnych emocji (szczególnie miłości) starając się je ukierunkować na proces samorealizacji. bhakti kierowały się do różnych bóstw (śiwa, kryszna, rama, kali). idealne bhakti to oddanie wszystkich myśli, czynów, jedzenia itp bogu. całkowite podporządkowanie (prapatti) jest jednym z podstawowych elementów bhakti.

nurty bhakti:

- sagunabhakti - nurt bhakti wyróżniający się antropomorficznym postrzeganiem boga,

- nigrunabhakti - nurt bhakti wyróżniający się bezpostaciowym postrzeganiem boga; jego manifestacje to słowo, jego imię, postać guru lub santa.

bhagawatowie, jedna z pierwszych sampadraji bhakti, czcili wasudewę utożsamianego z wisznu i kryszną.

dziewięć form bhakti:

- srawana - słuchanie opowieści o bogu,

- kirtana - śpiewanie ku jego czci,

- smarana - pamiętanie o jego imieniu,

- padasewana - służenie stopom boga,

- aćana - czczenie,

- wandana - pokłon przed bogiem,

- dasja - rozwijanie uczucia służenia mu,

- sakja - rozwijanie uczucia przyjaźni z nim,

- atmaniwedana - całkowite poddanie się bogu.

bhakta, osoba praktykująca bhaktijogę, stara się osiągnąć wyzwolenie poprzez rozwinięcie intensywnej i bezinteresownej miłości do boga.

kulminacją bhaktijogi jest prema - najwyższy etap miłosnego uniesienia wobec kryszny, a nie wyzwolenie (moksza).

efekt praktykowania bhaktijogi:

- santa-rasa (związek neutralny) - docenianie wielkości boga, nie angażowanie się w służbę dla niego, przykładem mogą być krowy, kadamba (święta roślina), jamuna (święta rzeka),

- dasja -rasa - wolność od materialistycznych pokus i wątpliwości, wielbienie boga za jego wielkość i aktywne służenie mu, np gopi zaangażowane w bezpośrednią służbę dla kryszny,

- sakhja - rasa, uważanie kryszny za przyjaciela zapominając o jego boskości, np jego towarzysze zabaw w młodości,

- watsalja - rasa, związek rodzicielski, np jaśoda,

- madhurja - rasa, słodycz i doskonałe piękno, bóg wystepuje jako czuły kochanek (radhani).

bhakti (bhaktijoga) to oddawanie czci bogu. mamy tu do czynienia z dwoma elementami:

- waidhi bhakti - praktykowaniem przepisów i wskazań rytualnych,

- raganuga bhakti - bezinteresownym pragnieniem podobania się bogu.

adi śankara kładzie nacisk na dźńanę (mądrość duchową) a nie na bhakti.

nimbarka uważał bhakti i dźńanę za drogi do boga. prawdziwe bhakti, jego zdaniem, polega na prapatti, czyli całkowitym poddaniu się bogu.

smartyzm uznaje bhakti w każdej formie do każdej formy boga.

ramanudźa uważał bhakti do boga – saguna brahmana w formie wisznu za najdoskonalszą metodę osiągania zbawienia oraz łaski boga, który jest pełen miłości. uznał czystą radość płynącą z możliwości pełnego miłości adorowania boga w niebie za równoznaczne i praktycznie identyczne z mokszą. nieustanne i idealne bhakti stanowi wg niego najwyższy cel wszelkiej religii i filozofii.

madhwa uznawał bhakti oraz studiowanie świętych pism hinduizmu za jedyną prawdziwą drogę do boga, co umożliwia zdobycie jego łaski.

wallabha kładł nacisk na bhakti kierowane do kryszny. droga bhakti była, jego zdaniem, najwyższą drogą, gdyż umożliwiała zdobycie łaski boga, która szybko doprowadzała do mokszy.

ćajtanja mahaprabhu przywiązywał bardzo dużo znaczenia do bhakti. uważał nieustanne, pełne miłości i tęsknoty myślenie o bogu za prawdziwą drogę do niego. za świetną ekspresję bhakti uważał sankirtan.

zgodnie z jogasutrą jedną z dróg do samadhi jest skupienie się na iśwarze (bogu) i oddanie się mu.

najważniejsza metoda rozwoju kundalini to nabożne uwielbienie, cześć, adoracja bogini o lokalnym znaczeniu.

 

tradycję, do której należy wyznawca symbolizuje tilaka - znak na ciele namalowany glinką (ze świętej rzeki lub jeziora) lub papką sandałową, może to być także kropka bindi. tilaka umieszczana jest na dwunastu miejscach ciała: pośrodku czoła, u nasady nosa, na brzuchu pośrodku, po lewej i po prawej stronie, na środku klatki piersiowej, na przełyku, na górze i dole ramion obu rąk (kiedy liczę wychodzi jedenaście). (obok po lewej tilaka gaudija, obok po prawej tilaka śri, źródło wikipedia)

krysznaizm: tilaka to odbicie stopy kryszny i listka tulasi (bazylii azjatyckiej), podobnie ozdobione są ściany świątyni radha-kryszny. brahma i śiwa to linie zewnętrzne, siedziba wisznu to przestrzeń między liniami, czerwona środkowa linia to lakszmi, rama i lakszmana to skrajne linie, sita to środkowa linia czerwona, a hanuman to kropla u nasady nosa. śiwaizm: rudra to trzy poziome linie białe.

tripundra to znak religijny (pw asceci śiwaiccy) na czole: trzy poziome linie (jak rudra) namalowane przy pomocy świętego popiołu wibhuti (ze spalonego krowiego łajna), niekiedy z bindu w środku. trzy linie to przeszkody hamujące rozwój duchowy: anawa, karma i maja. kropka w środku w miejscu trzeciego oka symbolizuje mądrość i wyzwolenie. (obok po lewej tilaka madhwa, po prawej tilaka rudra, źródło wikipedia) 

wśród praktyk religijnych można wymienić:

- bhadźan - śpiewanie pieśni dewocyjnych,

- sankirtan - śpiewane powtarzanie świętych imion boga

- taniec, np bharatanatian,

- poezję,

- malarstwo,

- pudźę - składanie drobnej ofiary jak słodycze, owoce, liście, ghi, woda,

- czytanie świętych ksiąg,

- mithunę - stosunek seksualny jako tantryczną praktyka religijną w ramach pańćamakary,

- mudry (gesty i pozycje) w tantryzmie,

- mantry (dźwięki i słowa mocy),

- jantry (znaki, symbole, diagramy),

- darśan - czynności obcowania z guru, aćarją i bóstwem, kiedy u wiernego zachodzi pozytywny wpływ na skutek takiego obcowania.

 

 

Waldemar Mierniczek