8. buddyzm, bon

8. 8. 2. 2. płodność

 

wśród bóstw płodności mamy min te: 

- kami inari - bóstwo płodności,

- shichi fukujin - siedem bóstw płodności, powodzenia w życiu, długowieczności, pochodzenia japońskiego, indyjskiego i chińskiego. ta grupa została zestawiona przez mnicha tenkai ze szkoły tendai: 1 benzaiten, 2 wajśrawana, 3 daikoku, 4 ebisu, 5 fukurokuju, 6 śmiejący się budda, 7 jurojin.

 

8. 8. 2. 2. 1. płodność i rodzina

 

dakinie to istoty personifikujące żeńską energię seksualną stanowiącą archetyp stworzenia. były nazywane duchami złych matek. benzaiten była związana z rozrodczością.

imię syna buddy rahuli nawiązuje do więzi jaką dla mężczyzny stanowi żona, dzieci i wygodne życie w domu. przyjemność i radość jaką mężczyzna czerpie z żony i dzieci nazywa się "miękkimi kajdanami".

koshi-moin (demon kobieta) mogła obdarzać błogosławieństwem posiadania dzieci oraz łatwego porodu. ktisigarbha jest strażnikiem kobiet w ciąży i martwych dzieci (urodzonych martwych lub po aborcji). guanyin jest przedstawiana z niewowlęciem na ręce (ale nie jest to jej dziecko). kobiety modlą się do niej o szczęśliwe poczęcie, najczęściej syna. jizo to patron noworodków, dzieci nie narodzonych, embrionów usuniętych podczas aborcji, kobiet w ciąży.

różowe darumy powodują, że poród jest łatwiejszy.

uśmiechnięty budda był patronem dzieci i szczęścia rodzinnego.

wśród hinduistów w tybecie do dzisiaj funkcjonują plemiona, wśród których panuje poliandria. podobno z tego powodu, że tylko praca kilku mężczyzn jest w stanie zapewnić byt jednej rodzinie, a w dolinach himalajskich z powodu konieczności wstrzymania przyrostu naturalnego, bo nie ma się gdzie rozwijać. w zależności od plemienia możemy spotkać różne formy poliandrii:

- braterską (jedna żona dla braci),

- dwupokoleniową (ojciec i synowie i jedna żona),

- poligynandria (bracia i dwie kobiety).

rzadziej spotykana jest poligynia siostrzana i poligynia dwupokoleniowa. czasami w tybecie spotykana jest poligynandria - małżeństwo kilku kobiet z kilkoma mężczyznami.

 

8. 8. 2. 2. 2. płodność i przyjemność, w tym ciało i wizerunki bogów

 

benzaiten jest boginią urody, patronką zakochanych, pomaga samotnym, zdradzonym, zazdrosnym kobietom, nie lubi szczęśliwych mężatek, czasem jest przedstawiana nago.

apsary, uosobienie kobiecej urody i wdzięku, towarzyszą gandharwom i bodhisattwom. dakinie mogą być przedstawione jako piękne dziewczęta. wadźrajogini jest przedstawiana jako młoda kobieta o czerwonej skórze, z trzecim okiem i atrybutami dakini.

kurukulla jest przedmiotem modlitw tych, którzy chcą znaleźć partnera życiowego. różowe darumy zapewniają szczęście w miłości.

w świątyniach buddyjskich przedstawia się parę kinnara/kinnari po obu stronach drzewa życia kalpawryksza jako symbol miłości.

fukurokuju przynosi udane życie seksualne. wyzwolenie można osiągnąć na wiele sposobów: np przez stosunek seksualny.

kama to żądza, która bazuje na pragnieniach przyjemności i jest samolubna, nie przejmuje się niczym i dąży do samozadowolenia. bez kamy stosunek seksualny nie jest możliwy. kama sprawia, że seks przybiera na sile, kiedy zmysły nie są strzeżone, stąd nakaz buddy, aby powściągać zmysły, zakaz zawierania małżeństw między krewnymi do szóstego stopnia. jeżeli małżeństwo było bezdzietne z powodu bezpłodności męża, przepisy zezwalały na użycie pomocnika przy płodzeniu.

yasodhara jako sumidha spotkała w poprzednim wcieleniu buddę jako sumedhę. budda chciał złożyć kwiatki jako ofiarę dla "oświeconego" (chyba chodzi o buddę dipankarę), ale wszystkie kwiatki wykupił król na swoją ofiarę. wtedy zobaczył, że sumidha ma osiem kwiatków i chciał odkupić jeden. kiedy yasodhara odczuła jego potencjał dała mu pięć kwiatków za obietnicę, że w przyszłym życiu się pobiorą.

kiedy budda siedział pogrążony w medytacji po drzewem bodhi, mara, pan iluzji, próbował odwieść go od decyzji atakując armiami demonów i kusząc wdziękami córek, lecz na próżno.

kiedy budda opuścił yasodarę, "oszalała ze smutku". kiedy dowiedziała się, ze został ascetą, też chciała zostać ascetką. nie nosiła biżuterii, ubierała się skromnie, jadła tylko jeden posiłek dziennie. po latach pewnego dnia budda wszedł do komnaty yasodary i usiadł na przygotowanym dla niego siedzeniu (pewnie stało tam od zawsze). yasodara natychmiast przybyła do niego i ściskając jego kostki oraz kładąc głowę na jego stopach, oddała mu cześć i wyraziła swoje uczucie i szacunek.

bhadda kundalakesa, uczennica i wyznawczyni buddy, zakochała się w rabisu prowadzonym na egzekucję i wymogła na ojcu, bogatym finansiście, uwolnienie go. wkrótce zorientowała się, że mu na niej nie zależy, tylko na jej biżuterii, co legendował ślubowaniem bóstwu, że jeżeli uwolni go, to dostanie ofiarę. gdy szli na miejsce ofiary bhadda poprosiła, aby ją objął. kiedy to zrobił zepchnęła go ze skały. po tym chwalebnym czynie wstąpiła do dźinistów, gdyż tylko oni mieli zakony żeńskie i została ascetką. pewnego dnia przegrała potyczkę słowna z śiariputrą, uczniem buddy, i poprosiła, aby został jej mistrzem, a on odesłał ją do buddy. najszybciej ze wszystkich mniszek osiągnęła oświecenie.

pataczara, córka bankiera i kupca, wyszła za służącego zamiast za bogatego. gdy zaszła w ciążę postanowiła wrócić i urodzić w domu. mąż sprzeciwił się, wiec urodziła w połowie drogi. po zajściu w ciążę z drugim dzieckiem postanowiła urodzić w domu. mąż dogonił ją w połowie drogi. podczas porodu zerwała się burza, mąż zaczął zbierać kije na chatkę, ale ukąsił go wąż i mąż umarł. rano pataczara poszła dalej i dotarła do rozlanej po burzy rzeki. najpierw przenosiła noworodka, a gdy była w połowie rzeki jastrząb go porwał. zaczęła krzyczeć, a starszy potomek pomyślał, że to matka go woła. wszedł do rzeki i utonął. pataczara oszalała z rozpaczy. dowiedziała się, że jej rodzinny dom zawalił się, a jej rodzice zginęli razem z synem. jej ubranie było w strzępach, ludzie rzucali w nią patykami i śmieciami (taki buddyjski hiob). pataczara dotarła do lasku dżeta, w którym nauczał budda, który pomógł jej w osiągnięciu równowagi. wstąpiła do zakonu i osiągnęła oświecenie.

władca nepalu dźajaprakaśa malli grał w kości (tripasę) z boginią taledźu, patronką jego dynastii. pojawił się czerwony wąż, a władca wpadł w zachwyt nad urodą bogini i uznał, że przewyższa ona urodę żony. bogini odgadła jego myśli i zganiła go za to mówiąc, że od tej pory, jeżeli ktoś ją ujrzy to jedynie pod postacią młodej dziewczyny z dźati śaków. współcześnie, gdy matce przyśni się czerwony wąż. może zostać to uznane za przesłankę, że jej córka jest kumari devi, żyjącym wcieleniem taledźu.

inna wersja: król dźajaprakaś malla odbył stosunek seksualny z małą dziewczynką, która zmarła. w poczuciu winy władcę nawiedzały sny, które mówiły mu, że musi odnaleźć każdą dziewczynkę będącą inkarnacją taledźu. władca musiał czcić kumari i co roku prosić ją o błogosławieństwo.

inna wersja: za panowania dźajaprakaśa malli wygnano z miasta dziewczynkę, gdyż obawiano się, że jest ona w mocy bogini durgi. gdy o tym dowiedziała się władczyni nepalu, zażądała od króla, by sprowadził ją i otoczył kultem jako żyjące wcielenie durgi.

symbol jab-jum (ojciec-matka, para bóstw w miłosnym uścisku w pozycji lotosu) wyraża ideę zjednoczenia pierwiastka aktywnego (męskiego, upaya), czyli właściwej metody medytacji i pierwiastka żeńskiego (pradźnia) czyli mądrości i oświecenia.

 

 

Waldemar Mierniczek