8. buddyzm, bon

8. 9. 6. 1. liturgia, rytuał, ceremonia

 

specjalne rytuały odprawiane są min na cześć bodhidharmy (daruma-shu) i dakini dhupy (rytuał nazywany jest dhupa), która pojawia się w trzecim dniu po śmierci człowieka.

według innego wyjaśnienia dhupa to rytuał polegający na paleniu kadzidła podczas odprawiania pudźi do obrazu bóstwa lub innego obiektu kultu.

abhiszeka to rytualne obmywanie wizerunku bóstwa ghi, wodą zmieszaną z mlekiem lub kurkumą i obsypywanie go kwiatami.

ceremonia yeongsanjae jest odprawiana w 49 dniu po śmierci człowieka, aby ułatwić zmarłemu przejście w stan nirwany oraz w intencji pokoju lub zwycięstwa w wojnie.

 ceremonia jest połączona z egzorcyzmami i celebracją dharmy. odprawia się 12 rytuałów, odmawia modlitwę. w trakcie rytuałów śpiewane są rytualne pieśni (beompae) przy akompaniamencie instrumentów smyczkowych (haegeum), sześciostrunowej cytry (geomungo) i bębnów (janggu). śpiewom towarzyszą rytualne tańce, min taniec motyla (nabichum). etapy ceremonii:

1 powitanie (siryeon) rozpoczynające się od uderzenia w gong i zaproszenia buddy, bodhisattwów i duchów,

2 przyjęcie duchów (daeryeong), ofiarowanie jedzenia i picia przez rodzinę,

3 oczyszczenie (gwanyol) przez nauki buddy, pieśni i rozpylenie wody perfumowanej,

4 pieniądze (jojeon jeoman), czyli poświęcenie pieniędzy używanych w zaświatach,

5 herbaty (sinjung jakbeop) czyli parzenie herbaty dla wszystkich duchów,

6 powitanie buddy (gwaebul lun),

7 ofiarowanie posiłku z ryżu (sangdan gwongong) i modlitwy,

8 kazanie (beopmun),

9 posiłek (sikdang jakbeop) dla mnichów,

10 błogosławieństwo (jungdan gwongong),

11 posiłek dla zmarłych (sisik) czyli celebracja wejścia do nieba,

12 pożegnanie (bonsong i sodae baesong) śpiewem.

rytuał pięciu ołtarzy odprawiany jest w celu obrony przed katastrofami. w tym celu ustawia się wyobrażenia pięciu wielkich widjaradżów: acala w środku, na północy wadźrajaksza, na zachodzie wadźrabhajrawa, na wschodzie trailokjawidżaja, na południu kundali.

njasa to "praktyka tantryczna polegająca na rytualnym wizualizowaniu bóstw (aspektów buddy)" w różnych częściach ciała" (???).

tybetańska księga umarłych była rytualnie odczytywana zmarłemu.

wśród rytuałów zakonnych można wymienić comiesięczne recytowanie zbioru reguł zakonnych, palenie kadzideł, ofiarowywanie kwiatów, pokłony.

rytuał tonsurowy to postrzyżyny, po których chętny staje się nowicjuszem. ceremonia przejścia śramanery składa się z ogolenia głowy, przybrania szat (therawada - pomarańczowe lub brązowe, azja wschodnia - szare lub czarne, tybet - czerwone), recytacji trzech schronień, przyjęcia dziesięciu reguł praktyki, wybraniu nauczyciela.

szkoła soto wymaga prowadzenia kirikami czyli dokumentu zawierającego opis rytuału inicjacyjnego. kirikami zawiera od jednej strony do kilku tomów i dotyczy konsekracji, pogrzebów, przekazu dharmy, przyjęcia wskazań. wierni mieszkali z mnichami, aby studiowac zen, a podczas ceremonii otrzymywali kartę własnej linii przekazu wskazań (kechimyaku).

dziukai to ceremonia przyjęcia dziesięciu wskazań przez świeckiego wyznawcę buddyzmu, tzn przyjecia do wspólnoty. w szkole soto masowe ceremonie wskazań nazywane są jukai. (pewnie to jedno i to samo, tylko z innego hasła w wikipedii).

rytuał buddyjski składa się zasadniczo z trzech głównych części: recytacji, śpiewu, składania darów.

kadzidła symbolizują rozprzestrzenianie się nauki buddy. w rytuałach wykorzystywana jest święta roślina sandałowiec biały.

do przedmiotów rytualnych zaliczamy gong, kije mnichów chan, son, zen, kwietne tace, przenośne szafki, młynki modlitewne, gwóźdź, ostrze odcinające (kattrika), misę dźwiękową, która wydaje dźwięki przy uderzaniu i pocieraniu (używana także w czasie praktyki modlitewnej).

dzwonek drilbu stosowany podczas obrzędów czod, trzymany w lewej ręce symbolizuje mądrość (pradźńa), w tym czasie w prawej ręce trzyma się dordże, symbol współczucia (karuna).

buddyzm tybetański i tantryczny przyzwala na używanie kapali, naczynia wykonanego z ludzkiej czaszki. reguła winaja zabrania posługiwania się czaszkami, ale w symbolicznym znaczeniu kapala to oznaczenie miseczki żebraczej, jako przypomnienie przemijalności życia.

język pali jest językiem liturgicznym therawady; pozostałe tradycje praktykują liturgię w języku narodowym.

 

 

Waldemar Mierniczek