13. religia naturalna, preanimizm, animizm, kulty cargo

ten rozdział jest tylko po to, żeby umieścić w nim notatki, pojęcia i artefakty, które do niczego innego mi nie pasują i powodują jedynie bałagan.

indalo przyjęto za symbol religii naturalnej. (ok 6 tys pne, andaluzja) (źródło wikipedia). przypomina człowieka lub bóstwo z tęczą. wydaje się, że jak na symbol religii naturalnych (pierwotnych) jest zbyt młody.

dodałem tu także kulty cargo z powodu ich związku z magią sympatyczną (myśleniem magicznym, myśleniem życzeniowym). jest godne poważnych rozważań zagadnienie jak do kultów cargo mają się kulty ufo. czy różnica jest tylko ilościowa, czy jakościowa? pewnie tylko ilościowa, ale zostawiam kulty ufo na koniec rozważań o religii jako piękną klamrę spinającą uroborosa ludzkiej naiwności.

 

13. 1. bóstwa, kosmos, przyroda

 

synkretyzm

 

elementy preanimizmu, animizmu i „religii naturalnych” możemy spotkać we wszystkich religiach, a zwłaszcza w nowych religiach afrochrześcijańskich i nowych religiach rodzimowierczych.

wyznawcy kultu johna fruma uważają wuja sama, świętego mikołaja i jana chrzciciela za istoty mityczne, które będą obdarowywać tubylców bogactwem cargo.

 

deus otiosus

 

bardzo często, np efile mokulu u basongów, czy mbongo u buszongo.

 

bogini matka

 

tak.

 

bóstwa opiekuńcze

 

bóstwa opiekuńcze przodków, przede wszystkim o pochodzeniu chtonicznym.

 

bóstwo - osoba żyjąca

 

zapewne zdarzały się takie bóstwa. w kultach cargo to reguła, np lyndon johnson, książę filip.

 

dusza

 

ludzie, rośliny, zwierzęta, minerały i żywioły posiadają dusze (czasami zmarłych przodków). dusza wędruje kiedy człowiek śpi, jest chory lub znajduje się w transie (animizm).

 

axis mundi

 

swastyka, krzyż, rozeta sześcio- lub 12-ramienna, labirynt.

 

słońce/ogień/kowal

 

krzyż był związany z siłami przyrody (słońce, ogień, życie, równowaga wszechświata). gwiazda heksapentalna to symbol słońca. także neolityczny triskelion potrójnej spirali jest łączony ze słońcem (źródło wikipedia), a także lew.

znani są bogowie/boginie gromu, boski kowal. na wyspie tanna funkcjonował kult boga kerapenmuna, związany z wygasłym wulkanem mount tukosmeru. być może zlał się on w jedno z johnem frumem (cargo).

chodzenie po ogniu boso po rozżarzonych węglach lub kamieniach znano już ok 1200 pne, jako obrzęd oczyszczenia, uzdrowienia, odrodzenia.

 

woda

 

dokonywano wodnych ablucji.

 

czas

 

czas cykliczny powtarzalny - najdalsza przeszłość jest jednocześnie najbliższą przyszłością. wszystkie wydarzenia powracają dosłownie lub w zmienionej postaci.

czas cykliczny odradzalny - czas starzeje się i umiera, wraz z nim kończy się porządek świata i ład, następuje przejściowy okres chaosu i rozprężenia obyczajowego, który kończy się wraz z nowym rokiem. ład zostaje przywrócony, a społeczeństwo regeneruje się.

 

piekło

 

piekło znajdowało się zwykle pod ziemią. w piekle mieszkały złe duchy. 

kary piekielne: głód, pragnienie, tortury, ból, płacz, niewola, męki, strach, inne złe rzeczy.

 

przyroda/natura

 

matka natura ma związki z płonnością, plennością i urodzajem.

 

zwierzęta

 

lew jest symbolem słońca, a zając symbolem płodności.

teriantropia - zdolność do przeobrażania się w zwierzęta.

zoantropia - zdolność zwierząt do przeobrażania się w ludzi.

likantropia - zdolność do przemiany w wilka, cynantropia - w psa, ailurantropia - w kota.

 

rośliny

 

kult wiecznie zielonego drzewka.

jemioła uważana była za dar bogów, szczególnie rosnąca na dębach (talizman), miała zdolności magiczne.

konopie indyjskie były używane jest jako roślina lecznicza lub magiczna.

 

 

Waldemar Mierniczek