19. japonia, shinto, aum shinrikyo, ajnowie, korea, czondoizm

19. 3. 8. woda, rybak, żeglarz, budowniczy statków (cz 1)

 

japończycy

 

shintai (boskie ciało) mogą mieć przedmioty naturalne (np morza, strumienie, wodospady) i zjawiska natury (np burza, deszcz). wodospady mogą być duchami yorishiro.

omiyame no mikoto to kami wody, a inari bóstwo wody. sanjin watatsumi to trójca bóstw wody: sokotsuwatatsumi, nakatsuwatatsumi, uhatsuwatastumi. (patrz też niżej trójca sumiyoshi sanjin).

mizuhanome to bogini wody, irygacji, studni, zsyła i zatrzymuje opady deszczu. została zrodzona z moczu izanami. jest czczona w chramie niukawakami.

sumiyoshi sanjin to trzy bóstwa morskie zrodzone przez izanagiego podczas obmywania się po ucieczce z krainy ciemności: uwatsutsunoo, nakatsutsunoo, sokotsutsunoo, bóstwa rybołówstwa i morza. ich kult jest silny zwłaszcza wzdłuż wybrzeża morza wewnętrznego, posiadają szereg świątyń, opiekują się żeglarzami, rybakami.

susanoo zsyłał opady wywołane jego potężnym kichaniem. otrzymał od izanagiego władzę nad przestworzami mórz, ale nie wywiązał się dobrze ze swoich obowiązków, tęsknił za matką, łkał i zawodził, aż przelał wszystkie łzy, a rzeki i morza wyschły.

kiedy susanoo zszedł na ziemię, popłynął w górę rzeki hi, gdzie spotkał ashinazuchiego i tenazuchi płaczących z powodu tego, że musieli oddać ostatnią córkę na pożarcie smokowi yamata no orochi. kiedy susanoo zabił smoka krajając go na plasterki, rzeka hi zaczerwieniła się od krwi. wynalazł łódź z drzew, które stworzył z własnego owłosienia: z brody powstały kryptomerie japońskie (cryptomeria japonica), a z brwi cynamonowce kamforowe (cinnamomum camphora).

kroki susanoo, boga burz i władcy oceanu, brata amaterasu, powodowały, że woda w rzekach falowała. jego dowcip polegał na tym, że pozrywał groble i rowy doprowadzające wodę do pół ryżowych amaterasu i zanieczyścił izbę, w której bogini spożywała potrawy z pierwszych plonów.

z tchnienia amaterasu powstały trzy boginie morskie: takiribime, ichikishimahime i takitsuhime.

bóg księżyca tsukuyomi rządzi przypływami i odpływami morza.

watatsumi to bóg mórz i oceanów, wąż. utrzymuje w ryzach przypływy i odpływy. przywołuje lub uśmierza fale i sztormy, zsyła i zatrzymuje deszcze.

benzaiten to córka boga mórz. jej atrybutami są wąż i instrument muzyczny biwa.

ryugu-jo to podwodny pałac watatsumiego, zamieszkały przez ród ryujin, czyli jego potomstwo, w tym liczną gromadkę córek, którym nudzi się w morzu. od czasu do czasu wyłaniają się na powierzchnię i romansują z ludźmi (min tamayori-bime, toyotama-hime, benzaiten). do zamku nie można trafić bo nie wiadomo, gdzie on się znajduje. hoori dostał się tam, gdyż bóg shiotsuchi wsadził go do niewielkiej łódki i zepchnął ją na wodę w kierunku pałacu. bohaterka opowiadania "kaijin besso", w której zakochał się syn władcy mórz, trafiła, gdy jej ojciec przyjął bogate dary i wysłał córkę na morze w łódce bez wioseł, która sama trafiła w głąb oceanu do pałacu zamieszkałego przez smoki. taro urashima trafił do pałacu ryugu-jo na grzbiecie żółwia.

hoori, syn ninigiego i konohanasakuya-hime, młodszy brat hodoriego, zgubił haczyk na ryby, który stanowił własność hodoriego. chciał mu oddać inny, ale brat nie chciał się na to zgodzić. hoori udał się w głębiny i w okolicach ryugu-jo spotkał smoczą księżniczkę toyotama-hime. zakochali się, pobrali i przez trzy lata mieszkali w podwodnym królestwie. hoori postanowił powrócić do domu, żona pomogła mu odnaleźć haczyk, który utkwił w pyszczku jednej z ryb i poradziła mu, aby rzucił na brata zły urok. od tej pory na hodoriego zaczęły spadać nieszczęścia i zaczął cierpieć nędzę. domyślił się co było tego powodem i ruszył na brata z armią. hoori odparł atak przy pomocy perły przypływu i odpływu, która panowała nad falami. hoderi błagał brata o zachowanie życia i przekazał mu władzę.

sarutahiko i amenouzume pomogli ninigiemu w podporządkowaniu mieszkańców mórz.

tamayori to córka władcy oceanu, matka jimmu.

podczas pierwszego odcinka podboju japonii, który dokonywał się drogą morską, nachodźcy napotkali ziemskie bóstwo, które płynęło na plecach żółwia i wymachiwało rękami jak skrzydłami trzymając w ręce wędkę, ofiarowało się być przewodnikiem, a później tak się naprzykrzało, ze jimmu dał mu urzędniczą funkcję zarządcy prowincji yamato. według innej wersji przewodnikiem zostało bóstwo ziemskie utsuhiko, napotkane w łodzi.

podczas drugiego etapu wyprawy jimmu, która rozpoczęła się podróżą morską, rozszalał się sztorm, który ucichł gdy dwaj bracia jimmu wskoczyli w odmęty jako synowie tamayori-bime i ubłagali swojego dziadka władcę mórz watatsumiego o poskromienie burzy. sztorm ucichł, a na brzegu bóstwa ziemskie wprawiły wojowników w odrętwienie. dopiero miecz takemikazuchiego przywrócił żołnierzom siły.

shichi-fukujin podróżują po morzach statkiem pełnym skarbów i magicznych przedmiotów (np czapka niewidka, worek zawsze napełniający się pieniędzmi).

sannyoshin to żeńskie bóstwa morskie o imionach tagiri, tagistsu, ichikishima, które zwykle występują razem. ich chramy budowane są nad morzem, zwłaszcza w rejonie morza wewnętrznego.

 

 

Waldemar Mierniczek