25. religie etrusków, italików, sabinów, wenetów, rzymian i włochów

25. 8. 2. 7. 1. wojna, bóstwa militarne, pokój (cz 6)

święto pokoju

 

święto pokoju obchodzono 30 stycznia, składano ofiary na ołtarzach pokoju. początkowo było to święto wiejskie, podczas którego rolnicy składali ofiary i prosili o pokój w państwie. 

oktawian august zmienił charakter obchodów rozkazując postawić na wszystkich skrzyżowaniach i ulicach kaplice ku czci lares compilates. następnie te kaplice objął kult geniusza augusta, co przerodziło się w lares augusti. w tych kaplicach składano ofiary prosząc o pokój, a główne uroczystości odbywały się przez ara pacis.

 

igrzyska

 

apollo, bóg łucznictwa, ustanowił igrzyska pytyjskie na pamiątkę zwycięstwa nad pytonem. 

igrzyska gladiatorów zostały przejęte od etrusków, były pierwotnie obrzędem pogrzebowym. 

igrzyska i widowiska stanowiły najpierw uzupełnienie ceremonii religijnych, przekształciły się w samodzielne imprezy, których dostarczały liczne święta i dni wolne od pracy w kalendarzu rzymskim. masowy udział w igrzyskach spowodował, że igrzyska stały się narzędziem propagandy, stąd hasło "chleba i igrzysk" wyartykułowane przez juwenalisa (satyry). 

kanikuła, to pora roku, w czasie której słońce znajdowało się w gwiazdozbiorze psa. cesarz rzymski zarządzał wtedy organizowanie igrzysk. 

igrzyska obejmowały popisy cyrkowe i walki gladiatorów. rozrzucano monety, organizowano publiczne uczty, rozdawano chleb i zboże, wypłacano zapomogi dla sierot. za największych rozdawników uchodzili: sulla, juliusz cezar, pompejusz, trajan. 

igrzyska organizowano także w prowincjach, np przez urzędników, którzy starali się o urzędy. 

congiarium to darowizna rozdzielana wśród ludu rzymskiego - 3,283 litra (congius) zboża, wina lub oliwy na osobę, później darowizny w naturze zostały zamienione na pieniądze. 

cesarz siedział na wysokim podium, towarzyszył mu szafarz, darobiorca wspinał się na podwyższenie i odbierał przydział. darowizny rozdawano także z okazji świąt np objęcia władzy, dokonania adopcji, otrzymania przydomku, świąt rodzinnych. wyróżnili się oktawian august, tyberiusz, kaligula, neron, nerwa, kommodus, maksymin trak, galien, klaudiusz gocki. 

żołnierzom rozdawano donativa. 

cerealia, święta ku czci cerery, obchodzone 12-19 kwietnia, ok 220 pne zostały połączone z igrzyskami, które odbywały się 19-go kwietnia. od czasów oktawiana augusta od 12 ne w ostatnim dniu organizowano wyścigi konne i wypuszczano na arenę lisy z płonącymi pochodniami przywiązanymi do ogonów. 

ku czci romy corocznie organizowano igrzyska. 

w rzymskim amfiteatrze odbywały się igrzyska herkulesa. 

hadrian urządzał igrzyska na cześć antinousa. 

podczas święta flory (floralia), od 28 iv do 3 v, w cyrku odbywały się igrzyska. 

augustalia to ośmiodniowe igrzyska towarzyszące świętu fortuny, które obchodzono 12 x. 

podczas święta volturnalii, które odbywały się 27 viii ku czci volturnusa, organizowano igrzyska. 

ludi apollinares miały za czasach cesarstwa charakter igrzysk. 

wieniec laurowy to symbol i nagroda za zwycięstwo na igrzyskach. 

florus pochodził z afryki i wygrał igrzyska kapitolińskie za domicjana, ale nie dostał nagrody, gdyż cesarz nie zgodził się, aby ktoś z afryki zdobył wieniec jowisza.

 

gry

 

palamedes wynalazł grę petteia (kamyki), którą rzymianie przekształcili w latrunculi. 

latrunculi to gra w "łotrzyków". na planszy 8x8 rozstawiano po 16 pionów, zasady nie są znane, grano do zbicia wszystkich pionów.

 

25. 8. 2. 7. 2. polowanie, łowy

 

diana, bogini i patronka łowów, była przedstawiana w krótkiej tunice, z łukiem i kołczanem pełnym strzał (italikowie, rzym). 

kiedy ojciec camilli uciekał z privernum obiecał dianie, że poświęci jej córkę. przerzucił ją na drugi brzeg rzeki przywiązaną do włóczni. kiedy camilla dorosła została sławną łowczynią. 

lis jako zoomorficzna postać robigo i robigusa, był przedmiotem polowania podczas święta cerealiów, 25 kwietnia.

Waldemar Mierniczek