25. religie etrusków, italików, sabinów, wenetów, rzymian i włochów

25. 8. 2. 7. 4. sztuka (cz 1)

 

bóstwa

 

apollo - patron sztuki i przewodnik muz. 

gracje - patronki sztuk pięknych. 

kameny - muzy (w późniejszym okresie). 

menrva - bogini sztuki (etruskowie, faliskowie). 

minerwa - bogini sztuki. 

janus - król lacjum, który przybył z tesalii i nauczył dziki lud sztuk (italikowie, rzym). 

numen - tajemnicza, bezpostaciowa i nadprzyrodzona siła panująca na świecie. postawa religijna polegała na zaufaniu i świadomości zależności od numenu. za czasów cesarstwa nabiera cech osobowych (także moc twórcza, geniusz).

 

sztuka situl

 

vii-iv w pne, przedmioty z drewna (zwłaszcza wiadra - situle) z bogatą dekoracją plastyczną, sceny narracyjne, zwierzęta, sceny kultowe, uczty, muzykowanie, zapasy sportowe, dbałość o szczegóły (wenetowie).

 

sztuka etruska

 

od x w pne, wpływ kultury villanova, rozkwit iv-iii pne, wpływy greckie iii-ii pne. 

groby szybowe, prochy zmarłych w dwustożkowych popielnicach, formy antropomorficzne, początek kanop, pierwsze tumulusy (kurhany) przykrywające kilka grobów, tolosy z komorą grobową odzwierciadlającą wnętrze domu, rzeźby, posągi z gliny umieszczane na sarkofagach i w grobowcach, postacie zmarłych na sarkofagach (vi-ii w pne), malowidła, wyposażenie, urny o wyglądzie domów, głowy z terakoty na urnach, maski pośmiertne (viii-vii pne). 

rozkwit rzeźby w vi w pne, apollo z wejów (wulka), wilczyca kapitolińska. 

szkoła rzeźbiarska w wejach (wulka). 

malarstwo rozwijało się od vii-vi w pne, zwłaszcza ozdabianie wnętrz grobowców i malarstwo ścienne (życie codzienne, kult zmarłych), sceny rodzajowe i mitologiczne, bogate przedstawienia ziemi, morza i powietrza z człowiekiem włączonym w otoczenie. kontury mężczyzn zaznaczano farbą brunatną, a kobiet białą. 

rzemiosło: lustra, naczynia z brązu i złota, broń, trójnogi, świeczniki, kociołki, amulety z brązu, biżuteria z granulek i filigranu. 

przedmioty z terakoty modelowane ręcznie lub odciskane w formach, potem wypalane. największe figury pochodziły z wejów (np apollo) z ok 500 pne.

 

sztuka ilirów

 

świątynie zdobione kamiennymi rzeźbami, wózki kultowe, ceramika, wyroby metalowe, figurki zwierząt i ludzi, broń, naczynia, ozdoby, zapinki, maski, paciorki, szklane naczynia.

Waldemar Mierniczek