25. religie etrusków, italików, sabinów, wenetów, rzymian i włochów

 25. 8. 2. 7. 5. literatura (cz 2)

twórcy i dzieła (cz 2)

katullus - epyllia, np "attis” (pieśń lxiii), „wesele peleusa i tetydy”, epitalamia. 

klaudian klaudiusz - panegiryki na cześć stylichona, hymny do bogów, "o porwaniu prozerpiny", trzy księgi, przetłumaczone przez jędrzeja wincentego z uniechowa w "troista historia, to jest prozerpina, faeton, achilles z innymi drobniejszymi edycjami" w 1700. 

kwintus fabiusz piktor - pierwszy historyk rzymski, opisał dzieje od eneasza i ewandra, władców alba longa, romulusa i remusa do czasów królewskich. jego celem było przedstawienie dziejów rzymu korzystnie na tle dziejów kartaginy, korzystał z kronik pontyfików. 

liber linteus - ok 250 pne, jedyna zachowana księga w języku etruskim, na płótnie, składana, prawdopodobniej kalendarz obrzędów ku czci bóstw, napisana przez kapłanów etruskich w i w, sprzedana do egiptu do owijania mumii. 

likofron z chalkis - jedna z najwcześniejszych aluzji w literaturze do założenia rzymu. 

liwiusz andronikus - pierwszy poeta rzymski, z pochodzenia grek, przetłumaczył na łacinę „odyseję” homera posługując się wierszem saturnijskim. niezachowane sztuki liwiusza andronikusa: „koń trojański”, „achilles”, „ajaks”, „egist”, „hermione”. 

lucius accius - tragedie "brutus", "enneadzi". 

lucjusz anneusz kornutus - sporządził kompendium mitologii w ujęciu alegorycznym, jowisz to życie, junona to powietrze, merkury to logos, rozszarpanie bakchusa to opis produkcji wina. 

lucjusz cyncjusz alimentus - zaginiona historia rzymu napisana po grecku, obejmująca dzieje od czasów ewandra. cel propagandowy: dobre przedstawienie rzymu w czasach hellenistycznych. 

lucjusz kasjusz hemina - roczniki dziejów rzymu w czterech księgach od eneasza do czasów mu współczesnych (ii w pne). 

lukan - „farsalia” - epopeja historyczna składająca się z 10 ksiąg, zawiera opis wojny domowej między pompejuszem i cezarem, przedstawia wojnę jako straszliwe doświadczenie zesłane na ludzkość przez fatum, konflikt wolności (pompejusz) z tyranią (cezar), opisuje wywoływanie duchów, czary, zabobony, pobojowiska, śmierć. 

lukian z samosat - pisał dialogi satyryczne, w których rozmówcami byli bogowie, ludzie, zwierzęta. dialogi zawierają odniesienia do bezbożników, chrześcijan, epikurejczyków, kultu glykona; „saturnalia” - tryptyk o święcie saturna, skarga na niesprawiedliwość wobec biedoty; „rozmowy bogów” - dotyczą miłostek zeusa, hery, selene, heraklesa, apollina i ich potomków; „zeus skonfundowany” - dialog cynika z zeusem traktujący o tym, czy tenże może ujść przeznaczeniu (mojrom), a także o tym, dlaczego piorun zeusa uderza w niewinne drzewa i oszczędza łotrów; „falaris” - o tyranie z sycylii, który ofiarował apollinowi brązowego byka, narzędzie kaźni; „o ofiarach” - autor krytykuje zachowanie tłumu w świątyniach, „o żałobie”: - diatryba, w której zmarły syn otrzymuje urlop od plutona, dostępuje zmartwychwstania i wraca do ojca, aby wykazać mu daremność żalu i ofiar za zmarłych; „niedowiarek czyli przyjaciel bredni” - autor wyśmiewa się z wiary w nieśmiertelną duszę; „pochwała muchy” - o duszy nieśmiertelnej. 

lukrecjusz - "de rerum natura" („o naturze wszechrzeczy”), poemat filozoficzny, sześć ksiąg, o wyzwoleniu człowieka od przesądów i strachu przed śmiercią. lukrecjusz umarł po przedawkowaniu napoju miłosnego (św hieronim). 

lygdamus - jego elegie dołączono do zbiorów elegii tibullusa. 

marcjalis - pisał epigramaty (12 ksiąg), xenia (bilety dołączane do podarków przesyłanych na saturnalia). 

marcjan kapella - afrykanin, poganin, napisał dzieło "o zaślubinach filologii z merkurym", romans składający się z dziewięciu ksiąg. merkury prosi apollina o radę w sprawie ożenku. apollo poleca filologię, która zostaje porwana, uczyniona boginią i dostaje w prezencie siedem sztuk wyzwolonych, czyli siedem kobiet, które miało jej służyć. tu następuje opis siedmiu sztuk wyzwolonych i noc poślubna. dzieło zawiera między innymi teorię heliocentryczną. 

marek terencjusz warron - pisał epigramaty, dzieła na tematy religijne, satyry menippejskie.

Waldemar Mierniczek