4. kultury archeologiczne, plemiona, kroniki, władcy, herby, języki, pismo, grupy haplograficzne, astrologia

4. 7. pismo

 

4. 7. 1. pismo

 

znajomość różnych rodzajów pisma to niezwykle ciekawa gałąź wiedzy pełna dowodów historycznych, które pozyskano w wyniku porównania pism. badacze nie stosują często takich dowodów, ponieważ trzeba mieć szeroki wachlarz wiedzy historycznej, aby dostrzec różnorodne związki, także w przestrzeni geograficznej i czasie historycznym, tymczasem leniom nie chce się zdobywać wiedzy i koncentrują się na wąskim wycinku wiedzy, w którym się poruszają. 

słowo „pismo” ma ten sam rdzeń słowotwórczy co „pisać”, ale to nie znaczy, że z pismem mamy tylko wtedy do czynienia, gdy utrwalamy litery na papierze, pergaminie, w drewnie lub w kamieniu. istnieją pisma, których nie „zapisuje się” w ten sposób, na przykład pismo muszelkowe lub indiańskie pismo supełkowe kipu. niektóre pisma z natury nie służą do zapisywania tylko do porozumiewania się w specyficznych okolicznościach, np pismo migowe, semaforowe lub gwizdów. 

pismo kipu wykazuje podobieństwo do pisma ogamicznego i run wiązanych, które były zapisywane na długiej pionowej linii jakby na sznurze. pisma hinduskie wyglądają tak, jakby znaki zawieszone były na poziomym sznurze.

pisma, jak wszystko, możemy dzielić według różnorodnych kryteriów, spróbujmy uporządkować je w następujący sposób: 

- pisma graficzne składające się z piktogramów i logogramów, czyli obrazków wyrażających słowo lub wyrażenie, wśród których szczególną rolę pełnią ideogramy wyrażające pojęcia abstrakcyjne, tu zaliczamy hieroglify i pismo chińskie; 

- pisma sylabowe (sylabariusze), w których jednej sylabie odpowiada jeden znak; 

- adżady – pisma, w których znakom odpowiadają spółgłoski, a samogłosek nie ma lub oznaczane są znakami diakrytycznymi lub oznacza się tylko samogłoski długie; 

- alfabety, w których znak (litera) odpowiada jednej zgłosce (spółgłosce lub samogłosce). 

znaki mogą być pisane z góry na dół, z prawa na lewo, z lewa na prawo, naprzemiennie z prawa na lewo jak i z lewa na prawo (tak jak orze się pole (bustrafedon), przy takim sposobie pisania litery mogą zwracać się w kierunku pisania, np w piśmie etruskim), wężykiem (np. runy nordyckie na kamieniach) lub w każdy inny dowolny sposób.

ponieważ języki (zwłaszcza historyczne) mają bardzo szeroki wachlarz dźwięków (nie wspominając o mlaskach), a każdy dźwięk może mieć różną wysokość, tonację, długość itd, które mogą oznaczać co innego, analogicznie te same litery mogą oznaczać co innego w różnych językach, albo ich znacznie można różnicować przy pomocy znaków diakrytycznych. niektóre zgłoski mogą być wyrażane przy pomocy wieloznaków (kilku liter), lub ligatur (połączenie dwóch liter w jedną literę i przedstawienie jej jako jeden znak). 

częścią alfabetów są cyfry, którymi można przedstawić liczby. nie będę wchodził w szczegóły, tylko powiem, że są alfabety, których litery przedstawiają liczby (np głagolica) i są alfabety, w których niektóre litery wyrażają cyfry (np rzymski, etruski); są także alfabety, w których cyfry oznaczone są oddzielnymi znakami (np łaciński). 

teoria, jakoby wszystkie pisma wzięły swój początek od jednego, jest naiwna i nie da się obronić. prawdopodobnie, w kilku lub kilkunastu miejscach, wynaleziono pismo w różnym czasie, niezależnie od siebie, takie systemy pisma jak hieroglify egipskie, pismo chińskie, pismo majów, kipu, pismo klinowe, czy pisma runiczne nie mają ze sobą nic wspólnego lub mają niewiele. 

twierdzenie, że słowianie nie mieli pisma, można między bajki włożyć. nawet thietmar, który uznawał słowian za psów, napisał nieostrożnie, że słowianie mieli pismo, których inskrypcje on sam osobiście widział w zniszczonych później świątyniach słowiańskich. ponieważ już dawno znaleziono inskrypcje z pismem słowiańskim w kulturze vinca (5000 lat temu) milczenie na ten temat polskich naukowców jest zastanawiające. chociaż pojawiają się pierwsze jaskółki – można w internecie ściągnąć pracę licencjacką magdaleny sieroń pod tytułem „powstanie języka i pisma etruskiego vinczańskiego i wenetyjskiego w świetle alternatywnych teorii południowosłowiańskich”, z której jasno wynika, że pismo vinci jako pierwsze na świecie dało początek runom nordyckim, grece, łacinie, cyrylicy, a więc wszystkim nowoczesnym alfabetom świata. 

autorka nie pisze w swojej pracy ani słowa o tadeuszu wolańskim, który już w xix w odczytał runy etruskie przy pomocy słów słowiańskich, ale skąd młoda osoba miała o tym wiedzieć skoro jej nauczyciele o tym milczą. 

poniżej tabela z wybranymi informacjami dotyczącymi pisma i alfabetów.

 

 

 

Waldemar Mierniczek