5. religia celtów

5. 1. stworzenie świata

 

brak mitu o stworzeniu świata, być może był kiedyś, ale został zapomniany, wynika to z tego, że dagda znany jest także jako cera (stwórca). 

skoro brak mitu o stworzenie świata, to brak także axis mundi (drzewo świata), być może jego funkcję pełni kamień fal, który utrzymuje irlandię nad falami i poziomem morza. 

w wikipedii pojawiła się hipoteza, że symbolem axis mundi dla minojczyków, celtów i nordyków jest labrys, czyli topór o podwójnym ostrzu. obecnie labrys jest symbolem lesbijek.

 

5. 2. najważniejsi bogowie

 

najwyższym (najważniejszym) bóstwem był dagda (dobry bóg), wszechpotężny, doskonały, ojciec, o niezmiernej mocy, protektor plemienia, wyposażony w maczugę i czarodziejski kocioł, inni bogowie byli jego wariantami. 

donn znany jest jako ojciec irlandczyków. 

najważniejszą boginią była beira, matka wszystkich bogiń i bogów. 

bardzo trudnym zadaniem jest wskazanie hierogamicznej pary najwyższych bóstw, tworzyli ją prawdopodobnie dagda i jego żona morrigan. 

w wymiarze „ludzkim” dagda był wodzem plemienia dananian, które przypłynęło do irlandii, ale o tym w rozdziale poświęconym pierwszym ludziom. 

zachowało się kilka ważnych wizerunków dagdy: 

1. w cerna abbas (dorset) wycięty w kredowej glebie kontur ityfallicznego giganta z maczugą, wysokość postaci 55 m, maczuga 37 m, 

2. w galii jako sucellus, mężczyzna z młotem i pucharem, 

3. wizerunek na srebrnej misie (kotle) znalezionej w gunderstrup (dania), która mogła być używana przez druidów w celach ofiarnych w ii lub i w pne, dagda przedstawiony jest w scenie ze zwierzętami i gryfem, a także kołem z 12 szprychami (koło czasu?).

 

5. 2. 1. bogini matka, matriarchat

 

matriarchalny ślad bogini matki znajduje znacznie wyraźniejsze odzwierciedlenie w religii celtów niż w religii słowian. można powiedzieć, że ślad matriarchalny u słowian wyraża się w istnieniu żmija i innych smoków. w rozdziale 2 o wyraźnej bogini matce możemy mówić jedynie podając jako przykład baskijską boginię mari. 

celtycki ślad matriarchalny czerpie z najstarszych wierzeń o charakterze chtonicznym, żeńskim (płodność, urodzajność, bogactwo, a jednocześnie zniszczenie, śmierć i nędza – dualizm dobra i zła?), okrutnych i krwawych obrzędów, wyobrażeń o spójności władzy (także nad mężczyzną) i pierwiastka kobiecego. 

danu to bogini matka, matriarchini ludu dananian. rolę bogini matki pełniły także anann i epona. medb to ucieleśnienie władzy związanej z nadprzyrodzonym pierwiastkiem kobiecym. 

w religiach galijskiej, germańskiej i rzymskiej przejawia się wątek trzech matron, postaci dojrzałych kobiet, karmiących niemowlęta lub trzymających rogi obfitości lub kosze z owocami. w inskrypcjach ich poświęconych pojawiają się nazwy germańskie, italskie, galijskie i brytońskie. trzy matrony to opiekunki rodziny, narodzin, wojny, płodności i poszczególnych plemion. 

idee matrialchalne wyraża także pani jeziora (bogini matka), jedna z najważniejszych postaci cyklu arturiańskiego.

 

 

Waldemar Mierniczek