7. hinduizm (wedyzm, braminizm, hinduizm), adźiwikowie, joga, mitologia indii, religie cyganów

7. 0. 1. drzewo hinduizmu

za symbol hinduizmu jako religii uznaje się sylabę om (także jako liść świętego figowca), która pełniła rolę boskiego dźwięku w momencie stworzenia świata, a obecnie występuje jako mantra om. obok sylaba om w piśmie dewanagari (źródło wikipedia).

 

poniżej „drzewo hinduizmu” przedstawiające najważniejsze nurty hinduizmu i związki z innymi religiami. Zdaję sobie sprawę, że jest ono niezrozumiałe bez dodatkowych wyjaśnień, które zamieszczam pod „drzewem”.

 

- pierwsze dwa wiersze „drzewa” nie mówią o tym, że hinduizm ludowy poprzedzał hinduizm „naukowy”, one mówią o tym, że cywilizacja indusu, która została zniszczona przez napływających z południa ariów oraz ludowe bóstwa opiekuńcze ludów zamieszkujących indie, miały wpływ na rozwój hinduizmu wykształcając tak zwany „hinduizm ludowy”. hinduiści, w przeciwieństwie do chrześcijan, nie niszczyli ogniem i żelazem pogańskich bogów, dla każdego bóstwa w hinduizmie jest miejsce;

- zaliczenie jogi do szkół hinduistycznych jest umowne; nie jest to osobna religia, tylko szkoła medytacji podparta rozległą teorią; najprawdopodobniej joga lub jakieś jej pierwociny istniały już za czasów cywilizacji indusu i zostały przejęte przez hinduizm, a później przez buddyzm i dźinizm;

- pierwszy etap hinduizmu to wedyzm oparty na świętych księgach wedach, z tych samych ksiąg wyodrębniła się także perska (irańska) religia zwana zaratusztrianizmem;

 - etap braminizmu charakteryzował się niezwykłym sformalizowaniem praktyk religijnych; tylko bramini (kapłani) mogli składać ofiary (zwłaszcza ogniowe zwane agnihotra), a nawet drobne odstępstwo od rytuału powodowało, że ofiara stawała się nieważna; jak każda przeprocedurowana administracja, władza braminów musiała się skończyć, w tym przypadku przejściem w etap hinduizmu oraz osobne religie: buddyzm i dżinizm, co miało miejsce już w vi w pne; wpływ na wyodrębnienie się tych dwóch religii miały podobno także wydęte do niemożliwości podziały kastowe społeczeństwa indii,

- inną religią, która oddzieliła się od braminizmu w vi w byli adźiwikowie, którzy jednak powrócili do źródeł w xiv w ,

- etap hinduizmu składa się z wielu silniejszych lub słabszych nurtów, których nazwy biorą się od najważniejszych dla tych nurtów bóstw, a to: wisznuizm (od wisznu), krysznaizm (od kryszny, awatary wisznu), śiwaizm (od śiwy), śaktyzm (od żeńskiego aspektu wisznu), smartyzm (wyznawcy czczą sześć bóstw, najczęściej są to ganeśa, śiwa, śakti, wisznu, surja, karttikeja), ganapatia (od ganeśi), kaumara (od karttikeji) i inne,

- w hinduizmie funkcjonuje coś takiego co nazywa się sampradaja, czyli linia religijnego przekazu od mistrza (guru) do ucznia, a kiedy on staje się guru do jego ucznia i tak dalej; np sampradaje wisznuimu to śri, rudra, brahma, kumara, rama, datta, mahanubhawa i inne,

 

- poza sampradajami możemy wyodrębnić i nazwać mnóstwo hinduistycznych ruchów religijnych, np harihara (połączenie wisznuizmu i śiwaizmu), tantryzm (związany z różnymi praktykami prowadzącymi do mokszy), mocno związany z tantryzmem buddyjskim, bhakti (forma pobożności wyrażająca się głównie miłością do boga), natha (połączenie krysznaizmu i śiwaizmu), gmina kabira, który był jednocześnie nie tylko hinduistą, ale także sufikiem, więc islamistą, ayyavazhi (symbol ruchu obok, źródło wikipedia), i mnóstwo innych,

- równocześnie rozwijały się różnorodne odmiany regionalne hinduizmu np hinduizm balijski, śiwaizm tamilski czy śiwaizm kaszmirski, różniące się nieco od pierwowzoru,

- w xv w wyłonił się z hinduizmu sikhizm (jako osobna religia), ale jego początki można stwierdzić już w ruchu radiwasi, czy wspomnianej już gminie kabira,

- w xviii w z buddyzmu wyodrębnił się i przeszedł do hinduizmu ruch subarnabik,

- w xviii w powstał neobraminizm, a w xix w hinduizm reformowany i neohinduizm; neohinduizm próbował połączyć z hinduizmem islam i chrześcijaństwo, 

- xx w to czas międzynarodowego towarzystwa świadomości kryszny, zwanego hare kryszna i znanego z mantry „hare kryszna” śpiewanej przez wędrujących mnichów i zespoły rockowe, rozprzestrzenienia się różnych form jogi (krijajoga, adźapajoga, sahadźa joga itd.) oraz medytacji transcendentalnej i jej wpływu na ruchy millenarystyczne i ruch new age oraz na (nazwijmy to) medycynę korporacyjno-wzmacniającą.

to tak w „telegraficznym skrócie” jak to niegdyś mawiano.

 

 

Waldemar Mierniczek