7. hinduizm (wedyzm, braminizm, hinduizm), adźiwikowie, joga, mitologia indii, religie cyganów

7. 3. 9. 1. kalendarz

pradźapati jest utożsamiany z puruszą, a więc z rokiem.

pierwsze kalendarze powstały w okresie wedyjskim w celu wykorzystania astrologii do sprawowania rządów i prowadzenia wojen. w następnych latach były uzupełniane o dni pomyślne i niepomyślne, daty świąt, zaćmień słońca, wejścia słońca w kolejne znaki zodiaku indyjskiego. w ii w kalendarze uzupełniono o pozycje planet. w v w ukształtował się indyjski kalendarz rytualny oparty na cyklach pięcioletnich (pańćanga). służy on do dzisiaj do ustalania dat obrzędów i rytuałów w świątyniach indyjskich. dodano mezopotamski dzień lunarny (tithi) i grecko-rzymski cykl 60-letni (jowisza), według którego wyznacza się np święta kumbhamela. w kalendarzu pańćanga każdy rok ma inną nazwę w cyklu 60-letnim.

kalendarz wikrama został ustanowiony w 58 pne po zwycięstwie nad scytami (śakami), jego modyfikację stanowi kalendarz samwatsara. era śaka (era hinduska) zaczyna się 3 marca 78, na jej podstawie powstał indyjski kalendarz narodowy.

według kalendarza samwatsara rok zaczyna się na purnimę (pełnię) po równonocy wiosennej w miesiącu ćajtra. rok indyjski zaczyna się 21 marca, a birmański gdy słońce wchodzi w znak barana.

święto wiosny (ćajtra nawaratti) przypada w pierwszym dniu miesiąca ćajtra.

7. 3. 9. 2. dzień i noc
 

surja przemierza przestrzeń wokół góry meru w rydwanie w czasie doby.

waruna odpowiada za rozdzielność dnia i nocy.

wedyjska ratri (noc) panuje nad mocami nocy, w szczególności przed nadejściem świtu, jako bogini o jaśniejących oczach-gwiazdach gwieździstym blaskiem przepędza ciemności i bezpiecznie prowadzi przez mrok.

matangi to bogini nocy i ciemności.

rakszas, demon ludojad, złośliwy potwór-olbrzym grasuje po zmroku i żywi się surowym mięsem, także ludzkim.

tithi to sztuczna jednostka czasu, dzień księżycowy, 1/30 miesiąca księżycowego. nazwy pierwszych czternastu dni są takie same dla krysznapaksza (ciemnej połowy miesiąca) jak i dla gaurapaksza (jasnej połowy miesiąca): 1 prathama, 2 dwitija, 3 tritija, 4 ćaturthi, 5 panćami, 6 szaszti, 7 saptami, 8 asztami, 9 nawami, 10 dasami, 11 ekadaśi, 12 dwadaśi, 13 trajodaśi, 14 ćaturdasi, 15 purnima (pełnia) i amawasja (nów). nów jest ostatnim 30 dniem miesiąca księżycowego. symbolizuje wyczerpanie i napięcie (słońce połyka księżyc). jeśli amawasja jest poniedziałkiem (dniem ćandry), zalecany jest post.

w dzień dasami, sześć dni przed pełnią, niebiosa otwierają bramy. sprawy, czynności i działania, które zaczniemy tego dnia, zakończą się pomyślnie. jeżeli jest to dasami po nowiu szuklapasza (cokolwiek to znaczy) obowiązuje dzień postu. dzień ekadaśi powinien być ukierunkowany na aktywność religijną, dążenie do osiągnięcia niebios. noc spędza się w grupie na czynnościach kultowych lub dewocyjnych. w ćaturdasi, dniu przed pełnią, należy zakończyć stare procesy i sprawy. ćaturdasi symbolizuje ciszę przed burzą. patronem tego dnia jest śiwa, którego święto się obchodzi w tym dniu.

dzień indusa dzieli się na 30 muhurt, z których każda ma 48 minut.

 

7. 3. 9. 3. dni tygodnia

 

poniedziałek wziął nazwę od soma (księżyc): somavara, somvar. srja władał niedzielą, budha środą, bryhaspati czwartkiem, śukra piątkiem.

poniżej dni tygodnia w kalendarzu birmańskim. środa podzielona jest na dwa dni: przed południem i po południu, co ma znaczenie astrologiczne.

 

 

 

Waldemar Mierniczek