7. hinduizm (wedyzm, braminizm, hinduizm), adźiwikowie, joga, mitologia indii, religie cyganów

7. 8. 2. 7. 6. podział społeczny

 

mitra, który należy do aditjów, sprawuje wraz z waruną pieczę nad rytą (porządkiem społecznym), umowami i przyjaźnią zaprowadza zgodę pomiędzy ludźmi. jest łagodny, stanowi opiekuńczy aspekt władzy królewskiej, przywraca ład.

arjaman, jeden z aditjów, jest miłosierny, rycerski, gościnny, zajmuje się nadzorowaniem tradycji. arjaman to szlachetny arja pokazujący wyższość ariów nad rdzenną ludnością.

 

7. 8. 2. 7. 6. 1. warny

 

hinduiści, zgodnie z upaniszadami, przyjmują, że istnieją cztery warny:

- bramini (kapłani, filozofowie, uczeni), wywodzą się z ust puruszy, ich kolorem jest biały; więcej o braminach w rozdziale poświęconym praktykom religijnym,

- kszatrijowie (wojownicy, rządcy, monarchowie, dowódcy wojskowi, politycy, urzędnicy), wywodzą się z ramion puruszy, ich kolor to czerwony,

- wajśjowie (kupcy, rzemieślnicy, rolnicy, hodowcy, rzemieślnicy), wywodzą się z ud puruszy, ich kolorem jest żółty,

- śudrowie (robotnicy, robotnicy rolni, służący, księgowi, pracownicy niewykwalifikowani); w rzeczywistości czwarta warna powstała po skolonizowaniu indii przez ariów i obejmowała niewolników, ich kolorem jest czarny, wywodzą się ze stóp puruszy.

teoretycznie o przynależności do warny decyduje charakter i umiejętności, a nie pochodzenie społeczne lub warna rodziców, w praktyce ludy podbite o ciemniejszej skórze tworzą poddanych śudrów, a ariowie wyższe warny. kto nie przestrzega hierarchii społecznej odrodzi się w niższej warnie.

dharmasutra reguluje obowiązki władcy i wykaz obowiązków poszczególnych stanów (warn) społecznych i grup wiekowych.

matangi uosabia moc panowania. angiras, protoplasta angirasów, jest ojcem warny kszatrija.

przeznaczeniem śudrów jest służenie trzem wyższym warstwom.

lingajaci postulowali podział społeczny na trzy poziomy:

- poziom wyższy dźagama (kapłani) w tym wirakta (asceci), bandżiga (kupcy),

- poziom pośredni obejmujący ok 70 dźati według wykonywanej profesji,

- poziom niższy - niewegetarianie: dźati nieczyste i niedotykalni.

 

7. 8. 2. 7. 6. 2. dźati (kasty) i dalici

 

w ramach podziałów na warny istnieje podział na dźati (kasty). wynika on z innych założeń, ale naturalnie łączy się z podziałem na warny.

przynależność do dźati zależy od przepisów prawnych lub religijnych, zwyczajów, zamieszkiwania na określonym obszarze. członkowie dźati są związani wspólnymi obrzędami i wykonywaniem tego samego zawodu. bóstwa opiekuńcze kast nazywane są dźatidewata. ci, którzy nie przestrzegali systemu kastowego, w szczególności zawarli małżeństwo z osobą spoza swojej dźati, przebywają za karę w wadźrakantaki, piekle typu naraka.

istnieje hierarchia kast, jedne są lepsze, a inne sa gorsze. w praktyce przynależność do kasty jest dziedziczna. istnieje ok 6-10 tys dźati i 25 tys. podkast, opis niektórych kast został przedstawiony poniżej.

 

podział dozwolonych prac powoduje np, że bramin musi zamówić golibrodę, kiedy zapragnie, żeby ktoś go ogilił, a golibroda bramina do odprawienia rytuału. kontakty pomiędzy przedstawicielami różnych dźati regulowane są przez różnorodne tabu (np zakaz kontaktów seksualnych, wspólnego spożywania posiłków, dotykania).

dalici to niedotykalni. należą do nich przedstawiciele najniższych kast i bezkastowcy, czyli osoby usunięte z kast (np na skutek nie przestrzegania obowiązków religijnych i społecznych) i żyjące poza nimi, poza społeczeństwem. pojęcie nieczystości jest podobne jak w średniowiecznej europie i obejmuje, min, kontakt ze zwłokami, krwią, potem, skórą, odchodami. dalici nie podlegają prawu karmy i nie posiadają potencjału reinkarnowania się w kolejnym ciele po śmierci. po dotknięciu nieczystego, hinduista musi przejść rytuał oczyszczający.

nieczyste zawody dalitów: rybacy, rzeźnicy, usuwający padłe krowy, sprzątacze latryn, pracze.

adivasi, czyli rdzenne plemiona indii, nie stosują podziału kastowego, jedzą bydło, świnie, ptaki, ale tylko w wydzielonych miejscach, mają zakaz wchodzenia do świątyń, szkół, korzystania ze studni.

tantryzm postulował egalitaryzm wbrew warnom i dźati.

proces emancypacji rozpoczął się w latach 30-tych xx w za sprawą przywódcy bhirao ramji ambedkara. rozgłos nadał tym działaniom mahatma ghandi. w 1997 r pierwszy prezydent indii kocheril raman narayanan zapoczątkował ruch przechodzenia dalitów na buddyzm.

państwo indyjskie próbuje przeciwdziałać nierównościom społecznym. do lepszych (forward class) należy ok 40% społeczeństwa. przedstawiciele „wyższych klas” nie korzystają  z reservetion benefits (politycznych i ekonomicznych, np preferencji przy przyjęciu na studia, puli stanowisk w urzędach). występuje duże zróżnicowanie w różnych stanach Indii. w jednym stanie można być forward, a w innym prześladowanym. państwo tworzy zestawienia schuduled castes (tu wpisuje prześladowane kasty, niedotykalnych, pariasów, dalitów, uciskanych) i scheduled tribes (prześladowane plemiona). oprócz tego funkcjonuje pojęcie other backward classes, którym określono kasty upośledzone i prześladowane nie wykazane na listach urzędowych jako prześladowane.

 

 

Waldemar Mierniczek