8. buddyzm, bon

8. 1. 2. 1. axis mundi
 

nie będę powtarzał hinduistycznych axis mundi. w buddyzmie rolę axis mundi może pełnić w szczególności kosmiczna góra meru lub taru - drzewo buddy.

według tradycji bon w niezniszczalnej krainie religii olmo lungring, w której przyszedł na świat szenrab i z którego wywodzą się nauki bon, w centrum miejsca zwanego tagzig, wznosi się dziewięciopoziomowa góra jungdrung gutseg, która jest centrum wszechświata.
 

8. 1. 2. 2. dualizm dobra i zła
 

generalnie rzecz biorąc dualizm w buddyzmie nie ma żadnego sensu, skoro nic nie istnieje: dobro ani zło, rzeczywistość ani umysł, nuomen ani fenomen, duch ani materia i tak dalej. istnieje tylko bodhićitta absolutna - bezpojęciowy stan umysłu poza dualizmem przedmiotu i podmiotu. zen: oświecenie to całościowa zmiana świadomości, polegająca na przejściu od dualnego widzenia świata do świadomości pozbawionej dualizmu (podziału na ja i nie-ja).

eternalizm jest przez buddyzm odrzucany, gdyż jest tylko pustość, nie ma świata zewnętrznego. podobnie nihilizm (nie istnieje żaden byt). monistyczna teoria nagardżuny traktuje o pustości, z której wyłania się zarówno pustka jak i forma, które są rozpoznawane jako rzeczywistość.

dualizm może być co najwyżej przejściowy.

wadźradhara (trzymający dordże) symbolizuje ponaddualistyczną naturę. z rozdzielenia wadźradhary na pierwiastek męski i żeński powstaje samantabhara i samantabhari. inari przedstawiany jest jako istota męska, żeńska lub androgyniczna. żeński aspekt wadźradhary może być identyfikowany z dakiniten lub benzaiten (jedną z siedmiu bóstw szczęścia shichi fukujin).

w buddyzmie wadżrajana dordże i dzwonek symbolizują trwałość, niezniszczalność, niedualny stan umysłu subiekt-obiekt, zjednoczenie aspektów męskiego (pierwotnej mądrości) i żeńskiego (miłującego współczucia) prowadzące do ostatecznego zrozumienia.

północna szkoła chan wymienia elementy dualistyczne identyfikowane podczas kontemplacji: zewnętrzne (świata) i wewnętrzne (podmiotu) oraz dualizm niesubstancjalności i podziału rzeczywistości na cząstki. medytacja prowadzi do podejścia monistycznego. szkoła heze próbowała połączyć stopniową praktykę szkoły północnej chan z nagłym przebudzeniem południowej szkoły chan.

czittamatra: poczucie dualizmu subiekt-obiekt zanika podczas procesu śmierci, w następnym życiu reinkarnują się najsubtelniejsze poziomy.
 
 
Waldemar Mierniczek

Komentarze

Popularne posty z tego bloga

8. buddyzm, bon

8. buddyzm, bon

12. gnostycyzm, manicheizm, mitraizm