8. buddyzm, bon

8. 8. 2. 6. 3. medytacja (cz 1)

definicja i teoria

 

medytacja to jest to, co buddyści lubią najbardziej, ponieważ prowadzi do oświecenia i nirwany, czyli wyrwania się z koła sansary.

medytacja stanowi narzędzie rozwoju współczucia w celu samodoskonalenia i osiągnięcia oświecenia, ćwiczenie się w nieuleganiu rozproszeniom. medytacja jest głównym środkiem do transformacji umysłu przez wgląd w działanie umysłu, daje możliwość rozwoju koncentracji, jasności umysłu i pozytywnych uczuć. medytacja ma na celu uzyskanie wglądu w naturę świata i dostrzeżenie pustości wszelkich zjawisk i braku własnego "ja", dzięki czemu możliwe jest wyzbycie się pragnień i przywiązań. medytacja obejmuje trzy ostatnie punkty ośmiorakiej ścieżki.

fayanzong: rzeczywistość (kosmos) jest bezforemną pustością, wszystko tworzy się w umyśle-sercu, wszystkie rzeczy we wszechświecie świadczą o absolucie i prowadzą do niego.

szentong: przejrzysty, samoświadomy, pozbawiony koncepcji umysł (dźńana), który jest doświadczany w medytacji, jest absolutną rzeczywistością , ale nie świadomością. umysł mądrości może być także nazwany przejrzystym światłem, podstawą (ale nie przyczyną) wszystkiego, pomieszania, cierpienia, błogości, świadomości, ostateczną rzeczywistością, naturą buddy.

dukkha (cierpienie) jest cechą wszelkich uwarunkowanych stanów. można na nie spojrzeć jak na zwykłe cierpienie, jak na zmienność stanów lub jak na istotę uwarunkowania związanego z niewiedzą.

celem medytacji jest usuniecie cierpienia i jego przyczyn i osiągnięcie doskonałego oświecenia, którego przyczynami są: niewiedza i splamienia umysłu powstające pod wpływem niewiedzy zgodnie z prawem karmy i opisane w dwunastu ogniwach współzależnego powstawania.

splamienia są stanami konceptualnymi, które mogą być usunięte przez arahanta, aby zrealizować wyzwolenie od cierpienia. całkowite usuniecie wszystkich błędów wiąże się także z usunięciem zaciemnień od niewiedzy, które usuwa się dopiero podczas zrealizowanie doskonałego oświecenia w wyniku praktyki bodhisattwy.

celem medytacji jest nirwana.

 

literatura

 

- sutra doskonałego oświecenia (chan, huayan) - powstała w viii w w chinach, jest kwalifikowana jako sutra apokryficzna; bardzo popularna w różnorodnych szkołach medytacji, gdyż traktuje głównie o tym temacie,

- visuddhimagga (ścieżka oczyszczenia) - napisana przez mnicha buddhaghosę ok 430, podręcznik medytacji, najważniejszy pozakanoniczny tekst theravady.

 

bhumi

 

bhumi to dziesięć poziomów bodhisattwy na ścieżce przebudzenia: 1 bhumi pełne radości, 2 nieskazitelnie (wolne od skalań), 3 świetliste światłem mądrości, 4 promienne (ziemskie pożądania wypalone), 5 trudne do rozwinięcia (pokonanie niewiedzy), 6 manifestujące się, 7 zachodzące daleko, 8 nieporuszone (w prawdzie środkowej ścieżki), 9 dobrej inteligencji (głoszenia dharmy bez ograniczeń), 10 chmura dharmy (ku pożytkowi wszystkich istot).

 

lamrin - stopniowa  ścieżka do oświecenia:

 

cztery pożytki ze studiowania lamrin:

1 zrozumienie, że nie ma sprzeczności pomiędzy różnymi naukami buddy,

2 świadomość, że wszystkie teksty to dogłębne porady,

3 łatwe zrozumienie doniosłości trzech aspektów buddy,

4 ochrona przed popadnięciem w wielką otchłań błędów odrzucenia nauk buddy.

 

cztery fazy umysłowej aktywności:

 

tiantai: 1 jeszcze nie myślenie, 2 bycie prawie myślącym, 3 faktyczne myślenie, 4 posiadanie myśli.

 

medytacja bóstw

 

budda śakjamuni usiadł pod drzewem bodhi i przez 49 dni medytował nad tym, w jaki sposób uwolnić wszystkie istoty od cierpienia. kiedy znalazł odpowiedź (osiągnął oświecenie) przez siedem tygodni przebywał w lesie zastanawiając się, czy ogłosić swój pomysł światu. wątpliwości pomógł mu rozwiać brahma sahampati.

wipaśjin siedział w medytacji 100 000 lat, dopóki nie uświadomił sobie lęku przez oświeceniem, a był oświecony.

 

kolejność oczyszczania (visuddhimagga)

 

medytacja ma być uprawiana zgodnie z siedmioma wozami (czystościami), co oznacza, że należy dążyć do oczyszczenia w następującej kolejności:

1 w kategoriach cnót,

2 w kategoriach umysłu,

3 w kategoriach poglądu,

4 w kategoriach rozwiązania dylematów,

5 w kategoriach wiedzy i wizji na temat tego, co jest ścieżką, a co nie,

6 w kategoriach wiedzy i wizji na temat drogi,

7 w kategoriach wiedzy i wizji, uzyskując w rezultacie brak przywiązania przez lgnięcie.

 

brahmavihara (siedziba brahmy)

 

czteroczęściowa praktyka medytacyjna oparta o cztery niezmierzoności. praktykujący odradza się w królestwie brahmy wypromieniowując te pozytywne postawy. medytujący skupia się przy każdej niezmierzoności po kolei na: 1 sobie samym (nie dotyczy mudity (współradość)), 2 przyjacielu, 3 osobie neutralnej, 4 "trudnej" osobie, 5 wszystkich poprzednich na raz, 6 istotach całego świata, istotach wszystkich wszechświatów

 

cztery niezmierzoności

 

1. metta - miłująca dobroć, jedna z dziesięciu paramit, praktykowana ze świadomym oddychaniem z koncentracją na współczuciu wobec wszystkich istot,

2 karuna - serdeczne współczucie, jedna z dziesięciu paramit, uzupełnienie metty i pradźni, która jest mądrością uzupełnioną współczuciem, praktykowana ze świadomym oddychaniem, medytujący wzbudza w sobie miłosierdzie,

3 pradźnia - jedna z dziesięciu paramit, mądrość powstająca z doświadczenia wglądu i zrozumienia, zdolność do odróżniania prawdy od fałszu, ten kto ją osiągnął nazywany jest buddą,

4 mudita - empatyczna radość, podczas której medytujący wyzbywa się zazdrości i zawiści w stosunku do innych.

 

 

Waldemar Mierniczek