8. buddyzm, bon

8. 8. 3. śmierć, nieśmiertelność (cz 1)

 

jama jest bogiem śmierci i zmarłych.

czham, tańce w maskach (bon i buddyzm tybetański), symbolizują walkę dobra ze złem i kończą się spaleniem głowy jamy. rytuał jest odprawiany z okazji tybetańskiego nowego roku (losar) i innych ważnych świąt.

dhupa to rytuał na cześć dakini dhupa, która pojawia się w trzecim dniu po śmierci.

demoniczne istoty heruka zagrażają zmarłemu w stanie pośrednim bardo.

w bardo w siódmym dniu po śmierci ukazują się istoty widjadhara (pięć par istot).

syn kisagotami umarł będąc niemowlęciem. matka poszła z martwym dzieckiem do buddy i błagała o ożywienie dziecka. budda polecił jej przynieść nasienie musztardy z domu, w którym nikt nie umarł. biegła od domu do domu, a w każdym dowiadywała się, że ktoś zmarł i zrozumiała, że śmieć przydarza się każdemu. zaniosła ciało dziecka do lasu i pozostawiła go tam. przyjęła ordynację i została mniszką. zasłynęła z praktyk ascetycznych i osiągnęła oświecenie.

los zmarłego rozstrzyga się w 49 dniu po śmierci. w tej intencji odprawia się w tym dniu ceremonię yeongsanjae, która stanowi połączenie egzorcyzmów, ceremonii pogrzebowej i celebracji dharmy.

po śmierci następuje rozpad człowieka na pięć składników (skupisk, skandh): forma materialna, uczucia, rozum, wola, świadomość. jedynie karma przeniesie się do przyszłego wcielenia. sautrantika: świadomość jest tym czego doświadcza sansara, a pozostałe cztery skandhy (skupiska) rozpływają się w świadomości w chwili śmierci.

buddyzm tybetański i zen określają bardziej szczegółowe formy rozpadu. wadżrajana definiuje śmierć jako najbardziej skomplikowany rozpad po którym następuje stan bardo.

według jednej z koncepcji jedynie ósmy poziom umysłu (alajawidżniana) przeniesie się przechodząc przez stan bardo do następnego odrodzenia jako podstawa dla pozostałych poziomów. odradzanie się (faza dwunastu ogniw) to życie, kótre powoduje schyłek i śmierć, ponieważ w czasie życia nagromadziły się skalenia. prowadzą one do śmierci i ponownych narodzin.

bardo (buddyzm tybetański) to „stan pośredni”, co w szerokim rozumieniu oznacza np życie, sen, śmierć, a najczęściej jest używane jako pojęcie na określenie stanu pośredniego pomiędzy śmiercią i kolejnymi narodzinami.

sześć głównych stanów bardo to:

1 shinay - od momentu odrodzenia w łonie matki do momentu rozpoczęcia się procesu umierania; tu zalicza się także śmierć kliniczną,

2 milam - śnienie i marzenia senne,

3 samten - stan osiągany w czasie skutecznej medytacji,

4 chikkai - stan osiągany w czasie procesu umierania,

5 chonyid - świetliste bardo dharmaty w początkowym okresie pośmiertnym,

6 sidpai - okres od bardo dharmaty do momentu odrodzenia w łonie matki.

po rozpoznaniu przejrzystego światła (zakończeniu procesu umierania) ciało przybiera subtelną formę (subtelne ciało) o pięciu głównych cechach:

1 posiada wszystkie zdolności zmysłowe,

2 możliwe są spontaniczne narodziny z kompletną manifestacją subtelnego ciała,

3 nie ulega zniszczeniu póki nie nastąpi nieodwracalne narodzenie,

4 może przemieszczać się bez przeszkód do momentu umiejscowienia w łonie,

5 może przemieszczać się dokąd zapragnie w stanie bardo.

 

 

Waldemar Mierniczek