8. buddyzm, bon

8. 9. 3. 5. założyciele religii, reformatorzy religii
 

ten rozdział będzie bardzo długi, co jest spowodowane ogromną ilością szkół buddyjskich w indiach, chinach, japonii, korei, a każda z nich miała od jednego do kilku założycieli. tu wymienię tylko niektórych:

- budda śakjamuni (siddhartha gautama) (ok 560 do ok 480 pne), syn księcia rodu śaków, władcy jednego z państw-miast w nepalu. budda wychowywał się w przepychu, w pałacu. za murami zobaczył starca, chorego człowieka, ciało martwego człowieka i żebrzącego ascetę. tak go to poruszyło, że postanowił stać się ascetą i poszukiwać prawdy, która dałaby odpowiedź na pytanie w jaki sposób wyzwolić z cierpienia wszystkie żyjące istoty. w wieku 28 lat opuścił pałac, przez sześć lat oddawał się medytacji i ascezie. po porzuceniu ascezy dla medytacji polegającej na obserwacji ciała i umysłu spostrzegł cztery szlachetne prawdy, które stały się rdzeniem jego nauki.

- bodhidharma (daruma daishi), założyciel zen. przedstawiany jest w czerwonym habicie. od niego, jako pierwszej postaci historycznej (z wyjątkiem śakjamuniego) numerowane sa wszystkie ścieżki dharmy.

- szenrab - legendarny założyciel bon.

- ahiyi - założyciel tiantai.

- asanga - twórca czittamatry.

- atiśa, który zapoczątkował sarmę.

- baotang wuzhu - założyciel szkoły baotang.

- bhawawiweka - założyciel swatantriki.

- caoshan benji - współzałożyciel szkoły caodong.

- ching hai (ur 1950 w wietnamie), wychowana w katolicyzmie, potem w hinduizmie i buddyzmie, poetka, malarka, projektantka mody i biżuterii, muzyczka, właścicielka sieci wegetariańskich restauracji loving hut, celebrytka, wydawczyni książek kucharskich, twórczyni metody medytacji i etyki pod nazwą quai yin. grupa ching hai promuje czystą energię, sadzenie drzew, ochronę środowiska.

- chinggak hongch'ok - założyciel silsang.

- chingyong simhui - założyciel pongnim.

- chogin hyech'ol - założyciel tongni.

- congkhapa - założyciel gelug, uczony.

- daosheng, prekursor sanlun i shan, zanim został buddystą był taoistą. pogląd daoshenga, że wszyscy ludzie mogą osiągnąć wyzwolenie, ponieważ wszyscy mają wrodzoną naturę buddy, oddziałał na tiantai, szkołę czystej krainy i chan.

- daoxuan - założyciel szkoły luzong.

- dixin dushun - pierwszy patriarcha szkoły huayan.

- dokyo etan - prekursor nowego rinzai.

- dongshan liangjie - założyciel szkoły caodong.

- dosho - założyciel szkoły hosso.

- enchin - założyciel odłamu jimon tendai.

- en-no gyoja (vii-viii w), założyciel shugendo.

- fayan wenyi - założyciel szkoły fayan.

- garab dordże, pierwszy historyczny mistrz dzogczen, urodzony w oddijana w 184 pne.

- genshin - prekursor nenbutsu-shu.

- guishan lingyou - założyciel guiyang.

- heze shenhui - założyciel szkoły heze.

- honen - założyciel jodo.

- huanglong huinan - założyciel szkoły huanglong.

- huineng - założyciel szkoły południowej chan.

- huiwen - prekursor tiantai.

- huiyuan - prekursor i założyciel szkoły czystej krainy.

- huynh phu so, założyciel ruchu hoa hao, zstąpił na ziemię, by uchronić ludzkość od cierpienia.

- hyeongwang - prekursor ch'ont'ae.

- i mipham rinpocze - współtwórca ruchu rime.

- jifei ruyi - współzałożyciel szkoły obaku.

- jingzhong wuxiang - założyciel jingzhong.

- kang senghui - prekursor thien i chan.

- keizan jokin - współzałożyciel soto.

- khjungpo naldzior - założyciel tradycji shangpa.

- kojobo ryonin - założyciel yuzu nembutsu.

- kuya - prekursor nenbutsu-shu.

- kyomik - założyciel winai.

- kyongho song'u - odnowiciel szkoły son.

- linji yixuan - założyciel linji.

- longczenpa - odnowiciel dzogczen.

- maitreya-natha (ok 270-350), założyciel czittamatry.

- mangong wolmyon - odnowiciel koreańskiego son po 500 latach prześladowań.

- mazu daoyi - założyciel hongzou.

- menzan zuiho - reformator soto.

- mu'an xingtao - współtwórca obaku.

- muyom - założyciel szkoły songju.

- nagardżuna - twórca madhjamaki.

- nanyue huisi - prekursor tiantai.

- niutou farong - założyciel niutou.

- pema lingpa - wielki odnowiciel dzogczen, twórca peling (bhutańska odmiana ningma).

- popgyong kyongyu - współzałożyciel caodong.

- ryogen - odnowiciel tendai.

- ryokei shosen - główny sprawca powstania szkoły obaku.

- ryuho okawa w 1986 ogłosił ruch kofuku-no-kagaku.

- saicho - założyciel tendai.

- sakja pandita - jeden z twórców sakja.

- seiken okano założył w 1929 gedatsukai, połączenie buddyzmu i shinto.

- shido munan - prekursor nowego rinzai.

- shinran - założyciel jodo-shinshu.

- shinzei - założyciel shinzei.

- shokobo bencho - założyciel chinzei.

- songak hyongmi wprowadził do korei caodong.

- sunji yoo - założyciel guiyang.

- taegak uich'on - propagator i odnowiciel szkoły ch'ont'ae.

- t'aego pou wprowadził w korei linji (pod nazwą imje), zjednoczył koreańskie szkoły son w jedną szkołę chogye.

- tilopa - prekursor karma kagyu.

- t'onghyo pomil - założyciel sagul.

- uisang - założyciel hwaom.

- wasubandhu - założyciel czittamatry.

- wonjok toui - prekursor kaji.

- xuanzang - twórca szkoły faxiang.

- xuelang hong'en - odnowiciel tradycji huayan i faxiang w epoce ming.

- yunyan tansheng - prekursor caodong.

- yunmen wenyan - założyciel yunmen.

- yuquan shenxiu - założyciel północnej szkoły chan.

- zennebo shoku - założyciel seizan.

 

 

Waldemar Mierniczek