10. sikhizm

10. 1 podstawowe informacje, święta księga

 

sikhizm został założony przez nanaka w xv w.

sikhowie żyją głównie w pendżabie, ale także w indiach i diasporze w usa i na terenie imperium brytyjskiego.

sikhizm jest religią synkretyczną, jak to zostanie pokazane w tym rozdziale. w sikhizmie przenikają się wzajemnie wątki hinduistyczne, buddyjskie i dźinijskie, występują wątki wspólne z sufizmem.

amar das spowodował likwidację systemu warn i dźati i poprawił status kobiet. nanak odrzucił system warn i dźati.

sikhowie (oprócz namdhari) wieżą, że autorytet x guru gobinda singha został w 1709 przelany na świętą księgę.

namdhari to odłam sikhów wierzący w satguru ram singha (xii w), a nie w autorytet księgi, nie uznają posagu, wystawnych wesel, noszą białe, ręcznie tkane szaty, turban wiążą poziomo na czole, na szyi noszą wełnianą utkaną malę (108 węzłów).

śri guru granth sahib (pierwotna księga, czcigodna guru, pani księga, pani księga gurów, święta księga, jedenasty wielki guru) przeznaczona jest do śpiewania (recytowania).

pani księga to aspekt boga. w latach 1550-1730 kolejne rozdziały napisało dziesięciu "wielkich guru". ostatni z nich obwieścił koniec pisania, uznając, że jest ona doskonała. księga ma 1430 stron. traktowana jest jako żywy guru.

bhai banno, pomocnik v i vi wielkiego guru stworzył mangatyńską wersję księgi dodając do niej między innymi hymn mira bai i hymn ardżanta.

symbol religii sikhów, khanda, składa się z trzech elementów: miecza khanda o dwóch ostrzach (sikh musi być jednocześnie świętym i żołnierzem), okrągłego czakkara (czakramu?) symbolizującego wieczność boga, jedność ludzkości i niepodzielność na płeć, warny i dźati), dwa zakrzywione sztylety kirpan symbolizujące miri - niezależność polityczną i piri - niezależność duchową. (tu źródło: wikipedia)

związek wyznaniowy singh saba gurudwara w rzeczpospolitej polskiej został zarejestrowany w 2007. pierwszym naczelnym przełożonym związku został jawahar jyoti singh.

 

10. 2. kosmos, bóstwa, duchy, dusza, dharma, karma, medytacja, oświecenie, sansara

 

uznaje się jednego boga wspólnego wszystkim religiom, stworzyciela, jednego władcę, sędziego, który może być wyobrażany zarówno jako absolut (nirgun) jak i jako osoba boska (sagun, nam, onkar). swoją świętą księgę uznają sikhowie za aspekt boga. trochę inny opis: uznaje się bezimennego boga, wspólnego wszystkim religiom. symbol wyrażający frazę: jest jeden bóg to ek onkar (obok, źródło wikipedia). 

bóg jest bezforemny. sikhowie nie oddają czci awatarom.

boga można czcić nazywając go allahem, jahwe, kryszną lub inaczej. z islamu pochodzi obraz boga jako nie posiadającego wizerunku ani wcieleń (awatarów), mającego miliony imion (bóg jako słowo). imiona nie są ważne. z hinduizmu sikhizm czerpie praktyki medytacyjne jako środek do łączności z bogiem, pojęcia dharmy i karmy, oświecenia, reinkarnacji i zewnętrzne przejawy kultu.

medytacja to bezpośrednia łączność z bogiem prowadząca do oświecenia. mężczyźni, którzy wychowali dzieci i przeszli "godnie" przez życie, mają prawo uczestniczyć w sesjach medytacyjno-dyskusyjnych (ketha), które dają im szansę osiągnięcia oświecenia.

w medytacji pomocna jest sadhana - zbiór indywidualnych praktyk duchowych aspiranta, może obejmować medytację z wizualizacją, recytację mantr, stosowanie mudr, njasę. wyboru dokonuje guru w momencie dikszy i przy okazji darśanu.

wśród bóstw dostrzegalny jest jama jako bóg śmierci, zmarłych i świata zmarłych. sati jest zakazane.

sikhowie wierzą w nieśmiertelność duszy, symbolem potęgi duszy jest dla nich kirpan, sztylet służący im do obrony.

stworzycielem świata jest bóg bezimienny wspólny dla wszystkich religii.

świat to maja rozumiana jako siła duchowa, coś czego nie ma (podobnie jak w hinduizmie).

 

 

Waldemar Mierniczek