11. zaratusztrianizm, iran, mazdaizm, mazdakizm, media, mitanni, parsowie, persja, zurwanizm
11. 2. najważniejsi
bogowie
11. 2. 0. bóstwo
jedyne (absolut)
11. 2. 0. 1. bóstwo
najwyższe
w zaratusztrianizmie największą role pełni para bogów: ormuzd i aryman.
ormuzd posiada
sześć emanacji (amszaspandów, amesza spentów), które są także duchową
osnową świata, świetlistymi istotami. wraz z nimi ormuzd tworzy świętą siódemkę.
aryman nie ma
emanacji.
w mazdaizmie ormuzd
zwany był mazdą i stanowił najwyższą
triadę trzech substancji.
dla zurwanistów (i w trakcie panowania partów), najwyższym
bogiem był zurwan.
w mitanni najważniejszymi bogami byli: mitrasil (mitra), arunasil
(waruna), indar (ondra), nsattjana (nasatja, natsajana).
abraxas - słowo
używane czasami na określenie najwyższego bóstwa.
rolę trickstera
być może dało by się przypisać aszma-dewie,
który przepoczwarzył się w trakcie trwania historii religii w asmodeusza.
11. 2. 0. 2. emanacje
ormuzd posiada
sześć emanacji (amszaspandów, amesza spentów), które są także duchową
osnową świata, świetlistymi istotami. wraz z nimi ormuzd tworzy świętą
siódemkę, którą można także nazwać imionami, atrybutami, cnotami, do których
powinien dążyć wyznawca: 1 spenta mainju
(duch święty, podstawowa substancja
ormuzda), 2 wohu manah (dobra myśl),
3 asza wahiszta (najlepsza prawość),
4 armaiti (święte oddanie), 5 chszatra wairja (panowanie nad
pożądaniem), 6 haurwatat (zdrowie,
doskonałość), 7 ameretat (długie
życie, nieśmiertelność).
w mazdaizmie ormuzd
zwany był mazdą i tworzył najwyższą
triadę: 1 podstawowa substancja ormuzda (spenta
mainju), 2 wohu manah, 3 ardibeheszt.
szachriwar (asza wahiszta) to trzecia emanacja ormuzda i jego pomocnik, symbol
królewskiego majestatu pochodzącego od ormuzda. jego pomocnikami byli duch nieba, chor, mitra, aniran. jego przeciwnikami byli durdź (demon kłamstwa) i sauru.
spandarmat (armaiti), czwarta emanacja ormuzda, była także jego żoną, matką aszi, mitry, sraoszy, gajomatra, prarodzicielką życia (taka
zaratusztriańska śakti).
mordad to emanacja
ormuzda i jego pomocnik. jego
przeciwnikiem był zairika (rozkład),
a pomocnikami rasznu, asztad, zamjad.
sraosza, syn ormuzda i armaiti, boski posłaniec,
jest czasem czczony jako ósmy z amszaspandów,
a czasami jako pomocnik ardibeheszta.
11. 2. 3. pierwsi
ludzie
ormuzd stworzył
pierwszego człowieka, kapłana gajomarata
(mazdaizm). pierwszy człowiek kajomars
zrodził się z potu ormuzda walczącego z
arymanem. inna wersja: synem ormuzda i jego emanacji spandarmat był gajomart. dżamszid
został stworzony przez ormuzda jako pierwszy człowiek i pierwszy król
ludzkości, był pierwszym władcą w arianem
waedżo.
Waldemar Mierniczek
Komentarze
Prześlij komentarz