14. religie indian i eskimosów

14. 4. 2. raje i krainy rajopodobne (cz 2)

raje (cd):

według innego opisu omeyocan to najwyższe niebo, siedziba ometecuhtliego i omecihuatl. tu tworzeni byli bogowie i dusze ludzkie, które tam wracały po oczyszczeniu się z ziemskości jako bezcielesne. stąd wyruszały dusze noworodków, ich długa droga pozwalała na ucieleśnienie się w łonie matki. tu wyznaczały się losy ludzi i wszystkich rzeczy (aztekowie).

tezcatlipoca zamknął urodziwą xochiquetzal w dziewiątym niebie (tamoanchan), którym władała itzpapalotl (aztekowie).

według innego opisu tamoanchan, rajska kraina, stanowiła 13 poziom nieba. została umiejscowiona ponad omeyocanem lub na ziemi lub w nieznanej jaskini. panami byli tam tonacateuctli i tonacacihuatl lub xochiquetzal. tam zostali stworzeni bogowie (przez panów raju i w inny sposób). tam znajdowały się rzeki, krynice, lasy pełne zwierzyny, wielkie cudowne drzewo, którego kwiatów nie można było ścinać, bo miały one moc obdarzania prawdziwą miłością każdego kto ich dotknął. mimo zakazu ktoś ściął kwiaty, drzewo załamało się i zaczęło brodzić krwią. to rozzłościło bogów i wypędzili wszystkich bogów (?) (aztekowie).

teoyaomqui, żona huitzilopochtli, bogini martwych wojowników, także wrogich, składanych w ofierze słońcu, przenosiła ich do raju. niekiedy występowała pod męską postacią. tonatiuh, bóg poległych wojowników, władał tonatiuhicanem, najwyższym z trzech kręgów niebieskich. trafiali tam także zmarli w czasie podróży królowie i kupcy oraz zmarłe niemowlęta (aztekowie).

według innego mitu in ichan tonatiuh ilhuicac był rajem zamieszkałym przez tonatiuha pod postacią słońca. dzielił się na część wschodnią (tlalocan), zachodnią (cihuatlampa), północną (mictlan), południową (cincalco). in ichan tonatiuh ilhuicac to rozległa równina porośnięta drzewami i gajami, trzeci lub czwarty poziom nieba, kraina rozciągnięta na powierzchnię wszystkich stopni niebiańskiej piramidy, głównie na stronę wschodnią i zachodnią. szli tam wojownicy polegli na wojnie i złożeni w ofierze, kobiety zmarłe przy pierwszym porodzie (zwane cihuateteo lub cihuapipiltin), kupcy zmarli poza domem w trakcie załatwiania spraw związanych z ich zawodem, dzieci zmarłe podczas wojny, tancerze i muzycy wraz z instrumentami (aztekowie).

tlalocan to raj tlaloca i chalchiuhtlicue, najniższy krąg niebieski, położony w wysokich górach, obfitujący w pożywienie, kwiaty, owoce, przeznaczony dla dusz topielców i zmarłych z powodu porażenia piorunem i wszystkich innych chorób związanych z wodą, aby zażywać przez cztery lata wszelkich przyjemności i wrócić na ziemię (aztekowie).

camaxtle mieszkał w ósmym niebie, gdzie stworzył ludzi (chichimekowie, aztekowie).

do rajów azteków możemy zaliczyć także aztlan,krainę na północy, z której przybyli aztekowie (obecna granica na pograniczu meksykańsko-amerykańskim). anales de tlatelolco podaje datę dzienną wyjścia z aztlanu.

w raju mieszkała para bóstw stworzycieli i rodzicieli o wspólnym imieniu jeden jeleń. ta para spowodowała, że z ogromnej skały trysnęła woda, a potem pobudowała na tej skale wspaniałe domy, które służyły jako ziemska siedziba. raj stanowił miejsce obfitości. najwyższy dom, w którym przechowywano miedziany topór, podpierał niebo. w raju znajdowało się drzewo pochodzenia misteków przedstawiane jako wyrosłe z głowy kobiety lub jako kobieta, być może bogini chichihuahco, której głowa spoczywa na ziemi. ciałopień wznosi się prosto do góry, a spomiędzy jej rozłożonych nóg (konarów) wychodziły nagie postacie - przodkowie misteków. mlekiem z tego drzewa karmiły się zmarłe niemowlęta, udające się do krainy zmarłych tlaclocanu. bogowie i królowie pochodzili z tego drzewa. raj był położony niedaleko miejscowości apoala (mistekowie).

majowie pragnęli zasłużyć na niebo, gdzie nikt nie musiał uprawiać kukurydzy. człowiek bogaty nie jest wpuszczany do bram nieba, jeżeli nie przyniesie go tam człowiek biedny, którym bogaty opiekował się za życia. w niebie żyje czterech bogów: żółty, czerwony, czarny i bezbarwny.

kraina wiecznych łowów to kopia bytu doczesnego pozbawiona trudów, cierpień i pragnień, wielka preria, gdzie dusze nieustannie świętują i ucztują, łowy są zawsze pomyślne i pobawione wysiłku (indianie prerii), lub kraina, w której wiecznie uprawia się kukurydzę (indianie na wschód od missisipi). nie mają do niej wstępu dusze ludzi słabych, zmarłych gwałtowną śmiercią, pochowane bez ceremonii pogrzebowej, dusze osób, które złamały prawo plemienne. takie dusze skazane są na tułaczkę po świecie żywych (indianie ameryki północnej). istnieje sędzia, który ocenia, czy dusza zasłużyła na wejście do krainy wiecznych łowów (dakotowie).

niektóre plemiona uważały, że oskalpowany wojownik nie może dostąpić życia wiecznego (indianie ameryki północnej).

krolestwo saguenay to bogata kraina we wschodniej kanadzie, gdzieś na północy. mieszkają tam ludzie o blond włosach, mają bogate kopalnie srebra i złota, handlują futrami. być może prekolumbijska osada wikingów (obśmiać) (algonkinowie).

 

 

Waldemar Mierniczek