15. religie afryki (z wyjątkiem egiptu i nubii)

15. 3. 5. ogień, kowal

 

ogień wiatru został stworzony przez siłę zo nami (bambara).

ogień został sprowadzony z nieba przez osy (ila).

ogień został ukradziony bogom (pigmeje).

jeden z przodków plemienia dogonów ukradł ogień boskim duchom nommo, dzieciom boga i ziemi.

bogowie ognia:

- aganju - orisza wulkanów, szango - bóg piorunów i błyskawic, ogun - kowal, który ma kuźnię w niebie, gdzie wykuwa pioruny dla szango (jorubowie),

- hewioso - grom z hewio (fonowie),

- leza - dawca grzmotu; jego łukiem jest tęcza, a błyskawica to strzała w jego łuku (ba-lla, batonga, wembowie).

słowo lesa oznacza grzmot, ale również to co wielkie i nadzwyczajne (konde).

grzmoty to odgłosy poruszeń boga (kikuju, zulusi).

grzmoty sa wyrazem gniewu boga (joruba, tiw).

podczas wojen prowadzonych przez gwiazdy - dzieci księżyca z gwiazdami - dziećmi słońca dochodzi do grzmotów i błyskawic. księżyc z reguły ustępuje i wysyła swojego posłańca tęczę, która zabiera z pola walki zacietrzewione dzieci księżyca (kraczi).

taniec pytona odbywa się wokół ogniska. czerwone płomienie symbolizują krew menstruacyjną kobiet, białe płomienie męskie nasienie, a czarne węgle bezpłodne kobiety (wendowie).

ol doinyo lengai to czynny wulkan w tanzanii, góra boga, święta góra. w kraterze wulkanu grzmi ngai (masajowie).

masajowie boją się kowala il-kunono ponieważ wykonuje narzędzia śmierci, takie jak noże, miecze, groty do strzał.

magec, bóg słońca i światła, został porwany przez guayote, który uwięził go w teide (pico de teide - szczyt wulkaniczny na teneryfie). świat pogrążył się w ciemności. uwolnił go achaman zamykając w teide guayote. zatknął nim wylot krateru (lub zamknął wyjście korkiem o nazwie bochenek chleba). od tej pory, gdy usiłował się wydostać w czasie erupcji wulkanu, palono wielkie ogniska, aby go przestraszyć. teide sięga nieba, na górze mieszkają złe duchy (guanczowie).

buszmeni !kung praktykują podczas ceremonii uzdrawiania chodzenie boso po rozżarzonych węglach lub kamieniach. obrzęd ma doprowadzić do oczyszczenia, uzdrowienia, odrodzenia. jest rozumiany jako przejaw transcendencji.

 

15. 3. 6. powietrze

 

ziny wiatrów nadciągają z czterech stron świata.

ogień wiatru został stworzony przez siłę zo nami (bambara).

kwot objawia się w deszczu i burzy (neurowie).

raluwhimba zsyła susze i burze (szonowie, wendowie).

mukasa, syn musisi, władał burzami, majandża unosił wody do chmur, musoke objawiał się pod postacią tęczy (gandowie).

orungan to bóg powietrza i atmosfery, szango - orisza burzy, oja - orisza wiatru, afefe to boski wiatr, wysłannik bogini oja, oszumare to bogini tęczy (jorubowie).

łukiem lezy jest tęcza, a błyskawica to jego strzała (ba-lla, batonga, wembowie).

podczas wojen prowadzonych przez gwiazdy - dzieci księżyca z gwiazdami - dziećmi słońca dochodzi do sztormów. księżyc zwykle ustępuje i wysyła swojego posłańca tęczę, aby zabrał z pola walki zacietrzewione dzieci księżyca (kraczi).

 

 

Waldemar Mierniczek