20. religie chin (bez tybetu, mongolii wewnętrznej, sinciangu, mandżurii), taoizm, konfucjanizm, falun gong

20. 3. 7. ziemia

tian - niebiosa, niebo, pierwiastek męski (yang) istniejący w opozycji do ziemi (yin). yin jest symbolizowana przez ziemię (taoizm i neokonfucjanizm).

świerszcz symbolizuje powstanie życia z ziemi i powrót do niej.

ziemia ma kolor żółty. żółć jest symbolem środka jako strony świata, biel jest symbolem zachodu (taoizm, neokonfucjanizm), błękit wschodu (konfucjanizm), czerń północy (konfucjanizm), a czerwień południa (konfucjanizm).

drzewo życia fusang rośnie na wschodzie. korzenie drzewa biegną do fundamentów ziemi.

bogowie ziemi:

- pangu jako ziemia, która powstała z błotnistej części (zhuo) chaosu (hundun); po śmierci pangu, z jego ciała powstała ziemia uprawna, a z jego głowy i kończyn pięć świętych gór (taoizm),

- tudigong - bóg ziemi otoczony kultem państwowym, stawiano mu kapliczki,

- houtu - bóstwo ziemi, władca/władczyni ziemi, potomek yan di, opiekuńcze bóstwo żeńskie,

- yu huang - władca ziemi (taoizm),

- dilong - smok ziemi, ziemski smok.

bóstwa ziemi przedstawiane są jako odziane w szaty i czapki mandarynów, w rękach trzymają kij lub sztabkę złota jako symbol dobrobytu (tajwan).

wyspy nieśmiertelności leżą na wschodnim oceanie, cesarz qin shi huang zorganizował do nich wyprawę po eliksir nieśmiertelności.

fusang to mityczna wyspa (w japonii?).

penglai to wyspa cudów na morzu wschodniochińskim.

imieniem magu nazywano góry i jaskinie.

bogowie mieszkali w górach, przede wszystkim na świętej górze muye (kitanowie).

jiaolong zamieszkiwał góry i wzgórza na których składał jaja, mógł także mieszkać pod pustynią.

święte góry, które powstały z głowy i kończyn pangu, stanowią ważne centra religijne odwiedzane przez pielgrzymów, są powiązane ze stronami świata: wschód - tai shan, zachód - hua shan, południe - heng shan (w hunan), północ - heng shan (w shaanxi), centrum - song shan.

na górze kunlun leży kraina czarów xuanpu. znajduje się tam płótno prane w ogniu w celu oczyszczenia. w górach kunlun mieszka zhurong. xiwangmu mieszka w olbrzymim i bogatym pałacu na górze kunlun, pałac jest otoczony gajem brzoskwiń, które dają nieśmiertelność. spozierające mieso (shirou) zamieszkuje góry kunlun. w tych górach znajdowały się także szaty huang di. pilnowaniem ich zajmował się ptak chun.

nie wyczerpujące się drzewo rośnie na ognistej górze poza południowym pustkowiem.

buzhou to olbrzymia góra na północnym zachodzie świata. zły demon wody gonggong, rozwścieczony po przegranej z zhuanxu, uderzył głową w buzhou i złamał ją. niebiosa przechyliły się w kierunku północno-zachodnim, a ziemia na południowy wschód. nuwa uratowała górę wzmacniając ją za pomocą stopionych kamieni i nogi żółwia ao. naprawiona góra jest mniejsza od pozostałych filarów nieba. wszystkie rzeki płyną w kierunku południowo-wschodnim, a gwiazda polarna nie leży w zenicie nieba.

w górze hua shan nieszka bóg podziemia. świątynia zbudowana u stóp góry była wykorzystywana do kontaktów z bogiem i jego podwładnymi. można było na górze znaleźć lekarstwa prowadzące do nieśmiertelności. na górze mieszkał chen tuan oczekując uzyskania nieśmiertelności (taoizm).

huang di przybył na zgromadzenie demonów, które odbywało się na górze tai shan, wozem zaprzągniętym w słonie i sześć smoków jaiolong

święta góra tai shan jest kojarzona ze wschodem słońca, narodzinami i odnową. tam cesarze chińscy składali ofiary niebu (tian), aby potwierdzić mandat niebios do sprawowania władzy. po złożeniu ofiary cesarz składał u podnóża góry pismo z tekstem modlitwy o pomyślność poddanych. w 695 ofiarę złożyła cesarzowa wu zetian wykorzystując fakt, że ziemia reprezentuje pierwiastek żeński yin, czym umocniła swoją władzę (taoizm).

za nieumiejętność poradzenia sobie przez dziewięć lat w wodami potopu yao kazał zesłać guna na górę yushan, gdzie ścięto mu głowę. z wodami poradził sobie jego syn yu (konfucjanizm).

inna wersja: gun współczując ofiarom potopu na ziemi, zszedł z nieba, wykradł władcy niebios magiczną grudkę ziemi (xirang), która rozrastając się wytworzyła góry i wzgórza odgradzając wody potopowe. za kradzież magicznej grudki z rąk zhuronga poniósł śmierć na górze yushan (chiny).

zhulong, smok z pochodnią, mieszka w dalekiej krainie położonej na północnym zachodzie (we wrotach dzikich gęsi (yanmen) na stokach góry weiyu) gdzie nigdy nie dociera słońce. dlatego rozjaśnia pochodnią mrok.

tajemna stolica cesarza jest położona na wzgórzu qingyao.

na tajemnej górze jest pasta nefrytowa utożsamiana z białym nefrytem. to pokarm nefrytowego cesarza dający nieśmiertelność. ta część pasty, której on nie zje, służy do podlewania cynobrowego drzewa.

guimu żyła na górze małego szczęścia wznoszącej się pośród wód oceanu południowego.

należy czcić święte kamienie, ponieważ przodek wszystkich ludzi wyszedł ze skały (atayal).

koń i perła symbolizują sukces na egzaminie.

srebrna perła to symbol lwów i smoków.

bóstwo o nazwie dziwny wygląd (qixiang) ukradła czarną perłę hunag di, połknęła klejnot, utopiła się w rzece min jiang i stała się boginią tej rzeki.

xiwangmu była królową matką zachodu lub zachodnią macierzą królów. jej partnerem był dongwanggong - król wschodu.

fuxi, syn leishena i dziewczyny z kraju huaxu, brat nuwy, był bogiem wschodu (huainanzi).

fenghuang to symbol południowej strony świata.

koncepcja pięciu cesarzy jako bogów pięciu stron świata: shaohao - wschód, zhuanxu - północ, huang di - środek, shennong - zachód, fuxi - południe (chuci). shaohao jest władcą zachodniej części świata (inaczej niż w pieśniach z chu (chuci), gdzie jest patronem wschodu).

bai hu - biały tygrys - włada zachodem, zhu que - szkarłatny ptak, jest strażnikiem południa, xuan wu - czarny żółw - włada północą, qing long - zielono-niebieski smok, opiekuje się wschodem.

shaogeniu (krowa, której można odciąć nieco) zamieszkuje krańce zachodu.

shoulao, duch bieguna południowego, mieszka w pałacu położonym na biegunie otoczonym wielkim ogrodem.

Waldemar Mierniczek