21. religie egiptu, nubii i hyksosów

21. 7. 1. 3. kopytne

ammit to pożeraczka grzeszników o głowie krokodyla, tułowiu geparda (lub lwa) i zadzie hipopotama.

tawaret jest przedstawiana jako ciężarna hipopotamica z obwisłymi piersiami, z paszczą, ogonem, grzbietem krokodyla i łapami lwa, wsparta na amulecie sa (magicznym symbolu ochrony). niekiedy trzymała anch lub pochodnię odpędzająca złe siły. tawaret to konkubina seta pod postacią samicy hipopotama (plutarch).

hapi był czasami przedstawiany jako hipopotam.

zwierzęciem seta była antylopa z głową szakala.

satis nosiła na głowie koronę egiptu uzupełnioną o dwa rogi antylopy.

wielbionym zwierzęciem anuket była gazela.

reszef nosi na głowie koronę górnego egiptu, w której w miejsce ureusza jest umieszczona głowa gazeli.

dzik był kojarzony z setem, mrokiem i zimą, przyczyną śmierci ozyrysa.

świnie ceniono jako zwierzęta ofiarne.

21. 7. 1. 3. 1. koń

anat przedstawiano jadącą na koniu (tanis).

astarte przedstawiana jest nago, niekiedy stoi na grzbiecie konia.

w obu przypadkach nie są to boginie egipskie, tylko przyswojone z kanaanu.

21. 7. 1. 3. 2. byk, baran, kozioł

początek kultu apisa przypada na okres wczesnodynastyczny. apis to święty byk z memfis, wcielenie ptaha (apis był także świętym zwierzęciem ptaha), później ozyrysa, symbol siły i męstwa. zwierzę musiało mieć 29 znaków, np biały trójkąt na czole, białą plamę w kształcie skrzydeł na łopatkach i zadzie, sylwetkę skarabeusza na języku, rozdwojony ogon. za życia był trzymany w specjalnym sanktuarium, ozdabiany złotem i klejnotami. gdy umierał jego istota przenosiła się na innego byka, a kapłani poszukiwali nowego wcielenia. ostatnia intronizacja apisa odbyła się za panowania juliana apostaty. stare byki uroczyście topiono. zwłoki padłego byka mumifikowano przez 70 dni (40 dni - suszenie, 30-zawijanie). uroczystości pogrzebowe odbywały się w sakkarze. zwłoki składano w sarkofagu z drewna i grafitu w komorach grobowych serapeum. ptolemeusz i soter przeniósł główny ośrodek kultu do aleksandrii.

w heliopolis czczono świętego czarnego byka o imieniu mnewis. byk był związany z kultem atuma-ra.

w athribis (dolny egipt) uprawiano kult czarnego byka kemura.

bata, bóg-byk, był bratem anubisa. bracia byli do siebie nastawieni antagonistycznie.

nut jest czasami przedstawiana jako niebiańska krowa, na której grzbiecie słońce pokonuje nieboskłon. w tym ujęciu geb to byk nut.

symbolem baala jest byk. baal jest przedstawiany jako byk zapładniający stada jałówek, gdyż miał niespożytą siłę seksualną.

z bykiem związany był aton.

nun ma głowę byka.

byczy ogon był symbolem władzy królewskiej.

harsafes, bóg baran, jest przedstawiany jako mężczyzna w królewskiej przepasce, z długimi baranimi rogami.

ba-neb-dżed jest przedstawiany w postaci barana, kozła lub antropomorficznej.

chnum jest przedstawiany jako baran lub człowiek z głową barana.

amon jest przedstawiany jako człowiek z głową barana z zakrzywionymi rogami.

atum przedstawiany jest jako człowiek z głową barana.

sobek był krokodylem z głową byka, barana, na głowie nosił koronę z dwóch piór, dysku słonecznego i baranich rogów.

w mendes znajduje się cmentarz baranów pochowanych w sarkofagach.

21. 7. 1. 3. 3. krowa, pasterz

nut jest czasami przedstawiana jako niebiańska krowa, na której grzbiecie słońce pokonuje nieboskłon. w tym ujęciu geb to byk nut.

neit przybierała postać niebiańskiej krowy mehetueret.

hathor to krowa karmicielka, która pomogła izydzie wykarmić horusa. hathor to także niebiańska krowa lub siedem niebiańskich krów (księga umarłych), przedstawiana jako krowa lub kobieta z głową krowy i dyskiem słonecznym pomiędzy rogami lub kobieta z krowimi uszami, rogami i dyskiem słonecznym.

zwierzęciem izydy jest hathor.

mut jest wyobrażana pod postacią krowy.

sechmet ma niekiedy na głowie koronę ze strusich piór i krowich rogów.

Waldemar Mierniczek