21. religie egiptu, nubii i hyksosów

21. 9. kult, magia

21. 9. 1. kulty

wśród wielu egipskich kultów można wymienić:

- kult czaszek,

- kult płodności,

- fallicyzm,

- kult bóstw lokalnych - władców i panów miast i okolic,

- kult zwierząt,

- kult psów (np kynopolis),

- kult zmarłych.

21. 9. 3. osoby

21. 9. 3. 1. kapłani

w czasach v dynastii nastąpiło osłabienie władzy faraonów i uzyskanie ogromnych wpływów przez kapłanów ra z heliopolis.

w czasie trzeciego okresu przejściowego górny egipt był pod władaniem arcykapłanów amona z tebów.

faraon był najwyższym kapłanem amona, a jego żona była przełożoną kapłanek. kapłanki wywodziły się z rodziny królewskiej. zatrzymanie posągu amona niesionego w barce podczas publicznych procesji oznaczało podjęcie ważnej decyzji, która była oznajmiana przez kapłanów, np w ten sposób wyznaczono totmesa iii na faraona.

herhor, boski ojciec, pierwszy prorok amona (1080-1074 pne), rządził górnym egiptem w tym czasie, w którym dolnym egiptem rządził namiestnik smendes. a faraon ramzes xi nie rządził niczym. za namową herhora dokonywano rabunków grobowców w dolinie królów.

pianchi (ok 1070 pne), arcykapłan amona i wódz armii, syn herhora, nie pytał ramzesa xi o zgodę na cokolwiek.

masaharta (xi w pne) był wielkim kapłanem amona w tebach, zachowała się jego mumia.

dżedchonsuiufanch był wielkim kapłan amona (ok 1070 pne).

pinodżem i, wielki kapłan amona (1070-1055 pne), urządził skrytkę w grobowcu amenhotepa ii (kv35), gdzie znaleziono dziewięć mumii faraonów i inne mumie.

mencheperre (1045-992 pne), wielki kapłan amona, uśmierzał bunty, gasił ogniska wojny domowej, przeciwników zsyłał do oaz na pustyni zachodniej, a później zgodnie z wyrokiem wyroczni amona ogłaszał amnestię.

smendes ii był wielkim kapłan amona w latach 992-990 pne.

harsiese i był kapłanem amona lub wielki kapłan amona w tebach w latach 874-860 pne.

nimlot ii był arcykapłanem amona (ok 850 pne).

osorkon był arcykapłanem amona (ok 810 pne).

od 800 do 525 pne górnym egiptem rządziła najwyższa kapłanka amona.

arcykapłani amona-ra rządzili górnym egiptem za czasów xxi dynastii. za czasów xxii dynastii miała miejsce w egipcie dwuwładza. faraon dolnego egiptu potwierdzał władzę arcykapłanów w górnym egipcie, a oni legitymizowali władzę faraona w dolnym egipcie.

faraon szeszonk i, który założył xxii dynastię, przejął władzę nadając krewnym ważne stanowiska kapłańskie.

pinodżem ii, wielki kapłan amona, umocnił wpływy xxii dynastii libijskiej. wraz z grupą kapłanów amona urządził grobowiec-skrytkę, w której pochowano mumie władców egiptu z xvii, xviii i xix dynastii oraz arcykapłanów amona i ich rodzin.

harsiese ii (ok 830 pne), wielki kapłan amona, pomógł założyć xxiii dynastię.

dobra (np antymon do produkcji kosmetyków i hartowania miedzi, mumie pawianów, mirra, kadzidło, elektrum, złoto, kość słoniowa, heban, żywica, guma, skóry lampartów, żyraf, żywe zwierzęta np pawiany, ludzie) przywożone z puntu były przeznaczone na potrzeby kapłanów i świątyń.

amenhotep iv echnaton był kapłanem atona.

arcykapłani anhura (w nawiasie imię panującego faraona): amenhotep (totmes iv), hori, minmose (ramzes ii), anhurmose (merenptah), sishepset (ramzes iii), harsiese.

małżonki faraonów nosiły tytuł kapłanek thota.

wyżsi urzędnicy sądowi, zwłaszcza wezyrowie, nosili tytuł kapłana maat, a oznaką ich godności był naszyjnik z symbolem bogini - strusim piórem.

kapłani sechmet tworzyli zrzeszenie uzdrowicieli, którzy za pomocą magii walczyli z chorobami.

w świątyniach bogów opiekujących się medycyną kształcono kapłanów-lekarzy.

rahotep, syn snofru, był wielkim kapłanem heliopolis.

imhotep był najwyższym kapłanem ra w heliopolis (ok 1680 pne), został deifikowany lub uznany za geniusza.

meryatum ii był w xvii w pne arcykapłanem ra w heliopolis.

amenhotep, architekt amenhotepa iii, kapłan i urzędnik, został deifikowany.

kapłan manethon napisał po grecku historię egiptu (święte teksty), które do dzisiaj stanowią podstawę periodyzacji dziejów egiptu.

rytuał fundacyjny świątyń narysowany na reliefach wyglądał w następujący sposób: bogini seszat (w jej imieniu kapłan bogini) i władca napinali linę w celu zaznaczenia zarysów nowej świątyni.

kapłani golili owłosienie głowy wraz z brwiami.

Waldemar Mierniczek