21. religie egiptu, nubii i hyksosów

21. 8. 3. śmierć, nieśmiertelność (cz 2)

mumifikacja

ka (duchowa osobowość) potrzebowała po śmierci ciała więc mumifikowano zwłoki, budowano wielkie grobowce i malowano sceny z życia zmarłych na ścianach, aby ka mogła powrócić i cieszyć się życiem jakby była wśród żywych.

mumifikacja ciała była niezbędna, aby po śmierci było dobrze zachowane. najważniejsza była mumifikacja króla i członków jego rodziny.

jeśli mumia zostanie zbezczeszczona, dusza nie zostanie rozpoznana przez bogów i na wieki będzie błąkać się między światem żywych i umarłych.

pierwsza wzmianka o mumifikacji zwłok pochodzi z okresu wczesnodynastycznego.

balsamowanie stosowano od iv dynastii, usuwano wszystkie miękkie tkanki, a zwłoki wypełniano natronem.

bandaże mumii były nasączane bituminem. usuwano wszystkie wnętrzności człowieka poza sercem (wątroba, jelita, płuca, żołądek), które konserwowano natronem i umieszczano w rytualnych kanopach (ina wersja: poza wymienionymi czterema wnętrznościami, pozostałe palono). puste wnętrze ciała wypełniano szmatami, sianem i natronem. ciało smarowano olejkami i owijano w bandaże jako barierę dla owadów. miedzy bandażami umieszczano amulety.

mumifikacja odbywała się w pracowni balsamiarskiej, która zwykle była położona poza miastem.

inny opis mumifikacji: serce zostawiano we zwłokach, aby można było je zważyć na sądzie ostatecznym. mózg wyjmowano przez nos hakami. ciało myto winem palmowym z dodatkiem korzeni i umieszczano w natronie na 70 dni. po 70 dniach polewano żywicą, nacierano mieszaniną oliwy, wosku, natronu i gumy. jamę brzuszną wypychano tamponami z lnu, piaskiem i trocinami. bandażowanie zaczynano od pierwszej warstwy, czyli całunu. potem bandażowano palce u rąk i nóg, każdy oddzielnie, potem ciało, potem głowę bandażami na krzyż. podbródek podwiązywano lnianą taśmą, związując ją na czubku głowy. w czasie całego procesu kapłan anubisa z maską boga na twarzy czytał zaklęcia.

w trzecim okresie przejściowym zmieniła się praktyka mumifikacji. zmumifikowane organy wkładano do ciała, a nie jak do tej pory do kanop, które wkładano do ciała.

jeszcze inny opis mumifikacji: ciało najpierw leżało trzy dni w domu, aby zapobiec nekrofilii. kapłani kultu grobowego usuwali z jego ciała narządy pokarmowe i napełniali ciało ziołami, by po śmierci człowiek nie wysysał krwi z żyjących. składali w grobie odzienie, sprzęty, posążki rodziny, służby, koni, psów i bydła. owijali ciało w bandaże z tekstami księgi umarłych i księgi sarkofagów, by zmarły mógł łatwo pokonać niebezpieczną wędrówkę przez świat podziemny.

mumie dostojników malowano henną, włosy, dłonie, stopy, paznokcie, płótna.

cebula symbolizowała życie wieczne, dlatego umieszczano ją w mumiach, np mumia ramzesa iv miała cebule w oczodołach.

macierzanka tymianek była używana do sporządzania kadzideł i mumifikacji zwłok.

cynamon używano w procesie mumifikacji.

znana jest asru - mumia śpiewaczki świątynnej w świątyni poświęconej amonowi w karnaku (ok 750-525 pne).

nieśmiertelność

węzeł izydy symbolizuje nieśmiertelność,

osoby biorące udział w powstawaniu piramid otrzymywały nieśmiertelność.

anch daje nieśmiertelność.

thuban to gwiazda w gwiazdozbiorze smoka, ok 2700 pne pełniła rolę gwiazdy polarnej. ponieważ nigdy nie opuszczała nieba, była symbolem nieśmiertelności.

życie pośmiertne

anubis jest łączony z życiem pozagrobowym.

w egipcie panowała powszechna wiara w życie pozagrobowe, podobne do życia pośmiertnego chrześcijan. odbywało się ono na polach jaru.

13 etapem życia człowieka jest życie wieczne.

po śmierci ba i ka żyły dalej w łączności z ciałem i zależności od niego. komora pośmiertna była mieszkaniem ciała i elementów duchowych zmarłego. zmarły potrzebował tego samego co żywy, także pożywienia.

początkowo wierzono, że warunkiem życia wiecznego jest prowadzenie życia doczesnego zgodnie z zasadami maat.

inna wersja: życie wieczne polega na swobodnym przemieszczaniu się pomiędzy światem podziemi i światem żywych.

21. 8. 3. 1. wskrzeszenie, zmartwychwstanie, odrodzenie

horus wskrzesił swojego ojca ozyrysa dając mu do przełknięcia swoje oko lub wskrzesił go za pomocą oka ra lub ra wskrzesił ozyrysa.

chepri był związany z symboliką zmartwychwstania, miał tajemną moc ciągłego odradzania się (księga umarłych).

hipoteza: faraonowie zrodzeni z dziewicy zmartwychwstają.

Waldemar Mierniczek