21. religie egiptu, nubii i hyksosów

21. 8. 2. 7. 5. 1. pismo

seszat jest boginią pisma. zajmowała się spisywaniem roczników królewskich.

thot to wynalazca i bóg pisma i hieroglifów.

hieroglifów używano w egipcie od ok 3500 pne. jako święte znaki, były używane do najważniejszych zapisów oficjalnych, świątynnych i grobowych. do 394 funkcjonowały jedynie jako zapisy świątynne.

hieratyka (nowe państwo), czyli uproszczone hieroglify, stosowana początkowo przez kapłanów do szybkiego zapisu, służyła do codziennego użytku w świątyniach, administracji i dyplomacji. była używana do ok 660 pne.

ok vii pne powstała demotyka. służyła do zapisu różnorodnych tekstów, w tym formuł magicznych i literatury pięknej.

dekret z kanopos to inskrypcja na steli zwanej kamieniem z kanopos z sais, zapisana po grecku i egipsku w zapisie hierograficznym i demotycznym, co posłużyło do odczytania pisma egipskiego. dekret wydało zgromadzenie kapłanów 7 marca 238 pne. kapłani wyliczają dobrodziejstwa uzyskane od władcy i jego żony, między innymi fundacje świątynne i kultowe, zalecają co należy zrobić w przyszłości, zapowiadają reformę kalendarza, do której nie doszło.

do zapisu języka koptyjskiego używano alfabetu greckiego z zachowaniem siedmiu znaków pisma egipskiego. najstarsze zapisy pochodzą z i i ii w ne. są to egipskie pisma magiczne.

21. 8. 2. 7. 7. etyka

ka to niematerialne odbicie ciałą, albo nadane przez bogów określenie wartości dające każdemu godność mu właściwą. po śmierci dusza zostaje przyprowadzona przed oblicze anubisa, a ciężar jego serca - zapisu moralności jest porównywany z ciężarem pióra maat, bogini prawdy, sprawiedliwości i porządku. w zależności od wyniku ważenia dusza jest odprowadzana przez horusa do ozyrysa lub pożerana przez ammit - pożeraczkę grzeszników o głowie krokodyla, tułowiu geparda i zadzie hipopotama.

początkowo wierzono, że warunkiem życia wiecznego jest prowadzenie życia doczesnego zgodnie z zasadami bogini maat.

21. 8. 2. 7. 8. władza

ozyrys uchodził za dobrego władcę. jego atrybutami były: korona atef, berło heka, bicz neheh i filar dżed.

hathor była opiekunką władzy królewskiej.

sobek, bóg-krokodyl, był symbolem siły królewskiej.

sokół jako horus, był w egipcie symbolem majestatu i potęgi.

oko ra jako symbol władzy nad egiptem było utożsamiane z okiem horusa i okiem uadżet.

insygnia władzy faraona: nakrycia głowy:

1 biała korona hedżet (górny egipt),

2 czerwona korona deszeret (dolny egipt),

3 podwójna korona pschent jako połączenia dwóch koron, sęp (nechbet), kobra (uadżet),

4 korona atef, przypominająca koronę hedżet, z dwoma strusimi piórami po bokach, korona ozyrysa,

5 błękitna korona cheperesz, faraonowie byli w niej przedstawiani w scenach walki,

6 nemes - chusta w pasy, zwykle niebieskie i złote,

7 chat - biała chusta izydy i neftydy,

berła i laski:

8 berło heka - z zakrzywioną górną częścią,

9 bicz neheh przypominający cep z ruchomą częścią w kształcie wachlarza, symbolizował wieczność,

10 berło uas - oparte o ziemię, u góry zwierzęca głowa, na dole rozdwojone,

inne elementy:

11 ureusz, kobra uadżet przyczajona do ataku symbolizująca opiekę boską nad faraonem, zapewniająca mu potęgę i władzę,

12 byczy ogon - przyczepiony z tyłu do pasa faraona, uosabiał siłę i męskość,

13 pleciona broda - prosty splot przypominał warkocz (bogowie nosili brody z zakrzywionymi końcami).

atrybutem ptaha była laska, która stanowiła połączenie anch, filaru dżed i berła uas.

Waldemar Mierniczek