22. religie mezopotamii (akad, amoryci, aramejczycy, asyria, babilonia, chaldea, elam, kasyci, sumer)

22. 9. 3. osoby

 

22. 9. 3. 1. kapłani (cz 1)

 

cała scena religijna mezopotamii zdominowana była przez kapłanów (sprawujących ten urząd niejako zawodowo). 

kapłani mieli duży wpływ na rządy w miastach-państwach, stawali się królami-kapłanami, sprawującymi władzę z woli bogów (od kultury uruk w sumerze). kapłani zajmowali się katalogowaniem i spisywaniem bóstw. stare bóstwa znikały, pojawiały się nowe, łączono kilka bóstw w jedno (mezopotamia). 

każde miasto-państwo posiadało swojego króla-kapłana, który miał władzę religijną, administracyjną i militarną (sumer). 

kapłani mieszkali w świątyniach (mezopotamia). 

sanktuaria stawały się ośrodkami wyspecjalizowanego rzemiosła i ceramiki, rolnicy mieszkali w sąsiedztwie świątyni i oddawali plony w zamian za narzędzia pracy wytwarzane w świątyniach. kapłani przejęli kontrolę nad gospodarką i irygacją, a co za tym idzie nad ludźmi i zasobami żywności (sumer). 

kapłani nadzorowali kult, gospodarkę i administrację. kopanie kanałów uważano za religijny obowiązek (sumer). 

marduk był bogiem kapłanów, jego pozycja była wyjątkowo wysoka w okresie chaldejskim, gdy pozycja kapłanów znacznie wzrosła (babilonia, chaldea). 

kapłani zajmowali się astronomią i astrologią, układali horoskopy, przepowiadali bieg życia ludzkiego, wróżyli z wątroby owcy lub z wody i oliwy, zmieszanych w jednym pucharze, zajmowali się sprawowaniem rytuałów. specjalizacja kapłanów rosła, w tym także w zakresie odprawiania egzorcyzmów (babilonia). 

z powodu wysokiej pozycja kapłanów religia wywierała duży wpływ na rozwój kultury (asyria). 

król asyryjski pełnił funkcję najwyższego kapłana (sangu) boga aszura i uczestniczył w ceremoniach i obrzędach np rytuale oczyszczenia (bit rimki), posiłkach spożywanych w obecności bogów (takultu) i uroczystościach nowego roku (asyria). 

w świątyniach aszura personel mogli stanowić tylko mężczyźni, którzy musieli być rytualnie czyści, między innymi ogoleni i bez zarostu. kapłani opiekowali się posągiem boga i odprawiali wszystkie rytuały i obrzędy (asyria).

funkcje kapłańskie:

 

- ensi - to pojęcie oznaczało pierwotnie wysoko postawionego kapłana, którego kompetencje obejmowały nadzór nad budową świątyni, w okresie starosumeryjskim w ten sposób okreslano władcę miasta-państwa, później księcia namiestnika prowincji (sumer), 

- lugal - król i najwyższy kapłan w mieście-państwie sumeru; prawo nadawania tytułu lugala przysługiwało kapłanom enlila w świątyni e-kur w nippur; lugal sprawował honorowe zwierzchnictwo nad ensi, 

- erib-biti (odwiedzający świątynie) - kapłan, który miał wstęp do wszystkich obszarów świątyni lub wszyscy kapłani świątyni, a w okresie nowobabilońskim kapłani niższej rangi (babilonia), 

- szesz-gallu - zarządzał odprawianie rytuałów, celebrował święto akitu i przekazywał królowi insygnia władzy (babilonia), 

- mariummani, który był odpowiedzialny za przygotowanie wizerunków na czas rytuałów (babilonia), 

- szangamachchu - przełożony szangu (babilonia), 

- szangu - składający ofiarę (babilonia), 

- nasz-patri (noszący miecz) - zarzynał zwierzęta ofiarne i dokonywał dekapitacji wizerunków (babilonia), 

- ramku odpowiadał za ablucje dokonywane w domu ablucji (bit-rimki) (babilonia), 

- pasziszu, który udzielał namaszczenia (babilonia), 

- baru - kapłan-wróżbita, zajmował się przewidywaniem przyszłości i wróżeniem, między innymi określaniem szansy wyleczenia pacjenta (mezopotamia), znany jako obserwator posiadał umiejętność interpretowania znaków, wróżył z pucharu makeltu (metodą lakanomancji), stosował hepatoskopię (wróżenie z wątroby), towarzyszył wojsku podczas wojny (babilonia), 

- sza'ilu - interpretował sny metodą obserwacji dymu unoszącego się z kadzidła (babilonia), 

- asu - kapłan, który zajmował się leczeniem ludzi za pomocą leków, zabiegów chirurgicznych, wody (mezopotamia). 

- maszmaszu - kapłan egzorcysta i zaklinacz, zajmował się oczyszczaniem świątyni przed składaniem ofiar (babilonia), 

- aszipu - kapłan egzorcysta, zajmował się wywoływaniem i wypędzaniem duchów i demonów przez zaklęcia i rytuały (mezopotamia), pomocnik maszmaszu (babilonia), 

- kalu - egzorcysta, który przy pomocy muzyki koił gniew bogów (babilonia), 

- naru - uczestnik chóru, który wspierał kalu (babilonia),

Waldemar Mierniczek