22. religie mezopotamii (akad, amoryci, aramejczycy, asyria, babilonia, chaldea, elam, kasyci, sumer)

22. 9. 3. 1. kapłani (cz 2)

 

znani kapłani:

 

- sin-leqi-unninni (xiii-xi pne), kapłan i skryba, autor eposu o gilgameszu w wersji akadyjskiej (babilonia), 

- kabti-ilani-marduk - kapłan i skryba, ix-viii w pne, autor "eposu o bogu erra", który został mu ujawniony we śnie (babilonia), 

- naburimani - kapłan, ok 490 pne, najstarszy ze znanych astronomów babilońskich, 

- berossos - kapłan babiloński marduka w kompleksie świątynnym e-sagila, historyk, astrolog, przełom iv i iii pne, napisał "babyloniaka", trzy tomy o kulturze i historii babilonii.

 

kapłanki

 

funkcje religijne spełniały także kapłanki (asyria, babilonia). 

wyborów arcykapłanek dokonywali ojcowie-królowie (sumer). 

funkcje kapłanek: 

- entu (żona boga) - kapłanka-dziewica o najwyższej randze pochodząca z najwyższej warstwy społecznej, mieszkała na obszarze świątyni w giparu, ten urząd kapłański zanikł po upadku państwa starobabilońskiego, 

- ugbabdu - jak entu, ale pochodziła z niższych warstw, 

- naditu - funkcja zbliżona do entu, mogła mieć małżonka, ale nie mogła mieć dzieci, 

- sza'itu - odpowiedniczka sza'ilu, interpretatorka snów, działała prawdopodobnie poza murami świątyni (babilonia). 

kapłanki nanny były w ur wybierane spośród rodziny królewskiej. najsłynniejszą kapłanką była enheduanna (xxiv-xxiii w pne), córka sargona wielkiego, poetka, pisała hymny na część świątyni i modlitwy.

 inne znane kapłanki:

 

- en-ana-tuma (ok 1953-1935 pne), najwyższa kapłanka nanny, odbudowała w ur dwie świątynie, 

- en-nigaldi-nanna (555-538 pne), najwyższa kapłanka nanny, dla niej odbudowano giparu w ur, siedzibę kapłanek entu boga nanny, 

- en-nirgal-ana - arcykapłanka nanny w ur, iii dynastia z ur, 

- en-nirzi-ana - arcykapłanka nanny w ur, iii dynastia z ur, wybrana została przy pomocy wróżb, 

- enanedu - najwyższa kapłanka (entu) nanny w ur (przełom xix i xviii w pne), 

- enanepada - arcykapłanka nanny w ur (xxii w pne), 

- enmenana - kapłanka entu nanny w ur, ok 2200 pne, 

- enninsunzi, ok 1930 pne, najwyższa kapłanka ningublagi, syna nanny, w ur, 

- inibszina - schyłek xix w pne, kapłanka ugbabtum boga adada, 

- ninszatapada - arcykapłanka bliźniaków lugal-irra i meslamta-ea w durum, xix w pne, znana z listu do króla rim-sina i, 

- niszi-iniszu - xix w pne, arcykapłanka lugalbandy w uruk, ojciec sin-kaszida zbudował dla niej rezydencję "dom (godny) jej funkcji arcykapłanki", 

- szumszani - kapłanka entu utu w sippar, 

- tuta-napszum, córka króla naram-sina, kapłanka entu enlila w nippur, znane są jej trzy inskrypcje i inskrypcja jej służki amar-asztar; na pieczęci cylindrycznej została przedstawiona jako siedząca na tronie, z diademem na głowie i służką stojącą obok z instrumentem muzycznym w rękach, 

- lipusz-ia'um - córka księcia nabi-ulmzasza, kapłanka lamentacyjna nanny (akad). 

nabonid, władca babilonii (556-539 pne) faworyzował boga księżyca nannu, co spowodowało konflikt z kapłanami marduka, którzy obawiali się utraty dochodów ze świątyń. wykorzystał to cyrus ii perski i babilon został zajęty bez walki, gdyż kapłani marduka otworzyli mu bramy.

Waldemar Mierniczek